Hoewel een geïnteresseerde en positief onderzoekende reactie de reactie is die ik het meest tegenkom als mensen voor het eerst over de groeimindset horen, kom ik soms ook twee andere soorten reacties tegen: ongelovig of verontwaardigd. Van tafel vegend. Het ongelovige klinkt dan bijvoorbeeld zo:”Ja, alsof het veranderen van de mindset van VMBO leerlingen opeens VWO-ers zou kunnen maken!”. Het verontwaardigde klinkt bijvoorbeeld zo:”Belachelijk die groeimindset! In ons gezin hebben wij ons erbij neergelegd dat onze jongste zoon niet kan leren en wij zeggen ook gewoon tegen hem dat hij zijn lage IQ het beste maar kan accepteren!”Klik hier om meer te lezen

Hieronder staat een rijtje vragen en opmerkingen die ofwel een groeimindset ofwel een statische mindset stimuleren bij de ontvanger. Als je jezelf wilt trainen, kijk dan eens of je herkent welke interventies een statische en welke juist een groei mindset stimuleren:
o Ik begrijp dat je deze fout de volgende keer wilt voorkomen, welke ideeën heb je over hoe je je aanpak kunt verbeteren?
o Jij hebt dat echt in je hè, leidinggeven
o Jij bent geslaagd voor dit tentamen, je hebt vast hard geleerd!
o Je hebt een 8, je bent een talentje!
o Je hebt een 7! Vooral het eerste deel van de stof beheers je al heel goed!
o Gezien je resultaat heb jij vast een goede aanpak gehanteerd, hoe heb je het aangepakt?
o In leidinggeven zou ik maar niet teveel energie stoppen…je hebt er geen aanleg voor en dat ontwikkelen zou heel veel van je vragen zonder dat je er goed in zult worden
o Jij bent een goede tekenaar
o Jij bent echt slim hè!
o Wat heb jij toch een geluk dat alles je zo komt aanwaaien…
o Wat zou je graag willen leren de komende tijd?
o Ieder mens heeft zo zijn talenten, wat zijn die van jou?
o Waar zou je graag beter in willen worden?
o Jij hebt dyslexie/adhd/een trauma/bent kind van gescheiden ouders/bent een echte kerel/bent een echt meisje/bent nu eenmaal een homo/bent…
o Wat voor type ben jij?
o Vijf studiepunten…het begin is er. Wat je vaak ziet is dat beginnende studenten er na een paar maanden beginnen in te komen en dat ze dan met inspanning hun studieresultaten kunnen verbeteren. Welke ideeen heb jij over hoe je je studieresultaten kunt gaan verbeteren de komende maanden?
o Hoe ben je tot je antwoord op deze opgave gekomen?
o Geeft niks dat je niet kunt tekenen…je kunt niet overal goed in zijn
o Hoe kun je je redenering verbeteren?
o Waar denk je dat je mis gaat in je redenering?
o Vergelijk je antwoord eens met dat van een expert op dit gebied en kijk eens waarin je kunt verbeteren
o Jij hebt een mooie tekening gemaakt
o Nog maar 5 studiepunten…? Misschien is de universiteit toch wat te hoog gegrepen voor je…
o Jij hebt tijdens de geboorte zuurstofgebrek gehad en daar komt jouw leerstoornis vandaan…je moet er mee leren leven.
o Jij bent een geboren toneelspeelster!
Heb jij nog meer voorbeelden van groeimindset of statische mindset interventies?

Gelukkig is het goed mogelijk om je mindset te veranderen. Als je een statische mindset bij jezelf herkent op een bepaald gebied en je wilt graag een groeimindset adopteren, dan is dat relatief snel mogelijk. Tien tips om een groeimindset bij jezelf te stimuleren zijn deze:

