De mislukkingskloof

De mislukkingskloof. Hoe vaak denk je dat mensen die in de zorg werken hun handen niet goed genoeg wassen? Hoeveel mensen kunnen basale rekensommen niet oplossen? Welk percentage van stedelingen woont in ongezonde lucht? Het blijkt dat mensen systematisch onderschatten hoe vaak dingen fout lopen en hoe vaak bepaalde problemen voorkomen. De onderzoekers Eskreis-Winkler et al (2025) noemen deze onderschatting ‘de mislukkingskloof’.

Mislukking

In hun onderzoek operationaliseerden de onderzoekers ‘mislukking’  als “uitkomst die afwijkt van de verwachte en gewenste resultaten.” Een doel wordt niet bereikt, op het werk, op school, of in andere levensgebieden. Een individu bereikt zijn zelfgestelde doel om een opleiding af te ronden niet, een land behaalt zijn nationale agenda niet, een samenleving voldoet niet aan de norm die gesteld is voor het klimaat of het terugbrengen van fossiele brandstoffen etc. Dat zijn allemaal voorbeelden van mislukkingen. Gebeurtenissen worden dan “slecht”, “negatief”, “een verlies” of “een ongeluk” genoemd omdat ze niet aan een gewenst doel voldoen. Mislukkingen bestaan, ondanks het relativistische perspectief dat ‘niets fout gaat, hooguit anders dan verwacht’.

Diverse domeinen

De onderzoekers keken naar de mislukkingskloof in een grote verscheidenheid aan domeinen, bijvoorbeeld in het onderwijs, de gezondheidszorg, economie, cyberveiligheid, welzijn en energie. Uit de resultaten bleek consequent bewijs voor de mislukkingskloof. In meer dan dertig domeinen kwam mislukking gemiddeld 61% van de tijd voor, terwijl mensen dachten dat dit ongeveer 41% was.

Onderschatting

De belangrijkste en bevestigde hypothese die de onderzoekers hadden was dat er een mislukkingskloof bestaat. Mensen onderschatten hoe vaak mislukkingen voorkomen en onderschatten hoe vaak dingen misgaan. Voor elke drie diersoorten die uitsterven, weet het publiek er van één; voor elke vijf wapens die niet worden gedetecteerd door de luchthavenbeveiliging, denkt het publiek dat er één doorheen glipt. Mensen onderschatten tienduizenden, en in sommige gevallen miljoenen, mislukkingen. Zo waren ze zich niet bewust van miljoenen volwassenen met gebrekkige opleiding, slechte relaties en verslechterende mentale gezondheid.

Mislukkingskloof is overal

Mensen blijken mislukkingen consequent te onderschatten, zoals bijvoorbeeld in traditionele mislukkingen zoals restaurantfaillissementen, als in niet-traditionele mislukkingen, zoals miskramen. Ook de persoonlijke mislukkingen (zoals stukgelopen relaties), maatschappelijke mislukkingen (zoals criminaliteit), internationale mislukkingen (zoals armoede), dure mislukkingen (zoals niet op tijd afstuderen), en zelfs triviale mislukkingen (zoals productretouren) worden consequent onderschat. Dit betekent dat er miljoenen gemiste mislukkingen per jaar zijn. Er waren drie miljoen meer stuklopende relaties per jaar dan mensen inschatten, veertien miljoen meer Amerikanen zonder basiswiskunde dan mensen dachten, en negen miljoen meer mensen met mentale problemen dan ze inschatten.

Onderrapportage

De onderzoekers geven een verklaring voor de mislukkingskloof. Het nieuws blijkt mislukkingen te ‘onderverslaan’ in verhouding tot hoe vaak ze voorkomen. Hetzelfde geldt voor sociale media en online recensies, die de neiging hebben positiever te zijn dan feitelijk gerechtvaardigd. De onderzoekers noemen dit de kracht van gedeelde informatie in de wereld. Zelfs als er een duidelijke waarschuwing bij recensies stond vermeld (deze recensies zijn onbetrouwbaar), bleek dat de mislukkingskloof niet afnam.  

