Mensen kunnen zichzelf op onnoemelijk veel verschillende manieren coachen. Hier zijn een paar voorbeelden van zelfcoaching die in de linkedin groep Progressie door zelfcoaching werden gegeven:
- Humor en visualisatie gewenste situatie: eerst een beetje om jezelf lachen en je gedachten en vrees in het belachelijke trekken en daarna tot in detail verbeelden hoe je wil dat het wordt.
- Probleemonderkenning en stapsgewijze verandering: op zoek gaan naar wat je dwars zit en daarna een kleine stap voorwaarts bedenken.
- Lichamelijke ontspanning: ontspanningsoefeningen doen op momenten die je spannend vindt of als je stressvolle gedachten hebt
- Schrijven: schrijven over wat belangrijk voor je is zodat je je gedachten structureert
- Stel je voor…..: je voorstellen dat de dingen goed zullen verlopen en alle aspecten van die positieve toekomst concreet invullen (wat doe ik, wat doen anderen…)
Wat doe jij om jezelf te coachen?
Progressie door zelfcoaching
In 1999 kwam ik in aanraking met de oplossingsgerichte therapie aanpak en in de jaren die volgden ontwikkelden mijn collega Coert Visser en ik de huidige Progressiegerichte Aanpak. De zevenstappen-aanpak van progressiegericht helpen is een van de gespreksstructuren die wij ontwikkelden.
Klik hier om meer te lezen
Ik lig in de knoop met mijn gevoel. Ik voel me boos, maar zo mag ik me niet voelen. Ik voel me down maar zo wil ik me niet voelen. Ik zou graag kiezen voor die nieuwe baan maar dan voel ik me schuldig naar mijn huidige collega’s toe…..
Regelmatig presenteren mensen hun innerlijke gevechten als een gevecht tussen hun gevoel en hun ratio. Maar er is geen gevecht tussen onze ratio en ons gevoel. We hoeven niet te vechten tegen ons gevoel of ons gevoel te veroordelen. Het gevecht dat we soms moeten voeren speelt zich af tussen ons automatische, reflexmatige gedrag en de bewuste regulatie van ons gedrag.
Om je gedrag te kunnen reguleren kun je je gevoelens wel goed benutten. Hoe? Gevoelens zijn informanten van ons gedrag. Door ons op een bepaalde manier te voelen, worden we ons bewust van ons gedrag en kunnen we kiezen hoe we ons verder willen gedragen. Het gaat er dus niet om je gevoel te volgen, maar om je gevoel te zien als signaal van hoe je je aan het gedragen bent. De gevoelens die optreden als we ons op een bepaalde manier gedragen spelen ook weer een belangrijke rol in ons vervolggedrag.
Gevoelens zijn essentieel om ons vervolggedrag te kunnen bepalen, ze geven ons feedback over ons gedrag en met die feedback kunnen wij bewust beslissen wat ons vervolggedrag gaat worden. Door ons bewust te zijn van wat we voelen, kunnen we ons gedrag reguleren. Wil je je liever anders voelen? Gedraag je dan anders. Dan volgt je gevoel vanzelf.
Net zoals we anderen leren kennen door hun gedrag te observeren, kunnen we onze eigen gevoelens, gedachten en wensen leren kennen door ons gedrag te observeren. Het enige verschil is dat we onze eigen glimlach ervaren als geluk, terwijl als we een ander zien glimlachen we concluderen dat die ander gelukkig is.
Wil je jezelf leren kennen? Observeer dan hoe je je gedraagt en hoe je je voelt als je je zo gedraagt.
Reden 1. We zijn gezonder dan we soms te horen krijgen. We lopen tegenwoordig veel sneller de kans om gediagnosticeerd te worden met een geestelijke of lichamelijke ziekte. Niet omdat we echt zieker zijn geworden, maar omdat we sneller worden gelabeld als ziek en er therapietaal wordt gebruikt om onze symptomen te beschrijven. Hoe we onze problemen in taal omschrijven, maakt een groot verschil. Het verschil tussen ziek en gezond. Het verschil tussen zelfredzaam en afhankelijk.
Reden 2: veerkracht is normaal. Mensen blijken consequent te onderschatten hoe veerkrachtig ze zijn. We geloven eerder dat we helemaal onderuit zullen gaan wanneer ons iets echt naars overkomt. Maar wat blijkt? Mensen kunnen de meest afschuwelijke gebeurtenissen goed doorstaan, pakken hun leven over het algemeen snel weer op en bereiken al vrij snel weer het geluksniveau dat ze hadden voor het noodlot toesloeg.
