Mensen hebben geen reptielenbrein

Mensen hebben geen reptielenbrein en geen triune-brein. We hebben 1 brein, dat in de loop der evolutie complexer is geworden maar dat niet bestaat uit drie apart geëvolueerde delen. Het idee van dat we een reptielenbrein zouden hebben is een nog veel geloofde notie, die niet klopt.

Triune-brein

Het idee van het triune-brein komt voort uit de mythe dat er in de menselijke geest een voortdurende strijd gaande zou zijn tussen drie innerlijke krachten die ons gedrag beheersen. We hebben de overlevingsinstincten, zoals honger en seks drive. Dit zou dan moeten huizen in ons reptielenbrein, het diepst weg in ons brein. We hebben emoties, zoals boosheid en angst. Die zouden dan in ons limbisch breindeel moeten huizen, iets hoger in ons brein. Onze instincten en emoties zouden onze dierlijke kant zijn die ons gedrag in een bepaalde richting trekt. En dan komt onze ratio en die moet ons helpen om onze dierlijke kant in toom te houden en verstandige dingen te doen. Die ratio zou dan in onze neo cortex huizen, het hoogste deel van ons brein. Maar dit klopt allemaal niet.

Vier clusters

Wat is dan wel zoals het is? Ons brein bestaat uit vier clusters van neuronen. Die vier clusters zorgen ervoor dat we onze lichamelijke bewegingen kunnen ervaren, dat we kunnen voelen. Die vier clusters bestaan uit hetzelfde genetische materiaal en is hetzelfde in reptielen als in niet menselijke dieren als in mensen. Ook reptielen en niet-menselijke dieren hebben de neuronen die in de neo-cortex van mensen te vinden is. Het brein van alle zoogdieren wordt gebouwd volgens 1 en hetzelfde bouwplan, dat zich ontvouwt kort na de conceptie. Een menselijk brein wijkt ten aanzien hiervan niet af van een muizen of hondenbrein, reptielenbrein, vogelbrein en sommige vissenbreinen.

Duur van ontwikkeling

Hoewel de neuronen in een menselijke embryo hetzelfde bouwplan volgt als de neuronen in een reptielenbrein en in niet-menselijke zoogdieren ziet het brein van mensen er toch heel anders uit. Dat komt omdat het bouwproces van het menselijke brein een andere timing en duur van ontwikkeling heeft dan de breinen van reptielen en niet-menselijke zoogdieren. Onze neocortex ontwikkelt veel langer door dan de neocortex van bijvoorbeeld een muis. Het menselijk brein heeft geen nieuwe breindelen, de neocortex is niet pas later in de evolutie ontstaan. De menselijke neocortex is proportioneel gezien niet eens veel groter dan de neocortex van andere dieren. De grootte van onze neocortex zegt niets over hoe rationeel we zijn als soort.

Mensen hebben geen reptielenbrein

Mensen hebben geen reptielenbrein, geen limbisch systeem waarin emoties huizen en geen nieuw breindeel (neocortex) dat in andere dieren niet te vinden is. Emoties en rationele gedachten worden niet in verschillende delen van ons brein geproduceerd. Emoties en ratio zijn beide mentale activiteit, geproduceerd door samenwerking tussen neuronen in 1 brein. Het triune-brein idee, waarin een strijd gaande zou zijn tussen instincten, emoties en ratio is een moderne mythe. Ons brein is niet verder ontwikkeld dan dat van andere dieren, het is anders ontwikkeld.

Ons brein is een netwerk

Ons brein is een netwerk. Het is een verzameling van onderdelen die samenwerken als 1 unit. We hebben ongeveer 128 miljard neuronen, die voortdurend afvuren en communiceren met elkaar. Ons brein is altijd ‘aan’, tot het moment dat je dood gaat. Niet alle neuronen communiceren met elkaar, in plaats daarvan zijn er clusters van neuronen, hubs, die centrale rollen spelen in het overdragen van de informatie aan de andere neuronen. Wanneer er schade is aan een hub is dat geassocieerd met depressie, chronische pijn, dementie en andere ziektes. Het breinnetwerk is niet statisch, maar verandert voortdurend. Sommige veranderingen gaan razendsnel, andere veranderingen kosten veel tijd. Er komen steeds nieuwe neuronen bij en er gaan neuronen dood. De neuronen zijn niet geschikt voor slechts 1 taak, maar kunnen verschillende functies op zich nemen. Bijvoorbeeld: de neuronen die geassocieerd zijn met zien, dragen vaak ook informatie over die geassocieerd is met voelen en horen. Many to one.

Complexiteit

Verschillende groepen neuronen kunnen hetzelfde resultaat bereiken. Als je bijvoorbeeld je hand uitsteekt om iets te pakken, en je herhaalt die actie een paar keer, dan kunnen er bij elke keer dat je die actie uitvoert andere sets van neuronen actief zijn (degeneracy). Die complexiteit zorgt ervoor dat we flexibel kunnen reageren in allerlei situaties. En hoewel andere dieren ook complexe breinen hebben, is het menselijke brein is in hogere mate complex. De functie van ons brein is om ons lichaam te laten overleven in een complexe, steeds veranderende wereld en dat doet ons brein door patronen te activeren die effectief waren in het verleden en nieuwe patronen te genereren om uit te proberen of die in de huidige situatie werken.

Mensen hebben geen reptielenbrein

Mensen hebben geen reptielenbrein, maar een netwerkbrein. Een netwerkbrein is veel complexer dan een brein waarin neuronen als puzzelstukjes in elkaar passen of een brein waarin elke neuron slechts met 1 of 2 andere neuronen communiceert. In een netwerkbrein is er enorme variatie mogelijk in neuronen-activiteit en communiceren neuronen op oneindig veel manieren met elkaar. Daarom is het denken in termen van typologieën ook zo bezijden de werkelijkheid. Er is geen aparte breinactiviteit voor emoties en voor ratio. Dat onderscheid is een psychologisch construct dat terug te voeren is naar Plato, maar dat geen weerspiegeling is van de werkelijkheid. In dit boek en op deze site kunt je uitleg vinden van Lisa Feldman-Barrett.