Niet-normaliseren is in grensoverschrijdende situaties vermoedelijk een betere weg dan negeren of niet serieus nemen. Waar normaliseren in bepaalde situaties opluchtend kan werken, zou het in andere situaties wel eens juist schadelijk kunnen zijn.

Normaliseren

Normaliseren betekent dat je over problemen op zo’n manier denkt en praat dat de lastige situatie als logisch en normaal ervaren gaat worden. Een gesprekspartner zegt bijvoorbeeld: ‘Sinds ik deze nieuwe leidinggevende functie heb lig ik ‘s nachts wakker en denk ik aan mijn werk’. Een normaliserende reactie zou dan zijn: ‘Veel mensen die net in een nieuwe leidinggevende rol zitten merken dat ze even tijd nodig hebben om er in te komen en zijn er een tijdje intensief mee bezig’. De functie van normaliseren is drieledig:

  1. Het maakt het probleem van de gesprekspartner menselijk, en geen teken van pathologie. Daardoor ontstaat opluchting en kunnen mensen met minder zwaarte naar hun probleem kijken. Het probleem komt immers vaker voor.
  2. Het haalt het probleem van de veroordeling van jezelf weg. Door te normaliseren dat de persoon niet zwak is of slecht is, maar dat het normaal is dat hij zich ellendig voelt, kun je bereiken dat mensen hun aandacht gaan richten op het oplossen van hun probleem in plaats van op het veroordelen van zichzelf.
  3. Het laat je gesprekspartner weten dat je hem niet negatief beoordeelt, wat de veiligheid in de interactie ten goede komt.

Progressie boeken

Als een probleem of situatie geen teken is van pathologie kunnen we onze aandacht direct richten op hoe we progressie kunnen boeken. In de progressiegerichte aanpak doen we dat door eerst het probleem te onderkennen en daarna om te buigen naar de gewenste situatie. Hier kun je daar meer over horen. Normaliseren is dus geen eindpunt; het doel ervan is niet om vervolgens de situatie gelaten te accepteren. In plaats daarvan is de functie van normaliseren om de weg vrij te maken om naar progressiestappen te zoeken en progressie te gaan boeken.

Normaliseren op samenlevingsniveau

Ook op samenlevingsniveau kan het vermoedelijk nuttig zijn om problemen en situaties te normaliseren, met als doel om onze aandacht vanuit het nu te richten op hoe we progressie kunnen boeken. De zoektocht naar hoe we als samenleving de Corona-pandemie het beste kunnen hanteren is denk ik zo’n onderwerp waar normaliseren nuttig kan zijn. De situatie is ingrijpend en complex en heeft zoveel nieuwe aspecten en ingewikkelde wendingen dat het normaal is dat we daar als mensheid en in Nederland mee worstelen. Er zijn geen simpele antwoorden. Misschien over een aantal jaar, dan kunnen we terugkijkend precies benoemen wat we hadden moeten doen. En dat is nuttig, zo leren we van wat wel en wat niet heeft gewerkt in onze huidige aanpak.

Verwoesten

Maar wat volgens mij niet in aanmerking komt om te normaliseren zijn gedragingen van mensen die een verwoestend doel voor individuen en de samenleving ogen hebben. Ten aanzien van gedrag van iemand die zegt te kiezen voor ‘ophef’ en ‘nooit sorry zeggen’ is normaliseren vermoedelijk gevaarlijk. Juist in een periode van maatschappelijke onrust, waarin we enorm zoekend zijn en periodes van opluchting gevolgd worden op periodes van teleurstelling en nieuwe vrees, kan iemand met misschien wel kwade bedoelingen voet aan de grond krijgen.

Serieus nemen

Daarom vermoed ik dat we als samenleving de uitingen van FvD maar beter heel serieus kunnen nemen, en beter niet negeren of weglachen. Want, hoe onvolmaakt onze democratie ook is, ons democratische proces is de aangewezen weg om de problemen aan te pakken en weer verdere progressie te boeken richting een samenleving die eerlijker, schoner, moreler functioneert dan nu het geval is. Iemand die aan zichzelf refereert als ‘goddelijke leider’ en een parallelle samenleving aan het opbouwen is, vormt mijns inziens een bedreiging voor die democratie.

Niet-normaliseren

Open staan voor andere denkbeelden en mensen met een andere mening opzoeken en hun ideeën onderzoeken is over het algemeen iets goeds, want met die verschillende invalshoeken kunnen we samen leren en vooruit komen. Daarnaast zou het wel eens net zo belangrijk kunnen zijn om soms een grens te trekken en je openlijk te distantiëren van denkbeelden en gedragingen. In grensoverschrijdende situaties is immers ook geen mediation, maar rechtspraak nodig. Misschien dat mensen in deze tijd uit een gevoel van beleefdheid en de druk die ze voelen om open te moeten staan voor andere denkbeelden het risico kunnen lopen om langzaamaan medeplichtig te worden aan het normaliseren van verwoestende denkbeelden.