Ontwikkelgesprekken kunnen, afhankelijk van hoe ze worden aangepakt, heel verschillende effecten hebben op de motivatie en innerlijke werkbeleving van medewerkers. De afgelopen maand gaven we trainingen aan onderwijsdirecteuren in het voeren van progressiegerichte ontwikkelgesprekken, kortweg: progressiegesprekken.

Gisteren hadden we een sessie in de opleiding progressiegericht werken. In de groep zaten twee adviseurs. Ze hadden geleerd dat ze ‘hard op de inhoud, zacht op de persoon’ moesten communiceren. Een voorbeeld van zo’n communicatie zou kunnen zijn: “Kees, ik mag je heel graag, maar jouw aanpak van de vergadering is echt enorm slecht.” Echter, de ervaringen met deze manier van communiceren waren niet positief. De ontvanger van deze ‘zacht op de persoon, hard op de inhoud’-boodschap vertoonde vaak drie reacties: defensief worden, dichtklappen of in een consumptiehouding belanden.

Contrasteren zonder sorry te zeggen kan een effectieve manier zijn om veiligheid in een moeilijk gesprek te herwinnen en creëren. Het is een techniek die helpt wanneer je gesprekspartner je goede bedoelingen niet ziet en je verdenkt van slechte intenties of disrespect. In het boek Crucial Conversations wordt deze techniek toegelicht.

Boos vanwege eigen gedachtenspinsels of verontwaardigd over je eigen interpretatie van wat iemand anders zegt. Veranderen wat je gesprekspartner zegt en de ander vervolgens aanvallen op die veranderde versie die je zelf hebt bedacht. Het overkomt iedereen wel eens.

Een proces georiënteerd werkvoorbeeld is een nuttige leertechniek om in te zetten bij het leren van complexe vaardigheden. Bij het leren van progressiegerichte interventies kunnen proces georiënteerde werkvoorbeelden dan ook helpen om de interventies te leren doorgronden. Tamara van Gog beschrijft, onder andere in haar dissertatie, onderzoek naar proces georiënteerde werkvoorbeelden. In dit artikel geef ik een voorbeeld van een proces georiënteerd werkvoorbeeld van de nuttigheidsvraag.

Waarom en waartoe zijn twee vraagwoorden waarmee open vragen kunnen beginnen. In de progressiegerichte aanpak benutten we het woord waartoe vaker dan het woord waarom.

Dealing with cultural differences in progress focused conversations, how do you do that? My thoughts about taking into account cultural differences in progress focused conversations are the following. Many people work in international environments these days and most of us have come across cultural clashes at some point in our careers. Humour that fell flat on its face, questions that weren’t being understood, insults that were taken as compliments, instructions that were taken as suggestions and so on and so forth. So, do we take cultural differences into account when conducting progress focused conversations? The answers is yes and no. Let’s explore both the ‘yes’ and the ‘no’ part of the answer.

De nuttigheidsvraag is voor het eerst door ons (Coert Visser en Gwenda Schlundt Bodien) beschreven in 2005. Een progressiegerichte interactie is doelgericht. Daarom wordt het nut van de interactie in het oog gehouden en wordt er bijgestuurd als dat nodig is. Dat sturen op nut kan aan het begin van het gesprek plaatsvinden, maar ook halverwege en bij de afronding.

Van verontwaardiging naar verwachting, zo zou het proces van het voorbereiden van een stuurgesprek kunnen beschrijven. De afgelopen week gaf ik een training aan leidinggevenden en we oefenden via deliberate practice hun eigen lastige cases. Ze bereidden samen een stuurgesprek voor en na 20 minuten kwam ik bij de groep en speelde ik hun medewerker. In die voorbereiding waren de leidinggevenden vooral verontwaardigd over het gedrag en de houding van de medewerker. Iets wat ik vaak tegenkom.

Een stuurgesprek is aan de orde wanneer een medewerker aan een bepaalde progressieverwachting moet voldoen. Kan de medewerker dan zelf ook tevreden uit een dergelijk stuurgesprek komen? Er is wellicht een negatieve aanleiding voor het gesprek dat de leidinggevende met hem voert. Er wordt iets van de medewerker verwacht dat hij wellicht niet zo interessant en prettig vindt om te doen.