Sturen is gebaseerd op eerlijkheid. Een docent, met een eigen bedrijf in elektronische apparatuur, verkoopt tijdens zijn lesdagen producten aan zijn leerlingen. Dat is niet toegestaan en is een ongewenste situatie die moet stoppen. De teamleider is ervan op de hoogte dat deze docent dat doet. Hij is echter huiverig om erover te praten met hem, want hij wil liever goede maatjes blijven. De docenten liggen immers niet voor het oprapen, hij zou niet weten wat hij moest beginnen als de docent zijn ontslag zou nemen.

Vermijden

De teamleider vermijdt het daarom om met de docent te praten over diens verkoopactiviteiten in de klas. Hij hoopt dat de docent er vanzelf een keer mee stopt. ‘Hij snapt toch zelf ook wel dat dit niet kan?’ zegt de teamleider tegen een vriend met wie hij een avondwandeling maakt. Het is zo logisch voor de teamleider dat de docent iets doet wat niet is toegestaan, dat hij zich niet kan voorstellen dat die ermee door zou gaan. De volgende dag gebeurt het echter opnieuw. En de dag erop weer. De teamleider moppert inwendig en wordt er heel chagerijnig van. Maar hij zegt niets. Door het gesprek erover te vermijden, is de teamleider niet eerlijk tegenover de docent. Hij investeert noch in de relatie met de docent, noch in het stoppen van de verkoopactiviteiten.

Bedillen?

De teamleider vindt het erg belangrijk om medewerkers ruimte te geven om hun ‘eigen ding’ te doen. Hij denkt dat ‘alle ruimte geven om te doen wat iemand zelf wil’, hetzelfde is als autonomie-ondersteuning bieden. Hij maakt de denkfout dat elke vorm van inperking per definitie bedillerig is. Zijn medewerkers laat hij daarom liever hun eigen gang gaan. Hij zal ze geen strobreed in de weg leggen, want hij wil geen bedillerige leidinggevende zijn. Hij zet mensen liever ‘in hun kracht‘.

Eerlijkheid

Maar die verwachtingen en grenzen zijn er natuurlijk wel. Commerciële activiteiten ondernemen terwijl je op school bent om les te geven aan leerlingen is grensoverschrijdend gedrag. Dat moet stoppen. Net doen alsof die grens niet bestaat is oneerlijk. Collega’s van de verkopende docent trekken bij de teamleider aan de bel. Weet hij wat er gaande is? Ouders beginnen zelfs te klagen. De situatie begint nijpend te worden voor de teamleider. Vermijden gaat niet meer. Oneerlijk zijn gaat niet meer.

Vriend

Hij stapt naar een andere docent die bevriend is met de verkopende docent. Het lijkt de teamleider wel een goed idee als die vriend de verkopende docent vraagt om te stoppen met het verkopen van zijn producten aan leerlingen. ‘Jullie zijn vrienden van elkaar,’ zegt de teamleider: ‘Ik denk daarom dat jij de beste persoon bent om dit even onder zijn aandacht te brengen.’ Maar deze bevriende collega is Gekkie Henkie niet. Hij weigert dan ook om de rol van de leidinggevende over te nemen. Want dat zou oneerlijk zijn.

Sturen is gebaseerd op eerlijkheid

Sturen betekent dat je eerlijk bent over de grenzen die er zijn en de progressieverwachtingen die je hebt ten opzichte van een medewerker, leerling of kind. Sturen is niet hetzelfde als bedillen, maar wel hetzelfde als op een niet autoritaire manier voorschrijven wat er moet gebeuren. Sturen is namelijk aan de orde wanneer iets moet gebeuren of moet stoppen. Schadelijk gedrag moet stoppen. Gewenst gedrag moet er komen. Gelukkig is het heel goed mogelijk om autonomie-ondersteuning te combineren met het bieden van sturing en structuur. Dat begint met eerlijk te zijn over wat er van iemand wordt verwacht, en vervolgens de persoon de ruimte te bieden om zijn eigen aanpak te kiezen om aan de verwachting te gaan voldoen. Sturen is gebaseerd op eerlijkheid.