Being you

Being you is geschreven door Anil Seth, neurowetenschapper die zich heeft gespecialiseerd in bewustzijn en perceptie. Dit boek leert ons meer over de biologische basis van bewuste ervaring: wat het is om jou te zijn.

Bewustzijn

De definitie van bewustzijn die Seth hanteert is ‘elke subjectieve ervaring die je kunt hebben’. Het is de ervaring vanuit de eerste persoon: wat het is om mij te zijn. Anil Seth belicht in de eerste drie delen van zijn boek het niveau van bewustzijn (de mate waarin je bewustzijn aanwezig is), de inhoud van je bewustzijn (waarvan je je bewust bent) en het ‘zelf’ (de specifieke ervaring die er het is om jou te zijn) als kernelementen van waar being you om draait.

Mate

De mate van bewustzijn is niet hetzelfde als kijken of iemand slaapt of wakker is. Bewustzijn en alert (wakker) zijn blijken verschillende dimensies te zijn. Als je droomt slaap je, maar heb je rijke bewuste ervaringen. Als je in een vegetatieve staat verkeert ga je door cycli van wakker zijn en slapen zonder dat je je ergens van bewust bent. Bewustzijn lijkt afhankelijk te zijn van hoe verschillende delen van je brein met elkaar in communiceren. Het activiteitenpatroon in het thalamocorticale systeem lijkt betrokken te zijn bij ervaringen van bewustzijn.

Inhoud

Ons brein doet voortdurend voorspellingen over de reden van sensorische signalen die gaande zijn. Perceptie is een daarbij top-down proces, waarbij ons brein voorspelt dat we bijvoorbeeld een koffiekopje zien en vervolgens signalen van buiten het lichaam gebruikt om ofwel correcties te maken (het is geen koffiekopje) ofwel te bevestigen dat het inderdaad om een koffiekopje gaat. Het is dus niet zo dat signalen van buitenaf worden verwerkt in ons brein, maar in plaats daarvan is het zo dat ons brein voorspellingen doet en bijstelt wanneer dat nodig is. Dit proces van predictie vindt plaats ten aanzien van al onze percepties (denken, zien, horen, voelen). De werkelijkheid bestaat, alleen kunnen we die niet direct waarnemen. We nemen de werkelijkheid waar via predicties en foutcorrectie op die predicties.

Nieuw

Hoe kunnen we dan ooit iets nieuws ervaren? Als al onze percepties voortkomen uit predicties, waar komen die predicties dan vandaan wanneer we iets nieuws zien en meemaken dat we nog nooit eerder hebben gezien of meegemaakt? Nieuwe ervaringen zijn opgebouwd uit fijnmazige perceptuele voorspellingen die zijn verworven in veel verschillende tijdsspannes, legt Seth uit. We kunnen niet ervaren wat we niet kunnen classificeren. Wanneer we iets kunnen classificeren kunnen we het ervaren. We hebben bijvoorbeeld misschien nog nooit een gorilla gezien, maar wij en onze voorouders, hebben wel ervaring met soortgelijke organismen en kunnen daarom een voorspelling doen waar we ongeveer mee te maken hebben.

Het zelf

Het zelf is geen onveranderbare entiteit die ergens achter je ogen huist, en die van daar naar buiten kijkt en de wereld en het lichaam controleert, zoals een piloot een vliegtuig bestuurt. In plaats daarvan is de ervaring om jezelf te zijn een geheel aan percepties die wordt gevormd door voorspellingen die tot doel hebben om je lichaam te laten overleven. Bewustzijn is een vormeloos, controle georiënteerde perceptuele voorspelling ten aanzien van de huidige en toekomstige fysiologische conditie van het lichaam. Dat is waar bewustzijn begint. Al onze percepties en ervaringen worden gecontroleerd van binnenuit en zijn gericht op in leven blijven.

Overleven

Het primaire doel van elk organisme is om te overleven; om de eigen fysiologische integriteit te behouden. Om dat bereiken is een brein nodig. Het brein moet ervoor zorgen dat de fysiologische variabelen in het lichaam binnen bepaalde waarden blijven. Het brein gebruikt daarvoor interoceptie, signalen die vanuit het lichaam zelf komen. Het brein heeft geen directe toegang tot de fysiologische waarden in het lichaam en moet voorspellingen doen over hoe het met het lichaam gaat. Wat we zien, horen en voelen komt vooruit uit die voorspellingen die ons brein doet over wat onze lichamelijke staat betekent. We ervaren onszelf niet om onszelf te leren kennen maar om onszelf te kunnen beheersen, dus om te overleven.

Being yourself

Wat het is om jou te zijn is de verzameling van zelfgerelateerde overtuigingen, waarden, herinneringen en perceptuele predicties die tezamen de ervaring creëren wat het is om jou te zijn. Dat je kunt ervaren dat je vrije wil hebt en dat je acties vooruitkomen vanuit je eigen vrije wil is je capaciteit om acties te ondernemen, keuzes te maken en gedachten te hebben die uniek van jouzelf zijn.