Big-fish-little-pond-effect is een van de meest robuuste psychologische bevindingen die de wetenschappelijke psychologie heeft voortgebracht, zo stellen Marsh et al in het boek Motivation Science. Het concept draait om het academische zelfconcept van mensen, dus hun perceptie van henzelf met betrekking tot hun academische identiteit en prestaties.

Praktische waarde van SDT. In de meta-review van meta-analyses van de zelfdeterminatietheorie worden ook diverse toepassingsgebieden besproken, zoals de toepassing in organisaties, gezondheidszorg, sport en onderwijs en opvoeding. Uit de review van de meta-analyses blijkt de praktische waarde van de zelfdeterminatietheorie in diverse contexten.

Minder burnout door meer autonomie onder gezondheidszorgprofessionals, kan dat wel? Dat vroeg een manager in een gezondheidszorgorganisatie ons laatst. De manager stond voor de opdracht om de kosten te verlagen terwijl er meer patiënten behandeld moesten worden. De manager wilde daarbij voorkomen dat de zorgprofessionals burnout-klachten zouden krijgen. De gedachte van deze manager was dat dit noodzakelijkerwijze samen moest gaan met het opleggen van verplichtingen en het controleren van de zorgprofessionals. Zo wilde de manager de zorgprofessionals verplichten om deel te nemen aan bijeenkomsten die tot doel hadden kostenbesparingen te bereiken en ging de manager de manier waarop de zorgprofessionals hun werk deden inclusief wat ze uitgaven strak controleren. Hoewel ik best begrip heb voor deze redenering, vermoed ik dat deze niet klopt en dat de controlling aanpak een averechts effect zal hebben.

ADHD vanuit SDT-perspectief is het onderwerp van een manuscript van Champ et al (2022). In dit manuscript presenteren de auteurs een perspectief op ADHD vanuit de zelfdeterminatietheorie. Vanuit dit perspectief pleiten ze voor een op groei gerichte benadering om mensen met ADHD te ondersteunen.

Meta-review van meta-analyses SDT is net verschenen en geschreven door Richard Ryan et al (2023). In hun meta-review namen de onderzoekers 60 meta-analyses mee, waarvan 58 gepubliceerd. Het grootste deel van deze artikelen is in de laatste 10 jaar verschenen. De review gaat in op het bewijs voor de zes minitheorieën binnen het theoretisch SDT-kader en op verschillende toepassingsgebieden.

Moeten is geen vies woord. Het woord moeten heeft bij sommigen een negatieve connotatie. Moeten zou dan een indicatie zijn van een slechte motivatie. Vanuit dat perspectief is het niet goed als iemand zegt: ‘Ik moet zus en zo doen.’ Wanneer het woord ‘moeten’ een negatief stempel heeft, dan zijn mensen geneigd om te denken dat degene die dat woord gebruikt eigenlijk niet wil. Ik denk dat er niets mis is het het woord moeten en dat er zelfs voordelen zitten aan het juiste gebruik ervan.

Strenge docenten creëren onwillige leerlingen. Ze bereiken daarmee precies het tegenovergestelde van wat ze pogen te bereiken. In een nieuw onderzoeksartikel van Paulmann en Weinstein (2023) beschrijven zij het effect van de intonatie waarmee de docent iets zegt tegen leerlingen.

Dialoog: jij bent weer goed in andere dingen. Stel je bent mentor op een middelbare school en je bent in gesprek met een docent over de leerlingen in zijn klas. Jullie hebben het over hoe jullie de leerlingen kunnen ondersteunen in de dingen die ze lastig vinden. De docent vertelt je dat hij die leerlingen een beetje probeert te troosten, door te zeggen: ‘Het geeft niet dat je niet goed bent in het mijn vak, jij hebt weer aanleg voor andere dingen.’ Je vindt dit geen goede invalshoek van de docent en je wilt het niet onweersproken laten. Je ziet het als een kans om zijn overtuigingen ten positieve te beïnvloeden.

Between us is een recent verschenen boek van Batja Mesquita. In dit boek zet zij uiteen dat emoties cultuur-afhankelijk zijn en ‘tussen ons’ ontstaan. Haar theorie sluit grotendeels aan bij de theorie van geconstrueerde emoties van Lisa Feldman-Barrett.

Welbevinden in Europa is onderzocht door Martela et al (2022). Subjectief welbevinden van de burgers heeft in de loop der tijd een steeds belangrijker plek ingenomen in beleidsontwikkeling van landen. Dus stellen we ons de vraag hoe het met het welbevinden van mensen in een samenleving gaat. Wat meet je om die vraag te kunnen beantwoorden? Wat mensen verdienen? Of mensen religieus zijn? Hoe gelukkig mensen zijn? Het onderzoek van Martela et al geeft richting aan wat relevante criteria zijn om mee te nemen in het onderzoek naar welbevinden van burgers.