De Waarderingsmuur

De waarderingsmuur is een waardevolle progressiegerichte werkvorm waarbij teamleden uitgenodigd worden om uiting te geven aan wat ze in elkaars bijdrage waarderen. Hoewel de werkvorm eenvoudig klinkt kan je die op diverse manieren fout uitvoeren, met stagnerende effecten in plaats van progressie.

De Waarderingsmuur

Het idee van de waarderingsmuur is dat ieder teamlid op postits schrijft wat hij waardeert in wat elk van zijn collega’s inbrengt in het werk. De postits worden op een flip-over vel geplakt, waarop vakjes zijn getekend met in elk vakje de naam van een van de teamleden. Zo ontstaat een inventarisatie per persoon van wat diens collega’s in hem of haar waarderen.

Niet-effectief: context

De waarderingsmuur werkt niet goed in een context waar conflicten broeien. Als de teamleden een conflict met elkaar hebben dan zullen ze de werkvorm van de waarderingsmuur eerder afwijzen dan omarmen. Nu moeten ze opeens positieve dingen zeggen over de collega’s met wie ze juist in de clinch liggen. Dat kan snel worden ervaren als manipulatief; moeten ze opeens positief gaan doen terwijl ze zich niet zo voelen? Ook bestaat er een grote kans dat er vakjes leeg blijven, omdat bepaalde teamleden geen postits zien verschijnen. Nu werkt de waarderingsmuur eerder probleemversterkend dan verbindend.

Niet-effectief: persoonsgerichte complimenten

De tweede manier waarop de waarderingsmuur niet-effectieve effecten zal hebben is wanneer je de teamleden uitnodigt om persoonsgerichte complimenten op te schrijven. Persoonsgerichte complimenten wekken een statische mindset op. De persoon die bijvoorbeeld het compliment heeft gekregen dat hij ‘de beste verkoper’ is of ‘de meest intelligente van het stel’ reageert wellicht met een glimlach, maar heeft nu een labeltje gekregen dat hij niet graag kwijt raakt.

Niet-effectief: doorzagen

Een derde niet-effectieve manier van de waarderingsmuur toepassen is als je als procesbegeleider lang doorzaagt over wat er op de postits staat. Bijvoorbeeld door degene over wie het gaat te vragen ‘of hij het herkent’ of te vragen ‘welk compliment herken je het minst?’ Niet alleen is het nogal saai om heel lang te moeten luisteren naar wat er met elk van de complimenten wordt bedoeld, het is ook ongemakkelijk voor de ontvanger om inhoudelijk te moeten reageren. Bescheiden als de meeste mensen zijn zullen ze de complimenten al snel gaan afzwakken en nuanceren.

Effectief: timing

Qua timing werkt de waarderingsmuur het beste in teams waar de onderlinge verhoudingen misschien pril, maar (redelijk) goed zijn. Een team dat elkaar bijvoorbeeld nog niet zo lang in deze samenstelling kent kan erg gebaat zijn bij het expliciet maken wat men in elkaar waardeert. In zo’n startfase kunnen teamleden best onzeker zijn over hun bijdrage en om juist dan te horen wat ze doen dat goed werkt is erg stimulerend en motiverend.

Effectief: procescomplimenten

Als procesbegeleider is het belangrijk om een heldere uitleg te geven wat er op de postits moet komen te staan. Het gaat om procescomplimenten, dus om dat wat je je collega ziet doen dat goed werkt en wat je waardeert in hoe hij zijn werk aanpakt. Dit soort complimenten trekken de aandacht naar concreet positief gedrag, naar effectieve strategieën en aanpakken. Dat zijn complimenten die inhoudelijk interessant zijn, omdat ze informatie geven over wat iemand doet en in de toekomst kan blijven doen dat een positieve bijdrage levert aan het team.

Effectief: terloops

De procesbegeleider kan het beste per persoon voor lezen wat er op de postits in diens vakje staat en hier en daar doorvragen. Dat doorvragen is gericht op de persoon die de postit heeft beschreven. De volgende drie vragen zijn handig om te onthouden:

1. wie heeft dit opgeschreven?
2. waaraan merk je dat deze collega dit bijdraagt?
3. wat is het voordeel ervan dat deze collega dit doet?

De persoon over wie het compliment gaat hoeft alleen maar te luisteren en wordt niet in de positie gebracht om te moeten reageren. De procesbegeleider houdt de vaart erin, zodat de aandacht van ieder erbij blijft en er een luchtige sfeer heerst.

De waarderingsmuur

De waarderingsmuur is een waardevolle progressiegerichte werkvorm omdat het mensen in de gelegenheid stelt om uiting te geven aan de waardering die ze hebben maar die ze vaak niet uitspreken. Doordat iedereen wordt gevraagd om hun waardering op te schrijven is er een legitimering om al die positieve gedachten die je wel eens over de ander hebt gehad expliciet te maken. Zo ontstaat een platform voor het uitwisselen van waardevolle informatie, die er wel is maar vaak niet wordt geuit.