Een grote managers in de zorgsector was getraind in het formuleren van “ik” boodschappen. Als ze wilden dat een medewerker iets voor elkaar ging krijgen, gebruikten zij dan ook hun persoonlijke mening. Bijvoorbeeld: “Ik wil dat jij voortaan op tijd op je werkt komt, omdat ik ervan houd als mensen op tijd zijn.” Maar ze merkten dat de medewerkers regelmatig heel persoonlijk terug reageerden. “Jij bent inderdaad zo’n precieze control freak, alles moet op tijd en volgens afspraak! Geen enkele flexibiliteit!”
Bij progressiegericht sturen gebruikt de leidinggevende niet zo snel ‘ik-boodschappen”. In plaats daarvan legt de leidinggevende uit wat er verwacht wordt van de medewerker en waartoe dat verwacht wordt. Hoe de medewerker aan de verwachtingen gaat voldoen is zijn autonome keuze.
Waartoe de leidinggevende specifiek gedrag van de medewerker verwacht heeft dat vaak andere redenen dan een persoonlijke voorkeur van de leidinggevende. Als van een medewerker bijvoorbeeld wordt verwacht dat hij de cliëntdossiers bijwerkt, is dan niet zozeer omdat het prettig is voor de leidinggevende, dan wel dat het belangrijk is voor de goede verzorging en verpleging van de cliënt wanneer alle medewerkers op de hoogte zijn welke medicatie op welk tijdstip is gegeven en hoe de cliënt de nacht is doorgekomen.
Dus is het belangrijk om een “ik” boodschap te geven bij progressiegericht sturen? Vaak niet, nee. Je maakt bij progressiegericht sturen duidelijk wat het doel is dat de ander moet gaan realiseren door de goede redenen op een rij te zetten waarom dit doel zo belangrijk is en door de positieve resultaten die er dan worden bereikt te verwoorden. Vaak gaan die goede redenen en de positieve resultaten veel verder dan een persoonlijk nut voor de leidinggevende. Je hoeft ze daarom ook niet persoonlijk te formuleren of er onbedoeld een persoonlijke machtsstrijd van te maken.
In deze stuurzin is die goede reden bijvoorbeeld duidelijk aangegeven, zonder “ik” boodschap: “Hoe kun jij ervoor zorgen dat je op tijd op je werk komt, zodat alle groepsleiders en gasten op tijd kunnen gaan starten met het dagprogramma?”
Wanneer is een “ik-boodschap” wel van toepassing? Ik denk dat dat het geval is wanneer er voornamelijk sprake is van een persoonlijke behoefte of voorkeur. Als je bijvoorbeeld last hebt van de muziek die je kamergenoot heeft aanstaan, dan kan een “ik-boodschap” goed werken. “Ik wil me graag goed kunnen concentreren op mijn werk en dat lukt me beter als het stil is op onze kamer. Zou je daarom je muziek willen uitdoen?”