Daar word je hard van. Laatst opperde iemand de volgende overweging: ‘Omdat in de werkwereld zoveel wordt gestuurd op gecontroleerde motivatie, moeten we misschien onze kinderen daar van jongst af aan al aan laten wennen door ze gecontroleerd op te voeden en onderwijs te geven’.

Opvoeding: ondersteun de autonomie én voorkom psychologische controle. De zelfdeterminatietheorie laat zien dat er sprake is van een duaal proces van psychologische basisbehoeften-ondersteuning en -frustratie. Dat wil zeggen dat wat je niet doet even relevant is als wat je wel doet in de omgang met anderen. In een meta-analyse hebben Bradshaw et al vijf hypothesen onderzocht en gekeken of de duale procesbenadering ook opgaat in de opvoeding. Hebben kinderen baat bij autonomie-ondersteuning én tegelijkertijd baat bij de afwezigheid van psychologische controle?

Rationales in termen van eigen belang. In David Yeager’s net verschenen boek 10-25 beschrijft hij hoe volwassen vaak als marketeers proberen om adolescenten te motiveren om te leren. Een leerling moet een wiskunde-opgave maken en docenten proberen de opgave leuker te maken door hem te linken aan een persoonlijke interesse. Als een leerling houdt van voetbal, dan wordt de wiskunde-opgave bijvoorbeeld toegespitst op de snelheid waarmee een bal op de goal keeper afkomt. Maar Yeager stelt: relevantie is niet besmettelijk. Voetballen is leuk, een wiskunde-opgave maken over voetbal is alleen leuk als je wiskunde leuk vindt.

Vaders die sensitief stoeien. Spelletjes waarbij vaders en kinderen samen wat ruwer spelen en stoeien, blijken goed te zijn voor kinderen. Het gaat dan bijvoorbeeld om kietelen, het kind optillen of dingen naar het kind gooien. Dat stoeien helpt de kinderen om minder gedragsproblemen te hebben, beter met andere kinderen om te gaan en sterker te worden in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.

Autonomieondersteunende vaders. Kinderen hebben, net als iedereen, behoefte aan autonomie. Dat wil zeggen dat ze willen ervaren dat hun gedrag voortkomt vanuit henzelf, dat hun gedrag vrijwillig is en dat ze zelf voor hun gedrag hebben gekozen. Moeders die de behoefte aan autonomie ondersteunen blijken hun kinderen een dienst te bewijzen. De autonomieondersteuning van moeders is namelijk een voorspeller van executieve functies van het kind en de schoolrijpheid van het kind. De onderzoekers Meuwissen et al (2018) keken naar de rol die vaders kunnen spelen.

C’est le ton qui fait la musique. Vrijders et al onderzochten hoe de toon waarop iets gezegd wordt ervaren door kleuters en volwassenen. Ze maakten daarbij onderscheid tussen een toon van autonomieondersteuning en een toon van controle. Hoe ervaren mensen een controlerende toon, hoe bereid zijn ze tot samenwerking en hoe dichtbij voelen ze zich dan bij de spreker? En wat is het verschil met een autonomieondersteunende toon?

Voorwaardelijke achting: een meta-analyse van Haines en Schutte (2022). Voorwaardelijke achting, ook wel genoemd conditionele liefde, kent twee verschijningsvormen, negatieve en positieve voorwaardelijke achting. Het zijn beide specifieke vormen van een controlling opvoedstijl. In deze meta-analyse keken de onderzoekers naar de relaties tussen beide vormen en geintrojecteerde regulatie, zelfwaardering, depressieve symptomen en verbondenheid.

Progressiegericht opvoeden is een boek dat ik in 2021 schreef. Hier is een stukje eruit. Dat het goed gaat met hun kind is voor veel ouders een van de belangrijkste doelen in hun leven. Het geeft ouders veel geluk als hun kind zijn weggetje in het leven heeft gevonden, vrolijk is, graag naar school gaat, keuzes maakt voor zijn toekomst, goed omgaat met anderen en vrienden om zich heen heeft. Juist omdat het zo belangrijk is komt het extra hard aan wanneer er iets niet soepel loopt of helemaal misloopt. Iedereen maakt het wel eens mee. Een fase waarin er voortdurend geruzie in huis is, of je kind opstandig is, slechte keuzes maakt, met zichzelf in de knoop zit of wordt gepest. Het raakt ouders vaak diep wanneer ze zien dat het niet de juiste kant op gaat met hun kind.

Hoe help je je kind? In deel 2 van het boek Progressiegericht Opvoeden ga ik in vier hoofdstukken in op het hoe. Hoe help je je kind, hoe adviseer je je kind, hoe stuur je je kind en hoe instrueer je je kind, dat zijn de vier thema’s in deel 2. Een van de situaties die ik beschrijf is die van de achtjarige Rik.

Onconditioneel en mild zijn twee begrippen die centraal staan bij progressiegericht opvoeden. Laatst sprak ik ouders van een baby van zeven maanden. Het ging duidelijk goed met hun kindje, een alert en tevreden jongetje. De ouders waren wat onzeker in hun nieuwe rol. Ze kregen van alle kanten adviezen en er was zoveel informatie beschikbaar online, dat ze soms door de bomen het bos niet meer zagen. Ze waren geïnteresseerd in mijn nieuwste boek Progressiegericht Opvoeden en we bespraken die twee thema’s: onconditioneel en mild.