Behoefteondersteunende job crafting

Behoefteondersteunende job crafting. Medewerkers zijn niet alleen maar ‘ontvangers’ van wat hun leidinggevende en hun organisatie doet om hun werkervaring vorm te geven. Medewerkers zijn mensen, en mensen zijn geneigd om pro-actief vorm te willen geven aan hun eigen ervaringen. Er zijn innerlijke motivatiebronnen aanwezig in ieder mens, ieder mens ‘wil’ dingen. Die innerlijke motivatie kan gefrustreerd worden, maar kan ook ruimte krijgen. En dan ontstaan eigenaarschap en pro-activiteit.

Job crafting

Eigenaarschap en pro-activiteit op het werk kan vormkrijgen doordat de medewerker aan ‘job crafting’ doet. Job crafting is proactief gedrag en proactieve denkpatronen waarmee werknemers hun baan afstemmen op hun eigen voorkeuren, motieven en passies. Ze brengen hun werk dan in lijn met wat ze zelf graag willen, met hun doelen en met wat ze interessant en belangrijk vinden.

Voordelen van job crafting

Job crafting is niet alleen prettig voor leidinggevenden die graag willen dat medewerkers zich eigenaar voelen van hun werk en pro-actief zijn op het werk. Job crafting is ook voor medewerkers zelf goed, want het hangt samen met allerlei positieve uitkomsten op het gebied van welzijn van werknemers (zoals werkbevlogenheid, arbeidstevredenheid, betekenisvol werk en positieve gevoelens) en prestaties (zoals zelfbeoordeelde en door anderen beoordeelde prestaties). Job crafting kan daarnaast een beschermende factor kan zijn tegen de negatieve effecten van werkdruk, zoals burn-out.

Psychologische basisbehoeften

Mensen hebben drie psychologische basisbehoeften: de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De vervulling van die psychologische basisbehoeften is noodzakelijk voor welbevinden en groei en prestaties, en het voorkomen van de frustratie van die psychologische basisbehoeften is evenzeer nodig daarvoor. De onderzoekers Olafsen et al (2024) introduceren nu een praktisch model voor job crafting gebaseerd op de vervulling van die drie psychologische basisbehoeften.

Werkgerelateerde behoeftevormgeving

Ze definiëren werkgerelateerde behoeftevormgeving (need crafting) als de cognitieve of gedragsmatige processen, geïnitieerd door een werknemer, die gericht zijn op het vergroten van de bevrediging en het verminderen van de frustratie van hun basispsychologische behoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, door het aanpassen van de inhoud en context van hun werk. Oftewel: hoe kun je actief je eigen werkervaring beïnvloeden door hoe je denkt over je werk en wat je doet op je werk, zodat je je autonoom, competent en verbonden kunt voelen.

Cognitieve behoeftevormgeving

Cognitieve behoeftevormgeving gaat over hoe je je werk ervaart. Je kunt je ervaring op je werk zelf beïnvloeden door bijvoorbeeld anders te gaan kijken naar het belang van je werk voor het grotere geheel. Wat wordt er met de uitkomsten van je werk gedaan? Wat is de waarde van je werk, los van je dagelijkse activiteiten? Zo krijg je een andere mentale representatie van je werk, en daarmee kun je je eigen behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid beter vervullen.

Gedragsmatige behoeftevormgeving

Gedragsmatige behoeftevormgeving op het werk is wat je proactief doet om de inhoud en de context van je werk te veranderen. Het doel van die verandering is je basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid te vergroten en de frustratie ervan te verminderen. Dit kun je doen door hulpbronnen vorm te geven of door eisen vorm te geven. Het eerste is need resources crafting en het tweede is need demands crafting.

Hulpbronnen vormgeven

Je kunt de hulpbronnen in je werk op een behoefteondersteunende manier vormgeven doornieuwe persoonlijke, werkgerelateerde en sociale hulpbronnen te creëren, of door bestaande hulpbronnen te herstructureren of anders te benutten. Concreet kun je bijvoorbeeld je rol uitbreiden, je taakinhoud uitbreiden met taken die persoonlijk waardevol zijn. Ook kun je je sociale rol op je werk uitbreiden.

Eisen vormgeven

Je kunt de eisen die het werk aan je stelt op een behoefteondersteunende manier vormgeven door bijvoorbeeld meer tijd te nemen voor taken die complex zijn, of door steun te zoeken bij collega’s bij problemen en moeilijke taken. Je vertoont dan proactief gedrag dat gericht is op het vergroten van behoeftebevrediging en het verminderen van frustratie, door persoonlijke, werkgerelateerde en sociale eisen te beïnvloeden.

Wat kunnen leidinggevenden doen?

Job crafting is per definitie iets dat de medewerker zelf doet. Leidinggevenden kunnen echter condities creëren waarbinnen medewerkers in staat worden gesteld om job crafting op een behoefteondersteunende manier vorm te geven. Een van de manieren waarop ze dat kunnen doen is door het gesprek met de medewerker specifiek te richten op behoefteondersteunende job crafting. In het onderstaande overzicht staan voorbeelden van vragen die leidinggevenden in een dergelijk gesprek kunnen stellen.