Progressiegericht erkennen en samenvatten
Een progressiegerichte interactie kun je herkennen doordat altijd eerst erkenning wordt gegeven voor het perspectief van de ander voordat er een vraag wordt gesteld. Dus eerst erkennen, dan activeren.
Herhalen
De reden daarvan is dat mensen zich openen wanneer ze merken dat ze worden begrepen en de ander zijn best doet om ze te begrijpen. Wanneer mensen dat merken, kunnen ze zich openstellen voor wat de ander naar voren brengt. Als de ander dan met een goede vraag komt, gaan de gedachten van mensen op zoek naar het antwoord daarop. Zonder erkenning zijn mensen geneigd zichzelf te herhalen. Dus als je merkt dat je gesprekspartner zich herhaalt, kun je dat als signaal zien dat je niet genoeg erkenning hebt gegeven voor het perspectief van je gesprekspartner.
Door de ogen van de ander
Aansluiten en erkennen is daarmee een basisinterventie in elk progressiegericht gesprek, waarmee je laat blijken de perceptie van de ander te hebben gehoord, deze te respecteren en serieus te nemen. Kern hierbij is dat je meent wat je zegt. Je stapt als het ware even helemaal in het perspectief van je gesprekspartner en je accepteert zijn perspectief zonder voorbehoud. Geef jij volop erkenning, dan heeft de ander onweerstaanbaar de neiging om open te staan voor jouw vervolginterventie.
Voordelen
Het erkennen van het perspectief van je gesprekspartner heeft veel voordelen:
- De gesprekspartner kan door de erkenning ontspannen en dóórdenken. Hij hoeft zichzelf niet te herhalen of jou te overtuigen. Dit heeft vaak als effect dat hij snel een constructiever perspectief kan ontwikkelen.
- De gesprekspartner merkt dat hij echt wordt gehoord en begrepen, waardoor hij zich opent voor jou en bereid is om ook serieus te nemen wat jij zegt. Er ontstaat een yes-set in het gesprek, waarbij jullie allebei ‘ja’ zeggen tegen wat de ander naar voren brengt. Het voordeel van deze yes-set is dat er goede samenwerking tot stand komt.
- Door de erkenning wordt het voor je gesprekspartner mogelijk om snel en zonder gezichtsverlies van perspectief te veranderen. Hij hoeft zich nergens tegen te verdedigen en wordt niet geconfronteerd met inconsistentie in zijn uitingen, waardoor hij zijn aandacht en energie kan steken in het bedenken van constructieve ideeën voor progressie.
- Door de erkenning krijg je zelf ook écht meer begrip voor het perspectief van je gesprekspartner en dat heeft als voordeel dat je authentieke mindset gemakkelijker op te brengen is.
Niet: dat vind ik ook
Het erkennen van iemands perspectief is iets anders dan het ermee eens zijn. Door te erkennen zeg je: ‘Als ik door jouw ogen naar de wereld keek, zou ik het waarschijnlijk ook zo zien als jij nu doet’, en niet: ‘Ik vind hetzelfde als jij.’ Zie ook hier, over erkennen in stuurgesprekken.
Hoe?
Erkenningsinterventies zijn alle interventies waaruit blijkt dat het perspectief van de ander wordt begrepen en erkend, en als uitgangspunt wordt genomen op elk moment in het gesprek. Enkele varianten van erkenningsinterventies zijn de korte erkenningsformuleringen en het samenvatten van het perspectief van de ander.
Korte erkenningsformuleringen zijn bijvoorbeeld:
- Aha…
- Ik begrijp het.
- Dat lijkt me lastig…
- Ik kan me voorstellen dat je de situatie wilt veranderen!
- Klinkt logisch, vertel me daar eens iets meer over als je wilt…
Progressiegericht samenvatten
Progressiegericht samenvatten maakt gebruik van de kernwoorden van je gesprekspartner. Als je gesprekspartner praat, luister niet alleen jij, maar hijzelf luistert ook. Hij luistert naar wat hij zelf aan het zeggen is. Nadat hij is uitgesproken denkt hij nog een aantal seconden na over de woorden die hij zelf net heeft gesproken. Krijgt hij nadat hij is uitgesproken een samenvatting in zijn eigen woorden, dan kan hij doordenken op zijn eigen gedachtespoor. Krijgt hij nadat hij is uitgesproken een samenvatting in andere woorden, dan gaat zijn aandacht naar die woorden en moet hij die in overweging nemen.
Kernwoorden
Door de kernwoorden te bewaren voorkom je discussies en vertragingen over de betekenis van een woord. Daarnaast laat je merken dat je heel nauwgezet luistert, want dezelfde woorden als je gesprekspartner gebruiken kun je alleen als je heel goed naar de ander luistert. Ook stel je jezelf niet boven de ander, de woorden die de ander gebruikt zijn prima en hoeven niet veranderd te worden.
Voorbeeldformuleringen
Progressiegericht samenvatten kan zo beginnen:
- Dus als ik het goed begrijp… (kernwoorden van de ander).
- Aha, ik begrijp dat… (kernwoorden van de ander).
- Dus het zit zo dat… (kernwoorden van de ander).
- Dus de situatie is dat… (kernwoorden van de ander).
Door de erkenning is de kans groot dat de ander gaat openstaan voor jouw vervolginterventie. En de vervolginterventie die je doet, is een goede vraag stellen. Vragen werken activerend, ze zetten aan tot nadenken. Als je vraag de aandacht van de ander in de goede richting stuurt, activeer je hem om op bruikbare gedachten te komen. Gedachten die helpen om progressie te boeken.
Trainingen progressiegerichte gespreksvoering
]