Champ et al 2022 https://doi.org/10.1037/rev0000398

ADHD vanuit SDT-perspectief is het onderwerp van een manuscript van Champ et al (2022). In dit manuscript presenteren de auteurs een perspectief op ADHD vanuit de zelfdeterminatietheorie. Vanuit dit perspectief pleiten ze voor een op groei gerichte benadering om mensen met ADHD te ondersteunen.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

ADHD en SDT

Vanuit neurowetenschap is bekend dat mensen met ADHD een veranderde neurale verwerking hebben, die samengaat met sterker explorerend gedrag, onderdrukking van het default mode network tijdens cognitieve taken en hyperconnectiviteit tussen het salience network en het default mode network. Waarschijnlijk zijn ze daardoor gevoeliger voor affectieve informatie dan voor cognitieve informatie. Vanuit de zelfdeterminatietheorie weten we dat alle mensen het, voor hun fysiek en psychologisch welbevinden, nodig hebben dat hun psychologische basisbehoeften worden vervuld. De vervulling van de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid maakt het mogelijk om autonoom te functioneren en gaat samen met een gezonde stijl van zelfregulatie.

Frustratie

Doordat de omgeving voortdurend een beroep doet op voor hen te sterke cognitieve inspanning ervaren mensen met ADHD vaak dat de taken die ze moeten doen niet gepaard gaan met psychologische basisbehoeftenvervulling. Regelmatig ervaren mensen met ADHD dat ze activiteiten moeten doen die gepaard gaan met een perceptie van incompetentie, dat ze onder druk staan om die activiteiten op een bepaalde manier en onder tijdsdruk uit te voeren. Hierbij ervaren ze noch competentie, noch verbondenheid, noch autonomie.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Afgeleid

Als een activiteit te moeilijk en te inspannend is om je competent te kunnen voelen, te onduidelijk is of te oninteressant is, is een natuurlijke reactie om niet betrokken te zijn bij die taak. Om de aandacht te verleggen naar taken of activiteiten die interessanter zijn of die haalbaarder voelen. Psychopathologie ontwikkelt zich wanneer mensen gedurende langere tijd in een omgeving functioneren waarin hun psychologische basisbehoeften worden gefrustreerd of niet worden vervuld. Veel mensen met ADHD geven aan voortdurend angstig te zijn, gestrest te zijn en zich onder druk te voelen staan om taken af te maken. Onderzoek wijst uit dat volwassenen met ADHD vaak een levenslange geschiedenis van psychologische basisbehoeftenfrustratie achter zich hebben liggen.

Ondersteuning

De behandeling van mensen met ADHD zou vanuit SDT-perspectief de volgende kenmerken moeten hebben:

  • zicht hebben op de zelfregulatiestijl die de persoon heeft ten aanzien van de activiteit en condities creëren waarbinnen de persoon autonoom gemotiveerd kan raken voor de activiteiten die hij moet doen.
  • het voorkomen van taakgerelateerde behoeftenfrustratie (oftwel: zorgen dat de persoon zich tijdens het uitvoeren van de taak verbonden, competent en autonoom kan voelen).
  • verhelderen welke gedragingen geïnternaliseerd moeten worden door een autonomie-ondersteunende stijl van sturing (rationale, keuzemogelijkheden, erkenning van negatieve gevoelens).
  • aanleren van vaardigheden om affectieve informatie te herkennen en te leren benutten voor het bewust reguleren van het eigen gedrag.
  • het kiezen van doelen waarbij de persoon directe positieve feedback krijgt ten aanzien van zijn aanpak, progressie en prestaties.
  • het niet zien van ADHD als een ziekte of een gebrek van de persoon (deficit model), maar het focussen op psychologisch welbevinden en groei door het creëren van condities waarbij de psychologische basisbehoeften van de persoon in de betreffende context vervuld worden.
 
Trainingen Progressiegericht Werken