Ontwikkelgesprekken     

Ontwikkelgesprekken kunnen, afhankelijk van hoe ze worden aangepakt, heel verschillende effecten hebben op de motivatie en innerlijke werkbeleving van medewerkers. De afgelopen maand gaven we trainingen aan onderwijsdirecteuren in het voeren van progressiegerichte ontwikkelgesprekken, kortweg: progressiegesprekken.

Inhoud

In tegenstelling tot een beoordelingsgesprek gaat een progressiegericht ontwikkelgesprek niet over het beoordelen, ranken en toekennen van scores aan het functioneren van medewerkers. De bestuurder van deze onderwijskoepel had al jaren geleden besloten om beoordelen los te laten. Beoordelen werkt slecht en waarom dat zo is kun je hier en hier lezen. Mensen hebben geen externe beoordelaar nodig om gemotiveerd te raken, ze hebben het vermogen om vanuit zichzelf gemotiveerd te zijn. De inhoud van een progressiegericht ontwikkelgesprek draait om twee onderwerpen: de bereikte betekenisvolle progressie en de verder te bereiken betekenisvolle progressie.

Aanpak

De aanpak van een progressiegericht ontwikkelgesprek volgt een eenvoudige structuur waarbij de volgende progressiegerichte principes worden benut:

1. Schets het doel van het gesprek
2. Stuur op nut via de nuttigheidsvraag
3. Let op je mandaat en check of je mandaat hebt (tentatieve toon)
4. Focus op bereikte progressie
5. Focus op verder te bereiken progressie
6. Indien je wilt sturen: formuleer je progressieverwachting in positieve termen en concreet en geef een betekenisvolle externe reden voor je progressieverwachting
7. Blijf oprecht vriendelijk en sluit steeds erkennend aan op wat de ander zegt voordat je doorschakelt
8. Maak progressie-afspraken

Vorm

Twee werkvormen die goed werken zijn 1) wandelen en 2) de cirkeltechniek. Wanneer je wandelend een ontwikkelgesprek voert komt er makkelijker zowel rust als vooruitgang in het gesprek. Jullie hebben allebei natuurlijke nadenktijd, omdat stiltes prettiger aanvoelen als je wandelt dan wanneer je tegenover elkaar zit. Omdat je loopt beweeg je fysiek vooruit en die voortbeweging staat symbool voor de focus op progressie in de inhoud van het gesprek. De tweede effectieve werkvorm is de cirkeltechniek. Dat is een laagdrempelige en eenvoudige manier om grip te krijgen op complexe inhoud. Met de cirkeltechniek focus je op bereikte (binnencirkel) en verder te bereiken (buitencirkel) progressie en op stapsgewijze vooruitgang.

Opbrengst

Waar beoordelingsgesprekken vaak leiden tot demotivatie, competitie tussen mensen en gevoelens van unfairness, zijn de opbrengsten van een progressiegericht ontwikkelgesprek vaak heel wat positiever. In een goed gevoerd progressiegericht ontwikkelgesprek draait het om inhoud die zowel de leidinggevende als de medewerker interessant en/of belangrijk en waardevol vinden. Niet elk onderwerp hoeft leuk te zijn om te bespreken, maar elk onderwerp krijgt persoonlijke relevantie en daardoor gaan mensen erachter staan om bij te dragen aan verdere progressie. Door die progressiefocus ervaren beiden oprechte waardering voor wat er nu al is bereikt en leren de gesprekspartners van wat heeft gewerkt om die progressie te boeken. De verbondenheid tussen de gesprekspartners neemt toe. Er ontstaat richting voor betekenisvolle verdere progressie, waartoe de gesprekspartners zich competent en gemotiveerd voelen om die te bereiken. Zo kom je vooruit.