Gericht denken aan plezierige dingen

Gericht denken aan plezierige dingen is niet iets dat mensen vaak doen. Als ze even niets te doen hebben zijn ze eerder geneigd om die tijd te vullen met makkelijke dingen, zoals op hun mobiele telefoon kijken. De onderzoekers Westgate et al (2021) voerden drie studies uit waarin het gericht denken aan plezierige dingen werd vergeleken met vier andere activiteiten.

Gericht denken aan plezierige dingen

De onderzoekers definiëren het bewust denken voor plezier zo: je probeert opzettelijk om plezierige gedachten te hebben terwijl je je afsluit van de buitenwereld. Dit is anders dan dagdromen en gedachten die afdwalen, wat meestal gebeurt zonder dat je het wilt, bijvoorbeeld als je een boek leest maar je gedachten afdwalen. Bij het type denken dat de onderzoekers hier onderzoeken, gaat het er juist om dat mensen bewust hun aandacht naar binnen richten met het doel een prettige ervaring te hebben. De onderzoekers waren vervolgens geïnteresseerd om te meten hoe prettig die ervaring is voor mensen.

Concentratie

Mensen kiezen het liefst voor activiteiten die niet veel concentratie en energie kosten. Een nuance die hierbij echter wel geldt is dat het belangrijk is dat de activiteit ze op het juiste niveau uitdaagt. Een activiteit die ze ondervraagt wordt als saai ervaren en een activiteit die ze overvraagt wordt ook als saai ervaren. Gericht denken aan leuke dingen kost natuurlijk ook concentratie. Het kost meer energie dan het spelen van een videogame of het doen van dagelijkse bezigheden. Zou het plezier van denken aan iets leuks het nadeel van het moeten concentreren opheffen? Er is immers waarschijnlijk meer plezier door de betekenisvolheid van de gedachten, maar minder plezier door de benodigde concentratie.

Andere activiteiten

Om hier zicht op te krijgen werd het gericht denken aan leuke dingen vergeleken met vier andere activiteiten: zomaar wat denken, een videogame spelen, plannen maken en dagelijkse bezigheden die de deelnemers zelf kozen.

Resultaat

In elke vergelijking zagen de onderzoekers hetzelfde resultaat: deelnemers vonden bewust nadenken voor hun plezier betekenisvoller dan de andere activiteiten, wat ervoor zorgde dat ze er meer van genoten. Deze manier van denken kostte evenveel concentratie als twee van de andere activiteiten (zomaar wat denken en plannen maken), waardoor het niet extra vermoeiend was. Daardoor vonden de deelnemers het leuker om bewust voor hun plezier na te denken dan om die andere denkactiviteiten te doen.

Cognitieve belasting

Maar gericht nadenken over iets leuks kost wel meer energie dan bijvoorbeeld het doen van een videogame. Om die cognitieve belasting te verkleinen, zou het helpen om mensen direct te vertellen om na te denken over betekenisvolle onderwerpen? Westgate et al. (2021) ontdekten dat deelnemers die deze instructies kregen, niet vonden dat de denkperiode betekenisvoller was dan de deelnemers die gevraagd werden om voor hun plezier te denken. Ze vonden de ervaring zelfs aanzienlijk minder leuk. Dit resultaat komt overeen met onderzoek dat laat zien dat betekenisvolle onderwerpen niet altijd plezierig zijn. In feite hadden de gedachten van deelnemers in de “denk aan betekenisvolle gedachten” groep van de studie van Westgate et al. (2021) een minder positieve waarde dan die van de deelnemers in de “denken voor plezier” groep.

Gericht denken aan plezierige dingen

Het lijkt er dus op dat mensen genieten van het typisch menselijke, naar binnen keren van hun gedachten, alleen onder bepaalde omstandigheden. Namelijk wanneer ze nadenken over betekenisvolle onderwerpen met een positieve waarde. Dit kan verklaren waarom denken voor plezier zeldzaam is in het dagelijks leven. Wil je op weg geholpen worden om gericht te denken aan plezierige dingen, zodat je de vruchten ervan plukt zonder dat het teveel energie kost? In de progressiegerichte aanpak zijn talloze vragen beschikbaar die je daarbij ondersteunen. Zie bijvoorbeeld De Progressiebox.