Het twijfelachtige nut van reflecteren op jezelf, je opvoeding, je persoonlijkheid… Herinneringen ophalen aan opvoedsituaties en interpreteren hoe die opvoedsituaties gerelateerd zijn aan je huidige problemen. Nadenken over ‘wie je bent’ en ‘ hoe je in elkaar zit’. Ik vermoed dat dit soort reflecties beperkte waarde hebben en zelfs schadelijk kunnen zijn.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Tobben

Dit soort reflecties kunnen vermoedelijk risicovol zijn, omdat ze snel kunnen leiden tot tobben. Nadenken over onszelf maakt gaat vaak samen met gevoelens van schaamte en schuld. Een herinnering ophalen van een negatieve opvoedsituatie leidt tot het je herinneren van meer negatieve voorbeelden en tot negatieve diagnoses van ouders, de relatie met de ouders en onszelf. Veel nadenktijd kan zo besteed worden aan het herkauwen van negatieve ervaringen, aan tobben. Tobben doet ons stilstaan.

Wie ben ik

Nadenken over ‘wie je bent’ en ‘hoe je in elkaar zit’ is vermoedelijk ook van beperkte waarde. Het is maar de vraag of er een antwoord te geven valt op ‘wie je bent‘. De context waarin je zit en de specifieke situatie waarin je je bevindt is onlosmakelijk verbonden met hoe je je op dat moment gedraagt. Zet jezelf in een compleet andere situatie dan waar je je momenteel dagelijks in bevindt en je laat hoogstwaarschijnlijk heel ander gedrag zien dan je nu vaak doet. Zoeken naar wie je bent, alsof er een soort kern in je huist, brengt als risico met zich mee dat je er niet uitkomt (en dus voortdurend door moet blijven reflecteren op jezelf) of dat je tot een simplistisch en onjuist antwoord komt (ik ben rood).

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Betekenisvolle bijdrage

Waarschijnlijk is het waardevoller voor jezelf en voor de mensen om je heen om je te richten op de betekenisvolle bijdrage die je kunt leveren gedurende je leven. Om die vraag te beantwoorden heb je slechts beperkte kennis nodig van jezelf. Kort nadenken over wat je aan je eigen gedachten, gevoelens en gedragingen wilt veranderen, kan nuttig zijn. Het is vervolgens voldoende om te weten hoe je je graag wilt gedragen in bepaalde situaties en hoe je eigen positieve, concrete gewenste gedrag eruit ziet in die situaties. Zo kun je voorkomen dat je ineffectieve gedragingen blijft herhalen en kun je je aandacht richten op wat je wilt bereiken. Hoe kun je iets goeds betekenen voor anderen, waar kun je helpen, hoe kun je vandaag je tijd zo waardevol mogelijk besteden?

Reflecteren op progressie

In plaats van reflecteren op jezelf, vermoed ik dat reflecteren op progressie een waardevoller en nuttiger tijdsbesteding is. Reflecteren op welke progressie we zoeken en wat het voordeel van die progressie is voor onszelf en anderen. Reflecteren op wat ons al goed lukt om die progressie te boeken en wat we nog verder willen gaan doen. Een dergelijke reflectie zet aan tot handelen (doen) en tot een constructiever perspectief op de situatie. Vermoedelijk is het ook voor ons eigen welbevinden goed om het nadenken over onszelf te beperken, en onze aandacht te richten op wat we kunnen bijdragen gedurende ons leven.

 
Trainingen Progressiegericht Werken