Reden 3. Persoonlijkheid is veranderbaar. Mensen veranderen niet echt. Veranderen is heel erg moeilijk, en mensen blijven in de kern wie ze altijd zijn geweest. Het zijn veel gehoorde uitspraken. Maar deze uitspraken houden geen stand als we kijken naar de feiten. De feiten zijn dat de persoonlijkheid van mensen in een zo beperkte periode als twee jaar wel degelijk fundamenteel kan veranderen.
Reden 4. We kunnen slimmer worden. Wat geldt voor onze persoonlijkheid geldt ook voor onze intelligentie en onze vaardigheden. Ook hoe slim we worden, kunnen we beïnvloeden en veranderen. We krijgen vaak een nogal simplistisch idee van intelligentie voorgeschoteld. Wat is je IQ-score? Wat is je score op de Cito-toets? Een dergelijke score lijkt dan alles te zeggen en te kunnen voorspellen over wat je kunt bereiken. Maar het is te simpel om te denken dat ons IQ erfelijk en onveranderbaar is en dat er slechts één intelligentiemaat zou zijn: IQ. Onze intelligentie is complex samengesteld en wordt door vele factoren beïnvloed en ook hoe onze genen zijn ontwikkelen is beïnvloedbaar. Het blijkt dat onze hersenen voortdurend veranderen. Ons brein is van de wieg tot het graf plastisch en we kunnen tot op hoge leeftijd beter worden in leren, denken, waarnemen en herinneren. Dus ook die vervelende gewoonte kun je zelfstandig veranderen.
Reden 5. We kunnen onze eigen doelen bepalen en bereiken. Mensen kunnen zelf bepalen wat goed voor ze is. Dat geldt niet alleen voor slimme mensen, ook verstandelijk beperkten kunnen hun eigen doelen stellen. Door onze aandacht te focussen op wat we willen bereiken, veranderen we ons brein. Ons bewustzijn is nodig om doelen te stellen en keuzes te maken om aandacht te besteden aan iets wat we willen leren.
Kortom, het is realistisch om te vertrouwen op onze zelfredzaamheid. Mensen kunnen veranderen. Relatief snel zelfs. Het is realistisch om te geloven dat mensen de veerkracht hebben om hun problemen te boven te komen. Dat mensen over het algemeen zelf in staat zijn om hun problemen op te lossen. Dat we optimistisch kunnen zijn over onze eigen capaciteiten om met tegenslag om te gaan. Dat we onze capaciteiten kunnen ontwikkelen. Dat het zelfs beter werkt om onszelf te zien als gezonde, veerkrachtige mensen die met een lastig probleem te kampen hebben, dan onszelf te zien als zieke mensen die hulp nodig hebben van een expert. Er is niks mis met hulp vragen van anderen. Het is alleen niet zo dat je het zonder die hulp niet zou kunnen redden. De kans is groot dat je het zelf net zo goed of beter kunt oplossen. Zelfcoaching is een veelbelovende optie als je een probleem hebt of een doel wilt bereiken.
Progressie door zelfcoaching
De afgelopen tijd heeft de positivity ratio van Barbara Fredrickson en Marcial Losada flinke kritiek gekregen. Die ratio zegt dat als we 3 positieve emoties ervaren tegenover 1 negatieve we kunnen floreren. Als we onszelf willen coachen is kennis over de rol van positieve emoties interessant.
Maar de positiviteitsratio van 3:1 blijkt niet op valide statistische gegevens gebaseerd te zijn. Brown et al zeggen dat de ratio de prullenbak in kan. Barbara Fredrickson reageert open op deze kritiek en benadrukt het belang van nader onderzoek naar die ratio. Zij wijst er ook op dat voor haar broaden-and-build theorie de positiviteitsratio geen hoeksteen is geweest.
Het feit dat positieve emoties allerlei voordelen heeft voor mensen blijft recht overeind staan, aldus Frerdrickson, ook als de positiviteitsratio niet klopt of zou kloppen.
