De wetenschap van leren en ontwikkelen geeft praktische richtlijnen voor iedereen die te maken heeft met educatie. Darling-Hammond et al hebben een synthese gemaakt van wetenschappelijke inzichten ten aanzien van leren en ontwikkelen. Ze noemen deze synthese SoLD: science of learning and development en geven die weer in een model.

Het hele kind

Centraal in het model staat ‘het hele kind’. Daarmee zeggen de onderzoekers dat we naar het kind in alle facetten van zijn leven moeten kijken, en niet alleen naar hoe het in de klas gaat. Hoe kinderen zich ontwikkelen en leren wordt immers gevormd door vele factoren en interacties tussen die factoren. De interactie tussen het kind en de omgeving en de leerkansen die er in die omgeving zijn, zowel binnen als buiten de school. Daarnaast spelen fysieke, psychologische, cognitieve, sociale en emotionele processen een rol. Die processen beïnvloeden elkaar onderling en hebben een ondermijnende of juist ondersteunende rol bij het leren en ontwikkelen van het kind. In het SoLD model staat het hele kind dan ook in de kern van de cirkel.

SoLD antwoorden

Het SoLD-model geeft antwoorden op een aantal vragen die gaan over hoe we de  ontwikkeling en het leren van het kind het beste kunnen ondersteunen. De antwoorden gaan concreet over de volgende vragen:

  1. Wat kunnen we doen op school en in de klas om studenten in alle aspecten van hun ontwikkeling te ondersteunen, gegeven wat we weten over de ontwikkeling en het leren van mensen?
  2. Hoe kunnen docenten studenten helpen om bruikbare kennis, vaardigheden, gewoontes en mindsets te ontwikkelen die ze helpen om voortdurend te blijven leren?
  3. Welke veranderingen zijn er nodig in het onderwijssysteem zodat deze wetenschappelijke inzichten erin tot uitdrukking komen? Immers, het huidige onderwijssysteem is niet ontworpen op basis van deze wetenschappelijke inzichten.

Ondersteunende omgevingscondities

De cirkel van het model is ingedeeld in vier kernelementen. Een daarvan is ondersteunende omgevingscondities. De omgeving van de student moet sterke relaties en een sterke binding met een community bieden. Dat wil zeggen dat het kind positieve en sterke relaties kan ontwikkelen met anderen en zich fysiek en emotioneel veilig kan voelen. Een omgeving waarin het kind zich thuis kan voelen en merkt dat hij er mag zijn zoals hij is. En een omgeving waarin het kind merkt dat er een waardevol doel is dat hij kan nastreven.

Praktische uitwerking

De auteurs reiken de volgende praktische uitwerking aan om ondersteunende omgevingscondities te creëren:

  1. Ontwikkel een betrokken en responsieve leeromgeving waarin de student gekend wordt en gewaardeerd wordt en in fysieke en emotionele veiligheid kan leren
  2. Ontwerp structuren waarin sprake kan zijn van continuïteit in relaties, consistentie in aanpakken en voorspelbaarheid in routines, zodat angst en stress worden verminderd en betrokken leren kan plaatsvinden
  3. Ontwikkel relationeel vertrouwen en respect tussen de professionele staf, de studenten en de ouders

Productieve instructie-strategieën

Een tweede kernelement in het model is dat het kind op zo’n manier instructies krijgt dat hij gemotiveerd kan raken en zich competent kan voelen en dat hij zijn leerproces op een zelf-regulerende manier gaat vormgeven. De instructie-strategieën moeten dusdanig zijn dat er sprake is van scaffolding, zodat het kind zich prettig uitgedaagd voelt. Formatieve toetsing verdiept vervolgens het conceptuele begrip van het kind. En de instructie-strategieën moeten steeds aansluiten op de reeds aanwezige kennis van studenten, de juiste mate van uitdaging bieden en relevante en interessante leeropdrachten bieden.

Praktische uitwerking

De auteurs reiken de volgende praktische uitwerking aan om productieve instructie-strategieën te creëren:

  1. Biedt studenten betekenisvolle activiteiten die voortbouwen op de kennis en ervaring die de student al heeft, die de student activeren en die leiden tot conceptueel begrip en bruikbare kennis en vaardigheden
  2. Gebruik onderzoekend leren als de leidende leerstrategie, ondersteund door expliciete instructies en bied veel mogelijkheid om op het juiste niveau te oefenen en kennis toe te passen
  3. Bied goed ontworpen manieren om collaboratief te leren, waarbij studenten worden aangemoedigd om vragen te stellen, dingen uit te leggen en hun gedachten verder te ontwikkelen en samen tot oplossingen te komen
  4. Bied tijdige en informatie feedback en assessments zodat studenten hun competenties kunnen ontwikkelen en hun werk kunnen herzien en verbeteren
  5. Bied kansen om metacognitieve vaardigheden te ontwikkelen door het plannen van complexe taken, zelfbeoordeling en peer-beoordeling en reflecties op het leren zelf

Sociaal en emotioneel leren

Een derde kernelement is de social-emotionele ontwikkeling van het kind. Het kind moet de mogelijkheid krijgen om gewoontes, vaardigheden en mindsets te ontwikkelen die hun academische progressie, hun efficacy en hun productieve gedrag ondersteunen. Zelf-regulatie, executief functioneren, intrapersoonlijke vaardigheden, een groeimindset en een gevoel van agency zijn hier onderdeel van. Zo worden studenten veerkrachtig en productief.

Praktische uitwerking

De auteurs reiken de volgende praktische uitwerking aan om sociaal-emotionele ontwikkeling te ondersteunen:

  1. Bied expliciete instructies ten aanzien van sociale, emotionele en cognitieve vaardigheden, zoals intrapersoonlijke vaardigheden, conflict hantering en besluitvorming
  2. Ontwerp manieren om samen met de studenten klassemanagement en discipline te te ontwikkelen zodat studenten zich verantwoordelijk gaan voelen voor zichzelf en hun community

Ondersteunende systemen

Een vierde kernelement wordt gevormd door ondersteunende systemen. Dat zijn systemen die de student helpen om leer barrières te overwinnen, zich gezond te ontwikkelen, specifieke behoeften te vervullen. Dit systeem bestaat uit meerdere lagen, waarin studenten academische, gezondheids- en sociale ondersteuning krijgen om stagnatie in hun ontwikkeling te voorkomen.

Praktische uitwerking

De auteurs reiken de volgende praktische uitwerking aan om ondersteunende systemen te creëren:

  1. Bied geintegreerde services (fysieke en mentale gezondheid en sociaal werk) zodat studenten zich gezond kunnen ontwikkelen
  2. Bied uitgebreide leermogelijkheden waarmee studenten positieve relaties kunnen opbouwen, verrijkende stof kunnen verwerken en meesterschapsdoelen kunnen nastreven en waardoor de achievement gap wordt gesloten
  3. Bied systemen op meerdere lagen aan, zodat leer barrières zowel binnen als buiten de school worden overwonnen, vanuit een netwerk van capabele professionals, gezinnen en sociaal werkers

De wetenschap van leren en ontwikkelen

In dit artikel over de wetenschap van leren en ontwikkelen wordt een synthese gemaakt van wetenschappelijke inzichten vanuit de theorie van deliberate practice, de groeimindsettheorie en motivatietheorieën. De zelfdeterminatietheorie wordt slechts heel summier benut, maar ondanks dat is het SoLD-model m.i. zeer bruikbaar voor iedereen die met educatie en training te maken heeft.