Zelf bepalen hoe je je voelt. In het boek van Lisa Feldman-Barrett How emotions are made, reikt ze aan hoe je je emoties meer in eigen hand kunt nemen. Emoties kunnen voelen alsof ze je overkomen, alsof je er geen invloed op hebt. Je ergert je, daar kun je niets aan doen. Je bent boos, dat is nu eenmaal zo. Mensen praten vaak over emoties alsof die buiten hun invloedssfeer liggen en ze die op z’n best zouden moeten proberen te reguleren. Maar zo werkt het in ons lichaam en ons brein niet. Een ervaring van een emotie ligt veel meer binnen onze invloedsfeer, dan we vaak denken. Hier en hier en hier kun je er meer over lezen.

Zorg voor je body budget

De eerste manier waarop je zelf kunt bepalen hoe je je voelt is door goed te zorgen voor je zogenoemde ‘body budget’. De belangrijkste functie van je brein is om je in leven te houden, en dus om een lichamelijke balans te bewaken. Is er sprake van een disbalans in je lichaam, dan gaat dat samen met een negatief gevoel. Een gezond emotioneel leven wordt het beste mogelijk in een uitgebalanceerd lichaam. Regelmatig en gezond eten, lichaamsbeweging en voldoende slaap zijn dan ook de beste manieren om een stevig fundament te bouwen voor je emotionele ervaringen.

Fysiek comfort

Fysiek comfort is een tweede weg die je kunt bewandelen wanneer je zelf wilt bepalen hoe je je voelt. Menselijke aanraking is heel goed voor je emotionele gezondheid, evenals yoga. Je omgeving heeft ook sterke invloed op je body budget, dus een rustige omgeving zoeken met natuurlijk licht en groen om je heen is een effectieve manier om je emoties te beïnvloeden. Een dier aaien en verzorgen of je laten masseren is ook een manier waarop je dit lichamelijke comfort kunt opzoeken.

Je in een verhaal verdiepen

Een verhaal lezen of een film kijken is een heel goed idee als je je naar voelt. Het werkt uitermate goed voor je body budget om je te verdiepen in het verhaal van iemand anders. Dat leidt de aandacht af van je eigen verhaal en onderbreekt of voorkomt tobben. Je default network in je brein wordt actief, en je piekert minder. Hoe meer je tobt, hoe meer fluctuaties je creërt in je body budget. Iedere keer dat je dezelfde nare gedachte ophaalt, doe je een beroep op je body budget en zo put je jezelf uit. Dat gaat samen met negatieve gevoelens, een negatieve spiraal.

Emotionele fijnmazigheid ontwikkelen

Fijnmazig kunnen denken en praten over je emoties helpt ook om zelf te bepalen hoe je je voelt. Mensen die een rijke emotievocabulaire hebben, blijken emotieconcepten te creëren die preciezer afgestemd zijn op de specifieke situatie. Daardoor zijn ze effectiever in het kunnen hanteren van die situaties en blijft hun body budget meer in balans.

Ontwikkel nieuwe concepten

Doe nieuwe ervaringen op, want daarmee ontwikkel je nieuwe concepten en dat komt je emotionele fijnmazigheid ten goede. Word een verzamelaar van een diversiteit aan ervaringen. Zo stimuleer je je brein om bestaande concepten te combineren tot nieuwe concepten. Daardoor verander je je conceptuele systeem pro-actief en daardoor construeert je brein nieuwe voorspellingen. In situaties waarin je gewoonlijk boos zou worden, voel je je opeens niet meer boos maar juist alert en nieuwsgierig. Nieuwe voorspellingen betekent dat je je anders voelt dan eerder en je gedragsrepertoire uitgebreid wordt.

Leer nieuwe woorden

De meest eenvoudige manier om nieuwe concepten te ontwikkelen is om nieuwe woorden te leren. Nieuwe woorden leren biedt je een pad naar een gezonder emotioneel leven. Voor woorden heb je concepten nodig. Concepten zijn de bron van je voorspellingen. Voorspellingen reguleren je body budget. Hoe fijnmaziger je vocabulaire, hoe preciezer je brein voorspellingen kan doen en hoe beter je brein je brein je body budget kan calibreren naar de behoeften van je lichaam.

Zelf bepalen hoe je je voelt

Al deze invalshoeken zijn niet de gebruikelijke tips die mensen elkaar geven als het over emoties gaat. Velen denken nog steeds dat onze emoties voortkomen vanuit het limbische deel van ons brein en dat ook ons reptielenbrein een rol speelt in onze instinctieve reacties. Maar mensen hebben geen reptielenbrein en emoties zijn ervaringen die ons brein ons aanreikt als voorspelling. Voorspellingen die we meer kunnen sturen en beïnvloeden dan we vaak geloven.