Jip en Janneke taal wordt regelmatig gepropageerd als noodzakelijk om anderen te laten begrijpen wat je wil zeggen. Kenmerkend voor Jip en Janneke taal zijn de korte, eenvoudige woorden en zinnen. Het is kindertaal die in de verhalen van Annie M.G. Schmidt wordt gebruikt. Hier zijn enkele gedachten over het gebruiken van Jip en Janneke taal.

Het werkt (niet)! Wanneer deelnemers aan onze trainingen de progressiegerichte interventies in de praktijk gaan uitproberen en toepassen horen we vaak enthousiaste reacties: het werkt! Soms horen we ook: het werkt niet! Deze bijdrage behandelt vijf redenen waarom de progressiegerichte interventies werken of niet werken.

Relativeren en perspectief nemen. Relativeren van je eigen perspectief en verschillende perspectieven erkennen zijn twee verschillende vaardigheden die worden onderscheiden in onderzoek naar wijsheid. In progressiegerichte gespreksvoering wordt een beroep gedaan op deze vaardigheden.

Constructieve emoties construeren is een belangrijk onderdeel in progressiegerichte gespreksvoering. Maar we praten niet over emoties op een essentialistische manier, waarin ervan uit wordt gegaan dat emoties ergens in je lichaam en brein gelokaliseerd kunnen worden, een bijpassende vingerafdruk hebben en een op een te zien zijn in bijpassende gezichtsuitdrukkingen. Hoe wel?

Van verontwaardiging naar verwachting, zo zou het proces van het voorbereiden van een stuurgesprek kunnen beschrijven. De afgelopen week gaf ik een training aan leidinggevenden en we oefenden via deliberate practice hun eigen lastige cases. Ze bereidden samen een stuurgesprek voor en na 20 minuten kwam ik bij de groep en speelde ik hun medewerker. In die voorbereiding waren de leidinggevenden vooral verontwaardigd over het gedrag en de houding van de medewerker. Iets wat ik vaak tegenkom.

Podcast: progressiegericht sturen. Iedereen zit wel eens in een sturende rol. Bijvoorbeeld: Een leidinggevende die progressieverwachtingen heeft van medewerkers, een docent die bepaalde opdrachten geeft aan de leerlingen, een ouder die verwacht dat zijn kind een bijdrage levert in huis. In deze relaties zit expliciet een verschil in hiërarchie, maar sturen kan ook aan de orde zijn in meer informele situaties. Zoals een HR-adviseur geen hiërarchische aansturing kan geven aan leidinggevenden maar wel in gesprekken met leidinggevenden mag sturen op het bereiken van bepaalde organisatiedoelen.

Podcast: Play in new window | Download (Duration: 6:46 — 6.0MB)

Subscribe: Apple Podcasts | Spotify | Email | RSS

Wanneer je het perspectief van je gesprekspartner goed begrijpt en die persoon merkt dat jij hem goed begrijpt heeft dat allerlei voordelen voor jullie allebei (zie ook hier en hier). In progressiegerichte gespreksvoering streven we ernaar dat onze gesprekspartner kan ervaren dat wij hem oprecht begrijpen, zodat hij kan zeggen: ‘Ja, precies mijn perspectief!’

Als een medewerker niet doet wat hij moet doen en weerstand heeft in het stuurgesprek, dan kan de leidinggevende uit machteloosheid overstappen op precies voorkauwen hoe de medewerker aan het doel moet gaan voldoen.

Instrueren

Instrueren, wordt het dan. Als de medewerker wel zelf in staat is om ideeën te bedenken om aan het doel te gaan voldoen, en de leidinggevende gaat instrueren, dan neemt die onnodig veel autonomie weg. En dat kan de weerstand van de medewerker verder versterken.

Als de medewerker wel de competentie, maar niet de motivatie heeft om aan een doel te gaan voldoen, is blijft sturen aan de orde en niet instrueren. En wanneer de medewerker wel de motivatie, maar niet de competentie heeft is trainen wellicht een betere keuze dan instrueren. Wanneer is instrueren dan wel nuttig?

Nuttig

Instrueren kan nuttig zijn in situaties waarin de medewerker de kennis en ervaring nog niet heeft om te kunnen doen wat de bedoeling is en er een standaardaanpak is die gevolgd moet worden. Het kan ook gaan om situaties waarin er geen tijd is om op zoek te gaan naar wat iemand zelf al weet (interne oplossingen). Ook wanneer de medewerker nieuw start en nog niet weet hoe het werkt in die organisatie is instrueren gewenst. De werkwijze, de procedures en de afspraken die er gelden zijn nog onbekend en hij zal op zoek gaan naar de kaders waarbinnen zijn nieuwe werk zich afspeelt. Hij is op zoek naar informatie en op dat moment kan een tijdje instructie geven goed werken.

4 PR

Meer over 4 progressiegerichte rollen kun je hier lezen

Bijeenkomsten en vergaderingen die doelgericht en positief verlopen en ideeën opleveren waarmee iedereen concreet verder kan zijn een prima tijdsbesteding.

Progressiegerichte interventies die helpen om dergelijke goede bijeenkomsten voor elkaar te krijgen zijn bijvoorbeeld de nuttigheidsinterventies (Schlundt Bodien, 2005 en Visser, 2005). Daarnaast is helpt het erg om te weten wat voor soort gesprek het is en welke rol je dus inneemt in het gesprek: helpen, sturen, instrueren of trainen.

Klik hier om meer te lezen

Een progressiegerichte interactie kun je herkennen doordat altijd eerst erkenning wordt gegeven voor het perspectief van de ander voordat er een vraag wordt gesteld. Dus eerst erkennen, dan activeren. Klik hier om meer te lezen