Moeten is geen vies woord. Het woord moeten heeft bij sommigen een negatieve connotatie. Moeten zou dan een indicatie zijn van een slechte motivatie. Vanuit dat perspectief is het niet goed als iemand zegt: ‘Ik moet zus en zo doen.’ Wanneer het woord ‘moeten’ een negatief stempel heeft, dan zijn mensen geneigd om te denken dat degene die dat woord gebruikt eigenlijk niet wil. Ik denk dat er niets mis is het het woord moeten en dat er zelfs voordelen zitten aan het juiste gebruik ervan.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Moeten is belangrijk

Laatst onderging iemand in mijn omgeving een operatie. Voorafgaand aan de operatie kreeg deze persoon een lijst aan instructies mee. Hij moest zich nuchter melden, sierraden thuis laten, hulpmiddelen aanschaffen en ga zo maar door. Hield hij zich niet aan die verplichtingen, dan ging de operatie niet door. Volstrekt logisch en acceptabel, toch? Deze persoon las de instructies dan ook meerdere malen goed door en zorgde ervoor dat hij zich eraan hield. Hij moest van alles, en stond er helemaal achter om te doen wat hij moest doen.

Moeten geeft duidelijkheid

Iemand anders die ik afgelopen week sprak was net begonnen in een nieuwe baan. Ze was toegetreden tot de directie van een keuringsorganisatie. Er kwam enorm veel informatie op haar af en ze stelde degene die haar inwerkte dan ook veel vragen. Die varieerden van ‘hoe moet ik in dit systeem de gegevens invoeren’ tot ‘wat is de bedoeling van mijn aanwezigheid in de diverse overleggen’. Degene die haar inwerkte gaf haar duidelijke antwoorden, als die er waren. Je moet de gegevens hier invullen en dat overleg is jouw rol om die en die inbreng te hebben. Deze persoon luisterde goed naar de uitleg van wat zij moest doen en het gaf haar houvast in de hectische startperiode in haar nieuwe, verantwoordelijke baan. Ze moest van alles, en stond er helemaal achter om te doen wat ze moest doen.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Moeten is niet het probleem

Het feit dat we allemaal dingen moeten doen in ons leven is niet het probleem. Moeten wordt pas problematisch wanneer we er niet achter staan. Wanneer moeten synoniem is aan niet-willen. Maar daar hoeven we helemaal niet vanuit te gaan. Want elk mens heeft de behoefte om een waardevolle bijdrage te leveren aan een sociale groep. We zijn dan ook van jongst af aan op zoek naar wat ‘moet’. Wat is normaal in de sociale context waarin we leven? Wat wordt er van ons verwacht? Wat moet? Het antwoord op die vraag naar ‘wat moet’ biedt ons de mogelijkheid om onze behoefte aan verbondenheid, competentie en autonomie te vervullen. Mits dat wat we moeten op een niet controlerende en autoritaire wijze wordt gecommuniceerd en opgelegd (zie ook hier en hier).

Moeten en autonomie

Autonoom functioneren betekent immers dat we erachter staan wat we aan het doen zijn. Dat we de perceptie hebben dat ons gedrag voortkomt vanuit onszelf. Dat we er vrijwillig voor kiezen om te doen wat we doen. Die perceptie gaat prima samen met dingen moeten doen. Immers, als we erachter staan wat we moeten doen, ervaren we dat we helemaal achter ons eigen gedrag staan. Moeten gaat dan gepaard met een hoge kwaliteit van motivatie.

Moeten, maar niet willen

Pas wanneer dat wat we moeten doen gepaard gaat met het niet willen doen ontstaat er een probleem. Wanneer we het nut niet inzien van wat we moeten doen of het er niet mee eens zijn, dan voelen we inwendig protest. Soms laten we dat inwendige protest ook uitwendig merken. We komen in opstand. Dat wat we moeten, is niet wat we willen. We onderschrijven de goede reden voor het moeten niet of die goede reden ontbreekt helemaal. Wanneer we moeten, maar niet willen, gaat dat gepaard met een lage kwaliteit van motivatie. Dat werkt niet zo goed voor onszelf en voor de mensen om ons heen. Het kost ons veel energie en de kwaliteit van ons gedrag wordt slecht. Daar heeft iedereen last van.

Corrigeren

Dus als mensen de zin gebruiken ‘Ik moet…’ en iemand anders corrigeert die persoon door te suggereren dat hij het woord ‘moeten’ moet vervangen door ‘willen’, dan slaat die persoon de plank misschien wel helemaal mis. Degene die zegt ‘Ik moet…’ kan het er immers helemaal mee eens zijn dat hij ‘moet’, en dat moeten als iets logisch en acceptabels en zelfs prettigs ervaren. Wanneer hij de goede reden van het moeten begrijpt en onderschrijft, vallen moeten en willen samen.

Moeten is geen vies woord

Moeten is een essentieel aspect in autonoom functioneren. Als er niets moet en alles mag floreren mensen niet, dan kunnen ze zelfs depressief worden en geen betekenis meer ervaren in hun leven. Dan kan a-motivatie het gevolg zijn. Gelukkig maar dat we van alles moeten. Dat is goed voor ons. Het woord moeten is dan ook niet inherent slecht. Het is geen vies woord, dat automatisch gepaard gaat met negativiteit en onvrijwilligheid. We kunnen er helemaal achter staan om te doen wat we moeten doen.

 
Trainingen Progressiegericht Werken