Het bewijs nog even kort op een rij gezet:
1. Positieve emoties maken je bewuster van je omgeving, mensen nemen meer informatie op en contextuele informatie op dan wanneer zij negatieve emoties ervaren. Dit noemt Fredrickson het “ broaden effect”. Het effect is geconstateerd in gecontroleerde experimenten waarin visuele effecten en reactietijden zijn gemeten ( (Rowe, Hirsh, & Anderson, 2007 en (Wadlinger & Isaacowitz, 2006) en breinsscans zijn gemaakt waaruit bleek dat positieve emoties de blik van mensen verruimt (Schmitz, De Rosa, & Anderson, 2009).
2. Positieve emoties zorgen voor langdurige effecten. Mensen bouwen de vaardigheid op om zelf positieve emoties op te roepen in het dagelijks leven (e.g., Cohn, Fredrickson, Brown, Mikels, & Conway, 2009 en (Fredrickson, Cohn, Coffey, Pek, & Finkel, 2008; Kok etal., 2013). Dit leidt tot een versterking van cognitieve vaardigheden, zoals mindfulness, psychologische vaardigheden zoals het beïnvloeden van de omgeving, sociale vaardigheden zoals het opbouwen van positieve relaties met anderen en fysieke vaardigheden zoals afgenomen ziektebeelden.
3. Naast deze effecten hebben positieve emoties effect op het hart, op de cardiac vagal tone (Kok et al., 2013), wat een indicator is van fysieke gezondheid, harmonie met de sociale omgeving en gedragsflexibiliteit (Porges, 2003;Thayer & & Sternberg, 2006)
Fredrickson benadrukt dat de voorspellingen omtrent de positiviteitsratio noch het fundament zijn onder het broaden effect, noch het fundament zijn onder het build effect. Zij pleit ervoor het kind niet met het badwater weg te gooien. Geen bewijs voor een positiviteitsratio, wel bewijs voor het effect van positieve emoties.
Dus vooralsnog denk ik dit: hoewel we geen uitspraken kunnen doen over naar hoeveel positieve emoties we precies zouden moeten streven in ons leven, hebben positieve emoties allerlei voordelen voor onze fysieke en geestelijke gezondheid.
Op linkedin is een nieuwe groep Progressie door zelfcoaching, bedoeld voor mensen die ideeën willen uitwisselen over zelfcoaching van individuen en teams.
Jezelf coachen doe je waarschijnlijk elke dag. Wat doe jij dat werkt om jezelf vooruit te helpen? Wat doe je om je team vooruit te helpen? De Linkedin groep is voor individuen en teams die ervan uitgaan dat problemen een normaal onderdeel van het leven zijn, en geen teken van een geestelijke ziekte. Voor individuen en teams die zelfstandig progressie willen boeken en willen begrijpen wat werkt om vooruit te komen.
Wil je deelnemen in de groep? Dat kan hier Progressie door zelfcoaching
“Ik volg jullie nieuwsbrieven al een tijdje”, zei iemand tijdens een training vorige week: “..en speciaal de stukjes over kinderen lees ik graag.” Vanuit welke aannames werkt progressiegericht opvoeden eigenlijk? Zonder uitputtend te willen zijn, hierbij een paar kenmerken van progressiegericht opvoeden:
- Autonomie ondersteunen: het kind de ruimte geven om autonome keuzes te maken die afgestemd zijn op waar hij zelf aangeeft aan toe te zijn.
- Groeimindset stimuleren: het kind de boodschap meegeven dat hij, ongeacht waar hij nu staat, altijd kan verbeteren en dat inspanning normaal is als je beter wilt worden
- Nieuwsgierigheid aanmoedigen: interesses die het kind heeft omarmen als boeiend en er vragen over stellen
- Zelf blijven leren en verbeteren: een voorbeeld zijn van open staan voor feedback, willen verbeteren en geïnteresseerd blijven in nieuwe dingen, niet bang zijn om je fouten toe te geven
- Emotie-regulatie verwachten: vriendelijk duidelijk maken dat je verwacht dat het kind zijn emoties steeds beter leert reguleren en er iets constructiefs mee leert doen
- Verbondenheid tonen: laten merken dat het kind verbonden is met jou en voor het kind belangrijke anderen
- Procescomplimenten geven: een compliment geven over wat het kind doet dat goed werkt
- Vrolijkheid omarmen: positieve emoties ervaren met het kind, lachen, grapjes maken en optimisme uitstralen, laten merken dat je positieve verwachtingen hebt van (kleine) dagelijkse acties van het kind en van de langere termijn ontwikkeling van het kind
Wat doe je juist niet als je progressiegericht wilt opvoeden?
