Het onverplichte tussen verplichtingen

Het onverplichte tussen verplichtingen neemt een uitzonderingspositie in. De opdracht waar geen cijfer voor wordt gegeven tussen alle opdrachten waarvoor wel cijfers worden gegeven. De training die niet verplicht is tussen alle trainingen die wel verplicht zijn gesteld. Twee voorbeelden waarbij het onverplichte tussen alle verplichtingen de uitzondering is.

Is het voor een cijfer?

Gisteren gaven we twee workshops over motivatie en progressiegericht sturen aan docenten. Natuurlijk gingen we in op het creëren van condities waarbinnen leerlingen autonoom gemotiveerd kunnen raken. We hadden een interessant gesprek over het effect van cijfers. De docenten merkten dat wanneer een vak of een opdracht niet ‘voor een cijfer’ was, de leerlingen minder gemotiveerd waren. De leerlingen stelden vaak bij een nieuwe opdracht als eerste de vraag: ‘Is het voor een cijfer?’ De docenten realiseerden zich dat het voortdurend toekennen van cijfers de leerlingen in een gecontroleerde motivatiestaat had gebracht, waardoor zij op een gecontroleerd gemotiveerde manier reageerden op cijfervrije-vakken. Immers, in een zee van cijfers raak je gefixeerd op cijfers en wordt gecontroleerde motivatie opgeroepen. In een dergelijke state of mind is het lastig om geïnteresseerd te raken voor wat je aan het leren bent of om de waarde en het belang ervan te gaan inzien. Het enige belang is het cijfer. Iets dat niet voor een cijfer is, is daarmee dus niet belangrijk.

Is die training verplicht?

In diverse organisaties verzorgen wij niet-verplichte trainingen progressiegericht leidinggeven en progressiegericht werken. We zijn alleen beschikbaar als er geen verplicht karakter aan de training zit, zie ook hier. Dat levert veel op en inspireert organisaties om het studiedagen heel anders aan te pakken. In veel organisaties is er nog steeds sprake van verplichte studiedagen, verplichte workshops en verplichte trainingen. Een niet-verplichte training is dan de uitzondering in een moeras aan verplichte trainingen. Wanneer je beperkt de tijd hebt zit er niets anders op om te doen wat verplicht is in plaats van wat je interessant vindt en graag wilt leren. Het enige belang is het vinkje dat je een training hebt gevolgd, zodat je daarover geen gedoe krijgt tijdens je beoordelingsgesprek.

Wat motiveert mensen?

De dominante overtuiging in deze gevallen is, ondanks overweldigende hoeveelheid bewijs van de onjuistheid ervan, dat mensen pas in beweging komen als er externe druk en prikkels zijn. Een dreiging van een straf of het in het vooruitzicht stellen van een beloning. Als je dit doet krijg je dat prettige (beloning) en als je dit doet voorkom je dat je dat onprettige krijgt (straf). Het is een te pessimistische kijk op mensen. Alle mensen hebben het vermogen om dingen interessant en leuk te vinden (intrinsieke motivatie) en om dingen waardevol en belangrijk te vinden (geïnternaliseerde motivatie). Als we willen dat leerlingen op school en medewerkers in organisaties zich gaan ontwikkelen en gaan leren doen we er beter aan om het aantal cijfers en het aantal verplichtingen kritisch onder de loep te nemen en drastisch te verminderen. Cijfers en verplichtingen zouden de uitzondering moet zijn, niet de regel. Dat zou het welbevinden van leerlingen en medewerkers en ook hun functioneren zeer ten goede komen.