Probleeminductie voorkomen
Een groep honoursstudenten die sinds een paar maanden met elkaar samenwerkten, had een vaardigheidstraining, waarbij de theorie van problem solving werd behandeld.
Problem Solving
Eerst legde de docent hen uit dat problem solving als volgt gaat:
- je analyseert een probleem
- je benoemt het gemeenschappelijke doel
- je benoemt criteria waaraan mogelijke oplossingen moeten voldoen
- je kijkt hoe alle oplossingen die je kunt bedenken aan die criteria voldoen
Toen de docent dit had uitgelegd gaf hij de studenten de opdracht om in de werkgroepjes waarin ze tot nu hadden samengewerkt bij elkaar te gaan zitten, en te gaan praten over stap 1. Dat hield concreet in dat de studenten moesten uitwisselen welke problemen ze zagen in hun werkgroepje en dat ze die problemen moesten gaan analyseren. Ze moesten zich uitsluitend richten op het bespreken van stap 1 die middag, want ze moesten leren problemen grondig te analyseren.
Alarmbellen
Er waren vier werkgroepjes. In een van die werkgroepjes zat een student bij wie de alarmbellen afgingen. Terwijl hij met zijn medestudenten naar het lokaal liep waar ze zouden moeten gaan uitwisselen welke problemen ze ervoeren, dacht hij razendsnel na. Hij zag twee opties. Ofwel hij deed wat er van hem verwacht werd ofwel hij deed waarin hij geloofde. Iedereen nam plaats in het lokaal en men keek elkaar aan.
Beter
De student wiens alarmbellen waren afgegaan nam het woord:
“Okay mensen, ik wil graag even iets zeggen voor we beginnen. Volgens mij hebben we de afgelopen maanden met heel veel plezier met elkaar aan ons honoursproject gewerkt (de andere studenten knikten) en hebben wij als groep helemaal geen probleem. Wat vinden jullie ervan als we deze tijd niet gebruiken om actief op zoek te gaan naar problemen waar we tot nog toe geen last van hebben, maar in plaats daarvan onszelf de vraag gaan stellen:”Wat kan er nog beter dan het nu al gaat?” Het zou immers onzinnig zijn als we aan het einde van de middag weggaan met problemen die we daarvoor nog niet hadden”.
Focus op progressie
De medestudenten vonden het een goed voorstel en de rest van de middag kwamen er allemaal goede ideeën voor verdere verbetering. Zo kwamen er concrete stappen naar voren om dingen die de studenten met z’n allen moesten doen ook daadwerkelijk te doen en om hun overlegsessies nog efficiënter aan te pakken. Na afloop van de bijeenkomst waren alle studenten in het werkgroepje tevreden en was de onderlinge band verder versterkt. Ze gingen gezellig met elkaar koken en eten.
Stagnatie
Zo niet de andere drie werkgroepjes. Zij hadden de opdracht wel uitgevoerd zoals de docent hen had opgedragen. In twee van de drie werkgroepjes kwam men erachter dat er allerlei problemen speelden waarvan ze het bestaan niet wisten. Deze studenten kwamen met bedrukte gezichten de sessie uit. Ze hadden zich niet gerealiseerd dat hun medestudenten met al die problemen rond liepen en waren pessimistisch over het samenwerken met elkaar in het vervolg van hun honoursproject. In het derde werkgroepje was het resultaat van de middag nog slechter. Zij moesten onder begeleiding van de docent tot in de avond blijven praten, omdat de studenten vastliepen in het analyseren van de problemen. Want wat was nou de oorzaak van alle problemen? Wiens schuld was het? Hoe was het zo gekomen? Er kwamen steeds meer problemen bij.
Voorkomen van probleeminductie
De ‘alarmbellen-student’ en zijn medestudenten waren opgelucht toen ze zagen in welke misère de andere groepjes terecht waren gekomen. Zij hadden een effectieve manier gevonden om probleeminductie te voorkomen. Ze hadden zin om samen verder te gaan met hun honoursproject.
]
5 Reacties
Problem solving is bedoeld voor situaties waarin de cliënt een probleem ervaart en inbrengt. Elke benadering is onzinnig als die in de verkeerde situatie wordt toegepast.
Er is een tijd en plaats voor alles, ook voor problem solving.
Bovendien kan zelfs problem solving ook nog progressiegericht gedaan worden, zoals in de ‘Simple Therapy’ van Plamen Panayotov, de nieuwste vorm van oplossingsgericht werken.
Ik was van plan exact hetzelfde te schrijven als Hans. (behalve dat van Panyotov, want die ken ik niet).
Ik geef ook regelmatig les in problem solving en dan vertrek ik ofwel vanuit een fictief probleem waarvan ze de beschrijving krijgen, ofwel vraag ik om op voorhand met een echt probleem te komen die ze vroeger gehad hebben (en misschien al opgelost is).
Problem solving kan inderdaad een prima aanpak zijn, afhankelijk van wanneer, hoe en in welke context hij wordt ingezet. In deze casus leidde de focus op een probleem dat de studenten niet ervoeren tot probleeminductie. In een lessituatie waarin het de bedoeling is dat studenten leren hoe problem solving werkt, zou ik eerder kiezen voor een niet persoonlijk probleem (heden noch verleden). Zie ook hier: 1 2)
Bedankt voor je antwoord Gwenda, we zijn weer een inzicht rijker! ik was me er helemaal niet van bewust dat dergelijke uitspraken niet erg productief zijn. Wie zo’n uitspraken doet, doet dat met de beste bedoelingen, om empatisch over te komen, maar met jouw uitleg wordt het duidelijk dat dit eigenlijk meer kwaad dan goed doet.
Ze worden ook vaak met goede intenties gemaakt, we doen het allemaal wel eens onbedoeld denk ik.