Corona ZDT studie is een studie die sinds eind maart 2020 wordt uitgevoerd door een groep onderzoekers bij de UGent: Maarten Vansteenkiste, Bart Soenens, Joachim Waterschoot, Sofie Morbée en Branko Vermote van de sectie ontwikkelingspsychologie.

Wekelijkse vragenlijst

Elke week vullen respondenten uit voornamelijk België een vragenlijst in. De vragenlijst gaat in op de kwaliteit van motivatie om je aan de maatregelen te houden, je welbevinden en hoe de communicatie vanuit de Belgische overheid wordt ervaren. Elke week publiceren de onderzoekers een rapport met uitkomsten en met adviezen voor wetenschappers en politici.

Rapport 1 tot en met 4

Na de eerste week formuleerden de onderzoekers drie communicatie adviezen: probeer helder uit te leggen wat er wordt verwacht, wat de rationale daarvan is en probeer positief en vertrouwenwekkend te communiceren. In rapport 2 waarschuwen de onderzoekers voor het ontstaan van het reactance effect: wanneer de bevolking de maatregelen als verplicht en als druk ervaart kan dit weerstand oproepen en juist het tegenovergestelde gedrag van wat er wordt gevraagd stimuleren. In rapport 3 gingen de onderzoekers vooral in op de vervulling van onze psychologische basisbehoeften. Het bleek dat de behoefte aan verbondenheid ondanks de fysieke afstand toch redelijk goed vervuld werd en dat gold ook voor de behoefte aan competentie. De behoefte aan autonomie stond het meest onder druk, en dan vooral bij jongeren. In het vierde rapport waarschuwen de onderzoekers voor afnemende autonome motivatie en toenemende gecontroleerde motivatie onder de titel: slinkend draagvlak.

Checklist

In dat vierde rapport reiken de onderzoekers een checklist aan voor politici en wetenschappers, waarin richtlijnen staan voor behoefteondersteunende communicatie over Corona-maatregelen. Deze checklist volgt het circumplex motiverend lesgeven en gaat zowel in op dingen die wel werken en dingen die niet goed werken om draagvlak onder de bevolking te behouden. Hier kun je die vinden.

Nederland

De situatie in Nederland en de wijze van communiceren in Nederland is op onderdelen anders dan hoe het in België gaat. Ongetwijfeld zijn er in Nederland inhoudelijke verschillen tussen hoe mensen denken over de versoepeling en de verlenging van de maatregelen, maar uitsluitend kijkend naar de manier waarop wordt gecommuniceerd schat ik in dat die over het geheel een motiverend effect heeft op de bevolking.

De toon is aansluitend, erkennend en oprecht. De aanpassing van de maatregelen wordt helder uitgelegd zodat duidelijk is wat er wordt verwacht en er wordt een onderbouwde rationale gegeven. In de maatregelen wordt een onderscheid gemaakt naar diverse bevolkingsgroepen en dat onderscheid wordt duidelijk onderbouwd. Er is sprake van een participatief klimaat, er worden keuzemogelijkheden geboden en activerende vragen gesteld. In de communicatie wordt nauwelijks aandacht besteed aan boetes of straffen wanneer je je niet aan de maatregelen houdt. Het zijn belangrijke ingrediënten voor het ontstaan van autonome motivatie en het voorkomen van gecontroleerde motivatie. Voor zover ik weet wordt dit Corona-zelfdeterminatie-onderzoek niet in Nederland gedaan. Volgens mij is het voor Nederlandse politici en wetenschappers interessant en bruikbaar om het Gentse onderzoek te volgen en de inzichten ervan te benutten.

Wat je zelf kunt doen

Om het zelf vol te kunnen houden is het raadzaam om bewust aandacht te besteden aan de vervulling van je psychologische basisbehoeften. Blijf manieren zoeken om je behoefte aan verbondenheid concreet vorm te geven door attent te zijn op de behoeften van je huisgenoten en mensen die niet bij je wonen maar wel belangrijk voor je zijn. Zoek manieren om hen te helpen en ondersteunen, en sta hen toe jou te helpen en ondersteunen. Zorg elke dag voor een uur of twee waarin je gefocust bezig bent met wat je interessant en belangrijk vindt. Zo ben je actief bezig je behoefte aan competentie en autonomie te vervullen en blijf je productief en creatief. En wanneer je merkt dat je motivatie om je aan de maatregelen te houden slinkt, probeer dan eens te achterhalen wat de rationale is voor die maatregelen en wat je zelf kunt doen om jezelf en anderen te beschermen (zie ook hier).