Opvoeding: ondersteun de autonomie én voorkom psychologische controle. De zelfdeterminatietheorie laat zien dat er sprake is van een duaal proces van psychologische basisbehoeften-ondersteuning en -frustratie. Dat wil zeggen dat wat je niet doet even relevant is als wat je wel doet in de omgang met anderen. In een meta-analyse hebben Bradshaw et al vijf hypothesen onderzocht en gekeken of de duale procesbenadering ook opgaat in de opvoeding. Hebben kinderen baat bij autonomie-ondersteuning én tegelijkertijd baat bij de afwezigheid van psychologische controle?

Autonomieondersteunende vaders. Kinderen hebben, net als iedereen, behoefte aan autonomie. Dat wil zeggen dat ze willen ervaren dat hun gedrag voortkomt vanuit henzelf, dat hun gedrag vrijwillig is en dat ze zelf voor hun gedrag hebben gekozen. Moeders die de behoefte aan autonomie ondersteunen blijken hun kinderen een dienst te bewijzen. De autonomieondersteuning van moeders is namelijk een voorspeller van executieve functies van het kind en de schoolrijpheid van het kind. De onderzoekers Meuwissen et al (2018) keken naar de rol die vaders kunnen spelen.

Innovatief werkgedrag en autonomie. Papachristopoulos et al (2024) deden correlationeel onderzoek naar de rol van een causaliteitsoriëntatie en innovatief werkgedrag. Dit onderzoek kan het denken over hoe organisaties innovatief werkgedrag kunnen stimuleren voeden. Want als innovatie belangrijk is voor de organisatie, wat kunnen beleidsmakers dan het beste doen om innovatief werkgedrag te bewerkstelligen? Een systeem van bonussen en beoordelingen optuigen waarin innovatief werkgedrag wordt beloond? Of is er een eenvoudiger manier om innovatief werkgedrag mogelijk te maken?

Heeft autonomie-ondersteuning op school wel zin? Docenten die een autonomie-ondersteunend leerklimaat proberen te creëren in hun klassen vragen zich soms af of dat wel nut heeft. Hun pessimistische gedachte is dan dat autonomie-ondersteuning op school weinig zoden aan de dijk zal zetten wanneer er bij de leerlingen thuis geen sprake is van autonomie-ondersteuning. Onderzoek van Cheon et al (2024) geeft reden voor optimisme.

In een meta-analyse van Slemp et al (2024) geven de onderzoekers antwoorden op vier vragen. In deze bijdrage een paar conclusies ten aanzien van de tweede onderzoeksvraag: Variëren associaties met behoefteondersteunend interpersoonlijk gedrag naargelang de cultuur, de gebruikte meetinstrumenten, het toegepaste onderzoeksdomein, of de bron van ondersteuning?

In een meta-analyse van Slemp et al (2024) geven de onderzoekers antwoorden op vier vragen. In deze bijdrage een paar highlights ten aanzien van de eerste onderzoeksvraag.: In hoeverre voorspellen autonomie-, competentie- en verbondenheidsondersteunende interpersoonlijke gedragingen de basispsychologische behoeften (d.w.z. autonomie, competentie en verbondenheid), autonome vormen van motivatie, subjectief welzijn en prestaties?

Psychologische basisbehoeften en doodsacceptatie. Van der Kaap-Deeder et al (2020) deden onderzoek naar de relatie tussen psychologische basisbehoeften en houding ten opzichte van de dood. In de laatste tientallen jaren van hun leven verschillen oudere volwassenen aanzienlijk in de manier waarop ze omgaan met het toenemende bewustzijn van hun sterfelijkheid. Sommige ouderen worden angstig bij de gedachte aan de dood, terwijl anderen de dood accepteren als natuurlijk onderdeel van het leven waar ze nog naar uitzien noch bang voor zijn.

Hoe docenten autonomie kunnen faciliteren. In de zelfdeterminatietheorie is de dual procesbenadering van cruciaal belang voor het bevorderen van een hoge kwaliteit van motivatie bij studenten: wat doe je als docent het beste wel en wat doe je het beste niet als docent? De onderzoekers Ahmadi et al presenteren een overzicht van concrete docentgedragingen die autonome motivatie mogelijk maken. Een van de categorieën docentgedragingen gaat over het bieden van autonomie-ondersteuning en het voorkomen van autonomie-ondermijning. Autonomie-ondersteuning helpt studenten te ervaren dat hun gedrag voortkomt vanuit henzelf.

Een behoeftenondersteunende bevalling gaat zeker niet alleen om de fysieke kant van de bevalling. De psychologische kant van de bevalling speelt een grote rol in hoe vrouwen hun bevalling ervaren en erop terugkijken. Bevallen is voor de meeste vrouwen een ingrijpende ervaring. De onderzoekers Brand et al (2023) suggereren de zelfdeterminatietheorie als uitgangspunt te nemen bij het doen van onderzoek naar het creëren van positieve bevallingservaringen. Zij stellen dat de mate waarin zorgverleners de behoeften van vrouwen aan verbondenheid, competentie en autonomie ondersteunen of frustreren, hun tevredenheid over de bevalling voorspelt.

Pesten neemt af door autonomie-ondersteunend lesgeven. Cheon et al (2022) rapporteren in dit artikel hun onderzoeksresultaten naar pesten en klassenklimaat. Het blijkt dat autonomie-ondersteunend lesgeven het klassenklimaat verbetert en daarmee anti-sociaal gedrag vermindert.