Hoe baby’s emoties ontwikkelen

Hoe baby’s emoties ontwikkelen. Baby’s worden geboren met de capaciteit tot het ervaren van affect en arousal: ze kunnen zich positief of negatief voelen en opgewonden of kalm. Baby’s worden ook geboren met de capaciteit van statistisch leren, dat wil zeggen dat ze patronen kunnen leren ontdekken. Ze koppelen geuren, aanrakingen, smaken en andere sensaties die regelmatig samengaan aan elkaar tot een samenhangend patroon.

Interoceptie

Als hun buikje leeg is en ze worden gevoed, voelen ze de aanraking van hun ouders of verzorgers, ze ruiken de melk, ze proeven de smaak van de melk en ze voelen hun buikje prettig gevuld. Zo verandert hun gevoel van negatief en opgewonden (honger) naar positief en kalm (weldadigheid). Het brein is namelijk steeds aan het inschatten hoe het met het lichaam van de baby gaat. Heeft het iets nodig? Is het moe? Heeft het honger? Is het  comfortabel? Heeft het pijn?

Emoties leren herkennen

Vanaf een maand of drie zijn baby’s in staat om gezichten te zien. Maar ze kunnen van die gezichten niet aflezen welke emotie de persoon heeft, want er bestaan geen universele gezichtsuitdrukkingen voor universele emoties. Dus hoe leren baby’s dan wel welke emoties er gaande zijn? Dat proces vindt langzamerhand plaats doordat bepaalde pakketjes aan ervaringen steeds samengaan en het brein van het kindje op basis van die ervaringen leert en ook gokjes gaat doen.

Gokjes

Dat proces vindt trouwens plaats in het brein van alle mensen. Je brein doet een gokje en vervolgens neem jij dat gokje over of je verwerpt het. Je bent niet down maar je bent moe bijvoorbeeld, dus ga je slapen. Je bent niet verdrietig, maar je hebt dorst, dus neem je iets te drinken. De gokjes die je brein doet baseert het op je ervaringen in het verleden.

Emotioneel leren

Wanneer een baby een paar keer heeft gemerkt dat wanneer zijn maag rommelt, hij schreeuwt, zijn vader of moeder komt, hij melk krijgt en zich weldadig voelt dan leert zijn brein dat dit een pakketje is dat samengaat. Zo construeert een kind langzamerhand emotionele concepten en associeert hij op iets latere leeftijd lekker eten met je weldadig voelen. Je kind construeert dus zijn eigen emoties, zonder zich zo bewust te zijn van dat proces.

Constructeur

Vanaf het moment dat je kind geboren wordt krijgt het input die langzamerhand betekenis gaat krijgen voor hem. Je kind is geen passieve ontvanger van sensorische informatie, maar wordt door de ervaringen die hij opdoet een actieve constructeur van zijn emoties. Van elke sensorische input en ervaring in het verleden, construeert zijn brein betekenis en actie. In de loop van zijn leven leert je kind betekenis te geven aan wat hij voelt.

Betekenis

Je kunt als ouder dat proces een positieve kant op laten ontwikkelen, door je manier van opvoeden. Stel bijvoorbeeld dat je kind een spreekbeurt moet houden en dat hij ’s ochtends vlinders in zijn buik heeft. Welke betekenis geeft je kind dan aan die vlinders? Voelt hij zich bang omdat hij denkt dat hij het niet kan? Of voelt hij zich enthousiast omdat hij er zo’n zin in heeft? Voelt hij zich opgewonden? Of alert? Door een rijke vocabulaire op te bouwen van emotiewoorden leert je kind om zijn emoties bewust te construeren. Dat komt zijn welbevinden ten goede. Hij is niet overgeleverd aan emoties die getriggerd worden en die hem opeens overvallen, maar hij staat aan het roer van wat hij voelt. Hij kan zijn eigen emoties beïnvloeden en veranderen wanneer ze niet behulpzaam zijn.  Hoe hij vandaag denkt over zijn situatie, bepaalt hoe hij zich morgen voelt in een soortgelijke situatie. Hoe hij nu reageert op een gebeurtenis, bepaalt hoe hij zich over een maand voelt als die gebeurtenis weer plaatsvindt.

Inside Out

De twee films Inside Out en Inside Out 2 zijn erg leuk en kunnen ook een vehikel zijn om met kinderen en adolescenten over emoties in gesprek te komen. Maar dat wil niet zeggen dat deze films de juiste informatie geven over hoe emoties werken. Emoties worden niet getriggerd door essenties binnenin ons. En emoties bepalen niet wat je denkt en doet, zoals in de films wordt gesuggereerd. In plaats daarvan construeren mensen zelf hun emoties, net zoals ze hun gedachten construeren. Er zitten gelukkig geen stereotiepe emoties aan de knoppen in je hoofd, die je gedrag en gedachten determineren. Zoals Lisa Feldman Barrett humoristisch zegt: “The Inside Out movies are delightful fantasies. They represent emotions about as accurately as “Roadrunner an Coyote” cartoons represent physics. (Did you know that if you run off a cliff, you’ll hang in mid-air until the unfortunate moment that you look down?) 😊”.