Leerlingen helpen de draad op te pakken kan voelen als een uitdagende puzzel. Veel docenten denken na over hoe ze na maanden van fysieke afstand het beste kunnen gaan starten als de leerlingen weer naar school komen. Hier zijn een paar invalshoeken die wellicht bruikbaar zijn.

Mijn docent vindt mij aardig

Dat hun docent hen aardig vindt is voor leerlingen één van de belangrijkste bronnen van motivatie. Wanneer de docent het oprecht leuk vindt om de leerlingen weer te zien en dit aan hen laat merken zal dit een sterk positief effect hebben op hun zin om weer aan de slag te gaan met de lesstof. Mocht een docent er tegenop zien om weer voor de klas te staan en misschien bezorgd en angstig zijn zou het raadzaam kunnen zijn om in een positievere state of mind terecht te komen, voor de les begint. Bijvoorbeeld door even te reflecteren op wat je waardeert in de leerlingen en in de klas, welke redenen voor optimisme je hebt of door jezelf te coachen met de CPW-zeven stappen aanpak.

Voorkom probleem-inductie

Misschien wil je de eerste les starten door wat aandacht te besteden aan hoe de leerlingen de afgelopen periode hebben ervaren, voor je aan de les gaat beginnen. Indien je daarvoor kiest is het raadzaam om probleem-inductie te voorkomen. Probleem-inductie kan ontstaan door probleemgerichte vragen te stellen (bijv: voelden jullie je eenzaam tijdens de intelligente lockdown?). In plaats van daarvan werkt het beter om progressiegerichte vragen te stellen, zoals:

  • Wat liep er de afgelopen periode, ondanks alles, redelijk goed voor je?
  • Wat werkte er de afgelopen periode voor je om het vol te houden?
  • Wat lukte je de afgelopen periode misschien juist wel heel goed en hoe kreeg je dat voor elkaar?
  • Wat zou je graag willen behouden van wat er de afgelopen periode goed liep?
  • Met wat voor interessante of leuke dingen heb je je de afgelopen periode bezig gehouden?

Het is geen ‘must’ om een dergelijke start te maken overigens, want als leerlingen bezig kunnen gaan met een taak die ze interessant of belangrijk vinden heeft dat een direct positief effect op hun motivatie en gevoel. Een taakgerichte geest is een gelukkige geest. Je kunt dus ook, na een welkom, direct de focus leggen op interessante en belangrijke lesstof.

Cirkeltechniek: leerlingen helpen overzicht te krijgen

Het kan voor zowel de docent als de leerlingen prettig zijn om overzicht te krijgen waar iedereen staat. De ene leerling heeft misschien al de online lessen goed gevolgd en begrepen en is helemaal bij met alles, terwijl een ander de draad misschien verloor en weinig heeft gedaan en geleerd de afgelopen tijd. De cirkeltechniek is een prettige manier om overzicht te krijgen over de bereikte en de verder te bereiken progressie en geeft zowel de docent als de leerling zelf inzicht en grip. Zo kun je leerlingen helpen de draad weer op te pakken.

  1. Maak een lijstje van onderwerpen (activiteiten, kennis, vaardigheden) die de afgelopen maanden, tijdens de online periode, op het programma stonden en geef dit lijstje aan de leerlingen
  2. Geef de leerlingen een groot vel papier en een blokje kleine Post-its. Vraag ze om elk apart onderwerp op een aparte Post-it te schrijven.
  3. Vraag ze vervolgens om een binnencirkel en een buitencirkel op hun vel te tekenen en de Post-its in de binnen- en buitencirkel te plakken.
  4. De binnencirkel staat voor bereikte progressie, dus: dit onderwerp beheers ik/deze activiteit heb ik gedaan/deze kennis heb ik verworven/deze vaardigheid heb ik voldoende geoefend.
  5. De buitencirkel staat voor de te bereiken progressie, dus: dit onderwerp moet ik nog meer gaan beheersen/deze activiteit moet ik nog doen/deze kennis moet ik nog verder gaan verwerven/deze vaardigheid moet ik nog meer leren beheersen.
  6. Laat de leerlingen vervolgens met degene die naast hen zit praten over hun binnencirkels: wat staat er in jullie binnencirkels? Wat houdt dat onderwerp in? Leg elkaar uit wat je allebei hebt geleerd ten aanzien van dat onderwerp.
  7. Laat de leerlingen vervolgens 1 ding uit hun buitencirkel kiezen om tijdens deze les mee aan de slag te gaan. Ze kunnen elkaar helpen met dingen uit te leggen aan elkaar en de docent biedt hulp en ondersteuning waar dat nodig is.

Groeimindset stimuleren

Sommige leerlingen voelen zich misschien overweldigd door alles wat er op ze af komt. Daardoor kan de moed ze in de schoenen zakken en ze een statische state of mind krijgen (ik kan het niet, ik faal toch). Het is juist voor deze leerlingen belangrijk om een groeimindset te krijgen ten aanzien van school. De cirkeltechniek (zie hierboven) is een effectieve manier om een groeimindset te stimuleren en daarnaast is het bieden van hulp, het geven van gerichte feedback, het verhelderen via feed-up/feedback/feed forward nuttig en belangrijk. Ook het inzetten van deze drie samenhangende groeimindsetinterventies kunnen een groot verschil maken door deze leerlingen.

Leerlingen helpen de draad op te pakken

Net zoals de leerlingen er weer stap voor stap in moeten zien te komen geldt dat ook voor de docent zelf. Een focus op kleine stappen voorwaarts haalt de druk van de ketel. Heb daarbij een mildheid voor de leerlingen en voor jezelf. Zo vervul je je eigen psychologische basisbehoeften en die van de leerlingen en creëer je een groeimindsetcultuur in de klas.