Foto: Walter Schlundt Bodien

Ervaren racisme onder studenten. Oram et al (2023) doen in dit artikel verslag van de perceptie van psychologische basisbehoefte- bevrediging of -frustratie van ‘witte’ studenten en studenten die behoren tot een minderheidsgroep. De onderzoekers vroegen zich af of er een verschil zou zijn in de ervaringen van psychologische basisbehoeftenvervulling van ‘witte’ studenten en studenten uit minderheidsgroepen aan de universiteit.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Mentale gezondheid

Het is bekend dat frustratie van de psychologische basisbehoeften-vervulling een voorloper is van mentale problemen. Studenten die ervaren dat hun behoeften aan autonomie, verbondenheid en competentie worden gefrustreerd voelen zich niet alleen slechter, ze presteren ook slechter. Hoewel docenten, medestudenten en de stafmedewerkers het idee kunnen hebben dat ze dezelfde sociale omgeving creëren voor alle studenten, ongeacht afkomst en ‘ras’, is het de vraag of dit ook zo wordt ervaren door de betreffende studenten.

Ervaren racisme

Het onderzoek van Oram et al suggereert dat studenten uit minderheidsgroepen zich minder autonoom en minder competent voelen dan de ‘witte’ studenten en dat ze een hoge frustratie ervoeren met betrekking tot verbondenheid. De door hen ervaren discriminatie door professoren nam toe gedurende een periode van drie jaar. Dus hoe langer de studenten die behoren tot een minderheidsgroep op de universiteit waren, hoe vaker ze dagelijkse vernedering ervoeren van hun professoren, wat ertoe leidde dat ze gedragspatronen van professoren toeschreven aan discriminatie.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Onder druk

Vergelijkbare resultaten werden al eerder gevonden, in onderzoek van Bunce et al (2021). Het onderzoek van Bunce liet zien dat studenten uit minderheidsgroepen zich meer onder druk voelen staan op de universiteit en meer het gevoel hebben dat ze zich op een bepaalde manier horen te gedragen en minder het gevoel hebben dat ze zichzelf kunnen zijn. Ze herkennen in het studiemateriaal hun eigen leven onvoldoende, waardoor het moeilijker wordt om de stof als persoonlijk relevant te kunnen gaan ervaren. Studenten met een donkere huidskleur bleken vaker negatieve feedback te krijgen, ongeacht hun daadwerkelijke gedrag.

Verschillende ervaringen

Het onderzoek van Oram et al bekeek niet alleen de perspectieven van de studenten uit de minderheidsgroepen, maar vergeleek hun ervaringen met die van ‘witte’ studenten. In dezelfde academische omgeving bleek dat zij zich meer zorgen maakten dat ze het stereotype van intellectuele minderwaardigheid van gekleurde mensen zouden bevestigen. ‘Complimentjes’ voor het feit dat ze überhaupt op de universiteit zaten bevestigen het stereotype beeld dat gekleurde mensen minder intelligent zouden zijn. De stress die dit oproept kan leiden tot een selffulfilling prophecy.

Het kan er ook toe leiden dat ze het ‘impostor-syndroom’ ontwikkelen, waarbij ze beginnen te twijfelen of ze thuishoren in het hoger onderwijs, ondanks hun sterke punten die kunnen leiden tot academisch succes.

Al deze dingen leiden tot een gevoel dat je ‘er niet bij hoort’ en leidt tot frustratie van de behoefte aan verbondenheid. Wanneer studenten zich buitengesloten voelen, voelen ze zich minder verbonden met andere mensen, wat kan leiden tot afname van academische betrokkenheid en prestaties. Overigens is de oplossing niet om op billboards te zetten “je hoort erbij!”, want dat is zeker niet overtuigend en kan juist averechts werken.

Psychologische basisbehoeftenvervulling

Universiteiten doen er goed aan om een leeromgeving te creëren waarin studenten zich autonoom, competent en verbonden kunnen voelen en waarin die behoeften niet worden gefrustreerd. Dit onderzoek laat zien dat het waarschijnlijk slechter gesteld is met de psychologische basisbehoeftenvervulling voor studenten die behoren tot een minderheidsgroep in vergelijking tot ‘witte’ studenten. Een van de manieren om de psychologische basisbehoeften te vervullen is door aan te sluiten bij het perspectief van de student die je tegenover je hebt. Want ongeacht het ‘ras’ of de cultuur, heeft elk mens, dus ook elke student, behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid.

 
Trainingen Progressiegericht Werken