Klik hier om meer te lezen

Carol Dweck maakt onderscheid tussen een statische mindset (fixed mindset) en een groeimindset (growth mindset).
De fixed mindset gaat zo: ”Mijn prestatie is een weerspiegeling van wie ik ben, qua intelligentie en persoonlijkheid. Intelligentie en persoonlijkheid zijn aangeboren en vrijwel onveranderbaar. Ik ben nu eenmaal wie ik ben en een dubbeltje wordt nooit een kwartje. Als ik dus goed presteer komt dat omdat ik slim ben of door mijn persoonlijkheidskenmerken. Mijn slechte prestaties komen doordat ik dom ben of door mijn persoonlijkheidskenmerken. Gaat iets mij gemakkelijk af, dan past het bij mij. Maar gaat iets mij moeilijk af, dan past het niet bij mij en kan ik het ook niet leren. Als ik me erg moet inspanning voor iets, is dat een teken van lage aanleg of intelligentie. Succes van iemand anders is confronterend, want het drukt me met mijn neus op mijn eigen tekortkomingen. Omdat ik er toch niets aan kan veranderen, omzeil ik liever situaties waarin ik iets moet doen waar ik niet goed in ben of waarin anderen meer uitblinken.”
Een dergelijke mindset werkt belemmerend voor het boeken van progressie. Als we iets moeilijk vinden en we zien onszelf als onveranderbaar, dan heeft het niet zoveel zin om te proberen beter te worden. Het resultaat is dat we de moeilijke situaties omzeilen en we er dus ook niet beter in worden, wat ons weer versterkt in onze overtuiging dat we het niet kunnen leren.
De groeimindset gaat zo: ”Mijn prestatie is een weerspiegeling van wat ik heb geleerd en de inspanning die ik heb geleverd. Intelligentie en persoonlijkheid zijn veranderbaar. Ongeacht waar ik nu sta, ik kan altijd beter worden. Dat geldt voor mijn intelligentieniveau en voor mijn vaardigheidsniveau. Dus als ik goed presteer heb ik een slimme leerstrategie gevolgd en goed mijn best gedaan. Als ik faal heb ik nog niet de juiste leerstrategie gevonden of niet genoeg inspanning geleverd. Als iets mij moeilijk afgaat moet ik wat meer mijn best doen of op een andere manier gaan leren. Als iemand succesvoller is dan ik dan is dat stimulerend voor mij want dat betekent dat ik iets van die persoon kan leren. Ik zoek het liefst situaties op die uitdagend voor me zijn, want als ik iets moeilijk vind ben ik volop aan het leren en leren is wat ik graag wil.”
Met een groeimindset benadert iemand de situatie heel anders dan met een statische mindset. Met een statische mindset is verbetering erg moeilijk. Met een groeimindset wordt verbetering goed mogelijk. De overtuiging dat verbetering mogelijk is, is een voorwaarde om ook daadwerkelijk te verbeteren. Dat is kort samengevat wat Carol Dweck’s onderzoek naar groeimindset en fixed mindset ons leert. Iedereen kan leren een groeimindset te ontwikkelen bij zichzelf en anderen.
 Training groeimindset NOAM

Micro-groeiculturen. In het boek van Mary Murphy beschrijft ze hoe een organisatiecultuur van genieën en een groeicultuur zich van elkaar onderscheiden. In een genieëncultuur wordt falen gezien als een teken van zwakte, in een groeicultuur wordt falen gezien als een interessant platform om samen te leren. In een genieëncultuur staat scoren voorop, in een groeicultuur staat leren en samenwerken voorop. Uit haar onderzoek naar mindsetculturen in organisaties bleek dat er, naast de organisatiecultuur, ook sprake is van microculturen: de cultuur in een team of in een kleinere unit in de organisatie. Die microcultuur kan afwijken van de organisatiecultuur.

De rol van zelfperceptie in leesvaardigheid. In een recent artikel van Hofer et al. (2024), gepubliceerd in Nature, wordt de complexe relatie tussen zelfperceptie van kinderen, sociaal-ecenomische status en hun leesvaardigheid onder de loep genomen. Deze studie belicht specifiek hoe kinderen met verschillende sociaaleconomische achtergronden (SES) zichzelf zien en hoe dit zelfbeeld gerelateerd is aan hun leesvaardigheid.

De waarderingsmuur is een waardevolle progressiegerichte werkvorm waarbij teamleden uitgenodigd worden om uiting te geven aan wat ze in elkaars bijdrage waarderen. Hoewel de werkvorm eenvoudig klinkt kan je die op diverse manieren fout uitvoeren, met stagnerende effecten in plaats van progressie.

Het progressiesignaal. Waarom streven zowel kinderen als volwassenen naar vooruitgang? Waarom zijn we intrinsiek gemotiveerd om nieuwe ervaringen op te doen en te leren? Deze vragen hebben de nieuwsgierigheid gewekt van onderzoekers zoals Frederic Kaplan en Pierre-Yves Oudeyer, die op zoek zijn gegaan naar de neurologische basis van intrinsieke motivatie. De behoefte aan nieuwigheid, het stimulerende en motiverende effect van progressie en de drijfveer om te exploreren moeten we in verband met elkaar zien.

Florerend leren. De mentale gezondheid van jongeren staat veel in de belangstelling, juist omdat het er slecht mee gesteld is. De geestelijke gezondheidszorg is overbelast en de noodzaak om jongeren te helpen neemt alleen maar verder toe. Een eenmalige interventie die op grote schaal en online gegeven kan worden zou welkom zijn, als die daadwerkelijk op langere termijn zou helpen. Een dergelijke interventie is precies wat de onderzoekers Hecht el al (2023) hebben ontwikkeld.  

Is de aanpak van Dreamschool progressiegericht? Laatst vroeg een lezer van de CPW-nieuwsbrief ons of Dreamschool past bij de progressiegerichte aanpak. Dreamschool is een programma waarin jongeren die zijn vastgelopen op TV gevolgd worden als ze een paar weken naar deze school gaan. Om een antwoord te kunnen geven op de vraag van deze lezer heb ik de eerste vijf en de laatste aflevering van het Dreamschool-seizoen 2023 bekeken. Hierbij een paar invalshoeken en gedachten over of en zo ja, welke elementen in de aanpak van Dreamschool passen bij de progressiegerichte aanpak.