Gedeelde informatie

Maar hoewel mislukkingen onderbesproken zijn, is er geen bewijs dat het nieuws positief is, zo leggen de onderzoekers uit. Er is namelijk sprake van een asymmetrie in de emotionele intensiteit van mislukkingen versus successen. Succes wordt vaak verwacht, terwijl mislukking onverwacht is. Succesverhalen, zelfs als ze vaker voorkomen, zijn niet zo extreem, intens of emotioneel geladen als verhalen over mislukkingen. Deze asymmetrie verklaart waarom de bevinding dat mislukkingen ondergerapporteerd worden niet in tegenspraak is met het algemene idee dat het nieuws negatief is. Het nieuws is negatief, maar er is tegelijkertijd een onderrapportage van hoe vaak alledaagse mislukkingen voorkomen.

Corrigeren

In een van de deelonderzoeken bleek wel dat als mensen correcte informatie krijgen, dit een effectieve tegenmaatregel tegen de mislukkingskloof is. Als mensen namelijk nieuwsberichten te zien kregen die het werkelijke percentage mislukkingen (bijvoorbeeld niet-afgestudeerden) weergaven, werd de mislukkingskloof kleiner. Accurate informatie verkleint dus de mislukkingskloof.

Pijnlijk

Een tweede verklaring voor de mislukkingskloof is dat het delen van mislukkingen pijnlijk kan zijn en kosten met zich mee kan brengen. Als dat het geval is dan houden mensen het slechte nieuws van de mislukking liever stil. Vrouwenkwalen bijvoorbeeld, bleken systematisch te worden ondergerapporteerd. Maar als een onderwerp gedestigmatiseerd was, dan was er juist geen sprake van een onderschatting van het voorkomen van het probleem en sloeg de balans soms juist om in een overschatting (bijvoorbeeld na publieke onthullingen over seksueel wangedrag van invloedrijke mannen, gaan mensen het voorkomen van dergelijk gedrag juist overschatten).

Negativiteitsbias

Toch is de mislukkingskloof niet in tegenspraak met de negativiteitsbias, die stelt dat mensen meer focussen op negatieve informatie dan op positieve. De overgevoeligheid en focus op negatieve informatie slaat namelijk om in het negeren van de negatieve informatie zodra die informatie ongemak veroorzaakt, bijvoorbeeld omdat je zelfbeeld onder druk komt te staan als je je focust op de negatieve informatie.  Negatieve informatie over het zelf — vooral mislukkingen — bedreigt het ego. Erover nadenken, laat staan het delen, gaat in tegen twee fundamentele menselijke drijfveren: het verlangen om zich bekwaam te voelen en de wens om positief over te komen op anderen. Dus worden mislukkingen niet besproken, uit schaamte en uit ongemak.

Milder

Het corrigeren van foutieve overtuigingen over problemen en mislukkingen kan heel veel opleveren. Mensen blijken minder steun te geven voor harde straffen binnen het strafrechtsysteem, als ze zich realiseren hoe vaak mislukkingen voorkomen. Ze blijken meer steun te leveren voor beleidsveranderingen op uiteenlopende en vaak controversiële politieke thema’s (zoals betaald ouderschapsverlof en milieubeleid). Weten hoe groot een probleem werkelijk is, blijkt zo fundamenteel voor het stimuleren van actie dat het simpelweg delen van de werkelijke cijfers over maatschappelijke problemen al voldoende bleek te zijn om verandering op gang te brengen.

Fantastische worsteling

In plaats van mislukkingen te zien als bedreigend voor ons ego en een reden om er niet over te praten, kunnen we ze beter gaan zien als platform om van te leren. Carol Dweck noemt dit ‘fantastische worstelingen’. In de progressiegerichte aanpak benutten we dat groeimindsetprincipe via progresiegerichte intervisie. Zo worden we milder voor onszelf en voor anderen.