Een proces georiënteerd werkvoorbeeld is een nuttige leertechniek om in te zetten bij het leren van complexe vaardigheden. Bij het leren van progressiegerichte interventies kunnen proces georiënteerde werkvoorbeelden dan ook helpen om de interventies te leren doorgronden. Tamara van Gog beschrijft, onder andere in haar dissertatie, onderzoek naar proces georiënteerde werkvoorbeelden. In dit artikel geef ik een voorbeeld van een proces georiënteerd werkvoorbeeld van de nuttigheidsvraag.

Acceptabele nevenschade, is dat denkbaar in bepaalde gesprekssituaties? Een deelnemer (laten we hem Job noemen) in een training afgelopen week vertelde me over een situatie waarin hij bewust negatieve druk zette op zijn gesprekspartner. We reflecteerden samen op deze situatie.

Wat kan ik voor je doen? Dat is een vraag die deelnemers tijdens deliberate practice in onze trainingen soms stellen wanneer ze de nuttigheidsvraag willen gebruiken. De nuttigheidsvraag is een interventie die in progressiegerichte coachingsgesprekken op diverse momenten wordt gesteld: aan het begin, gedurende het gesprek en bij de afsluiting van het gesprek. Maar de vraag ‘Wat kan ik voor je doen?’ is geen precieze formulering van de nuttigheidsvraag.

Meta-analyse achievement goal theory. Deze theorie gaat zowel over de doelstructuren in een context als over de persoonlijke doeloriëntaties van leerlingen. Doelstructuren gaan over de context, bijvoorbeeld hoe de docent praat over prestatiedoelen en leerdoelen en welk onderwijsklimaat er heerst in de klas. Persoonlijke doeloriëntaties gaan over welke doelen de student of leerling nastreeft in die context. Klopt het dat er een relatie is tussen die de doelstructuur en de persoonlijke doeloriëntatie van studenten? Bardach et al (2020) onderzochten via een meta-analyse de relatie tussen doelstructuren en persoonlijke doeloriëntaties.

Progressiewandeling: ook op afstand een bruikbare manier om de drie psychologische basisbehoeften te vervullen. Zowel collega’s onderling als leidinggevenden in gesprek met medewerkers kunnen hier iets aan hebben. Beide gesprekspartners kunnen natuurlijk samen gaan wandelen, maar het is ook heel goed werkbaar om allebei in je eigen omgeving te wandelen en telefonisch contact te hebben tijdens de wandeling.

Voorzichtigheid met ‘Grit’ en met interventies die grit moeten stimuleren in leerlingen en studenten lijkt geboden. Ondanks de enorme populariteit van Grit is er groeiende scepsis over zowel het concept als de manier waarop de metingen in het onderzoek van Duckworth worden uitgevoerd.

Twee pluspunten van autonome motivatie werden gevonden in longitudinaal onderzoek van Boncquet et al (2020). Zouden motivationele bronnen, zoals de kwaliteit van motivatie (SDT) en mindset voorspellende waarde hebben voor de academische prestaties van leerlingen, voorbij het effect van intelligentie?

Vijf invloedrijke onderwijspsychologen zijn Patricia Alexander, Carol
Dweck, Jacquelynne Eccles, Mareike Kunter en Tamara van Gog. Deze vijf werden bestudeerd in een onderzoek van Prinz et al (aug 2020).

Anders Ericsson † is overleden op 17 juni 2020. Hij was Zweeds, professor in de psychologie en bekend om zijn theorie van deliberate practice (doelbewust oefenen). Zijn publicatie The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance scheen een nieuw licht op hoe experts en topperformers hun hoge niveau bereiken en wat ten grondslag ligt aan hun topfunctioneren. Zijn onderzoek is een belangrijke inspiratiebron voor Coert en mij en zijn overlijden is verdrietig nieuws.