- Het kind labellen en vergelijken met broers/zussen: jij bent onze bolleboos en je zusje is de creatieveling
- Negatieve verwachting uiten: wat moet dat worden met jou…
- Persoonsgerichte complimenten geven: jij bent heel intelligent, jij komt er wel
- Het kind vastleggen in je verwachting: jij gaat later natuurlijk mijn opvolger worden…
- Nieuwsgierigheid afremmen: zelf alle antwoorden hebben en geven, het kind ongevraagd hulp aanbieden
- Autonomie-ondermijning: keuzes maken voor het kind, autoritair zijn, straffen en belonen
- Verbondenheid conditioneel maken: alleen liefde tonen als het kind zich gedraagt zoals jij dat wilt
- Zelf stil staan: alles al weten en geen interesse meer hebben om je beelden bij te stellen
Een zelfsturend team in de thuiszorg wil graag de progressiegerichte aanpak leren gebruiken. In een sessie die ik met ze had oefenden ze in progressiegerichte feedback geven aan een netwerkpartner. Wil jij jezelf trainen? Stel dan eens een progressiegerichte email op. De situatie is zo:
Situatie: Een verpleegkundige in de thuiszorg heeft veel last van het chaotische gedrag van een doorverwijzer. Die doorverwijzer vraagt dingen half in het voorbijgaan en heel warrig en de acties die de verpleegkundige vervolgens doet of uitzet moet vaak toch weer anders. Soms begint hij met het geven van een opdracht en halverwege zegt hij dan:” Oh, ik geloof dat het toch anders moet….ik kom er wel even op terug”. Dan is ze in elk geval nog niet begonnen met het werk, maar vaak is dat ook heel anders. Zoals laatst. Toen had de doorverwijzer een spoedaanvraag die direct geregeld moest worden. De cliënt kwam vandaag uit het ziekenhuis en had die nacht zorg nodig. Maar de doorverwijzer gaf maar de helft van de informatie die nodig was om de zorg goed te kunnen organiseren. De verpleegkundige was tijden bezig om erachter te komen wat de bedoeling was, terwijl de doorverwijzer niet meer bereikbaar was. Net toen ze alles had geregeld vertelde de mantelzorger dat de cliënt die nacht ook nog zeer specialistische complexe zorg nodig had, naast de zorg die de doorverwijzer had doorgegeven. De mantelzorger gaf aan dat de doorverwijzer daarvan beslist wel op de hoogte was. Toen de verpleegkundige dat navroeg bij de doorverwijzer zei hij: ”Oh ja, had ik je dat niet gezegd? Ja, die specialistische complexe zorg moet inderdaad ook geleverd worden”. Het kostte de verpleegkundige vervolgens nog weer een uur om iemand te vinden die per direct die zorg kon gaan doen. En dit was niet de eerste keer dat de doorverwijzer onvolledige informatie doorgaf. De verpleegkundige is zijn chaotische manier van opdrachten geven zat. Ze schrijft hem de volgende email:
Klaas (=doorverwijzer),
Gisteren ben ik uren bezig geweest om de zorg voor cliënt x te regelen en ik ben het eerlijk gezegd behoorlijk zat de dupe te zijn van jouw gebrekkige informatie overdracht. Het kost mij zeeën van tijd, waardoor ik achterloop met andere dingen die ik ook moet doen en die ook deadlines hebben. Als het zo moet dan houd het wat mij betreft op, die samenwerking met jou! Zo kan ik toch niet werken! Je flikkert alles gewoon over de schutting en ik mag het lekker uitzoeken! Je maakt er een zooitje van!
Anne (=verpleegkundige)
Voordat de verpleegkundige haar email verstuurt, vraagt zij eerst aan jou, als progressiegerichte collega, om haar te helpen de email progressiegerichter te formuleren. Hoe zou jij de email progressiegerichter kunnen maken?
Wil je een voorbeelduitwerking? Mail dan even naar progressiegerichtwerken@kpnmail.nl en je krijgt een voorbeeld teruggemaild.
Wil je twee nieuwe boeken over de progressiegerichte aanpak winnen? Progressie door zelfcoaching en Progressiegericht werken kunnen binnenkort naar je toekomen als je dit bericht deelt en geselecteerd wordt!