Vriendelijke vreemden is het thema van een nieuw boek van McCullough: the kindness of strangers. Het is een exploratie van het fenomeen dat 21ste eeuwse mensen een diepe interesse vertonen in het welbevinden van vreemden. Ondanks dat we vreemden geen liefde of loyaliteit schuldig zijn nemen we heel vaak tijd en doen we moeite om vreemden die lijden te helpen. Compassie voor vreemden is iets dat onze voorouders niet vertoonden en niet zouden hebben begrepen.

Instincten

Waarschijnlijk heeft ons instinct voor reciprociteit een rol gespeeld in de vlucht die compassie heeft genomen. Mensen zijn geneigd te geven wat ze krijgen. Geven kan daarmee voordelig zijn voor jezelf, in de toekomst. Het tonen van compassie is waarschijnlijk ook gevoed door ons instinct om deugdzaam te willen zijn en overkomen op anderen. Onze reputatie is belangrijk voor ons. Maar deze twee instincten hadden onze voorouders ook en verklaren dus niet waarom compassie zo’n grote vlucht heeft genomen. Een derde instinct is relevant om te noemen, zo schrijft McCullough: ons instinct tot redeneren.

Praktisch redeneren

Ondanks de nadruk die in de psychologie wordt gelegd op hoe slecht mensen in staat zijn tot redeneren en hoe ons redeneervermogen wordt vertroebeld door allerlei cognitieve fouten, zijn mensen goed in staat tot praktisch redeneren. Door middel van reflectie en het in overweging nemen van verschillende argumenten kunnen mensen de vraag beantwoorden wat het beste is om te doen. Dit vermogen heeft een enorm stempel gedrukt op de geschiedenis van menselijk welbevinden.

Drie argumenten

Er zijn drie argumenten voor vriendelijkheid richting vreemden, zo legt Mc Cullough uit. Een ervan is eigen belang. Wanneer ik jou vandaag help voel jij je geroepen om mij morgen te helpen. Nog los van ons instinct van reciprociteit beredeneren mensen dat vriendelijkheid jegens vreemden een verstandige keuze is. Ten tweede beredeneren mensen dat een wereld die vrij is van ziektes en chaos goed is voor het collectief. We zien in dat het welbevinden van onszelf onlosmakelijk verbonden is met het welbevinden van samenlevingen, landen en de hele mensheid. Een derde argument is de wens om integer te zijn. Niet hypocriet, walk the talk. Je gedragen op een manier die consistent is met logische, wiskundige en ethische principes. Omdat we allemaal hetzelfde zijn is het terecht dat we ook allemaal op dezelfde waardige manier behandeld worden.

Leer vriendelijkheid

McCullough pleit ervoor om te onderwijzen waarom altruïsme, vriendelijkheid en vrijgevigheid de moeite waard zijn. Vriendelijkheid jegens vreemden brengt ons voldoening en welbevinden, beschermt ons tegen de neveneffecten van armoede en wanhoop (van anderen), doet onze economieën groeien in plaats van slinken, helpt mensen de verantwoordelijkheid te nemen over hun eigen leven, biedt ons betekenis en zingeving en is onze menselijke taak. Om goed te kunnen beslissen hoe we de vriendelijkheid jegens vreemden moeten vorm blijven geven is een voortdurende uitwisseling van argumenten nodig. Want mensen redeneren beter wanneer ze samen redeneren dan wanneer ze alleen tot conclusies komen.