Een studentenbegeleider voert gesprekken met studenten die vaak absent zijn.

Leerplicht

Hij moet hen duidelijk maken dat er in Nederland leerplicht bestaat en dat ze verplicht zijn om naar school te komen. Maar de studenten hebben er geen zin in. Ze zijn bezig met allerlei andere dingen in hun leven, van flinke problemen tot leuke handeltjes drijven.Klik hier om meer te lezen

In de zelfdeterminatie psychologie is autonomie op een specifieke manier gedefinieerd. Het gaat niet om onafhankelijkheid of alles zelf willen doen of alleen willen zijn. Het gaat wel om de behoefte om te voelen dat je acties volledig vrijwillig en bereidwillig worden uitgevoerd in plaats van dat je je gedwongen voelt. Autonome gedragingen vloeien voort uit de persoonlijke waarden, overtuigingen en beslissingen van mensen. Dus als iemand autonoom functioneert, vertoont hij bepaald gedrag vrijwillig en zonder ambivalente gevoelens of innerlijke conflicten. Omdat mensen het gedrag zien als belangrijk voor het bereiken van bepaalde persoonlijke doelen, voelen zij zich niet onderdrukt of gecontroleerd. Een kind kan bijvoorbeeld ervoor kiezen om eens in de week te willen koken, omdat het het belang inziet van voor jezelf kunnen zorgen. De behoefte aan autonomie is niet gekoppeld aan een bepaalde levensfase of ontwikkelingsstadium. Op alle leeftijden en in alle ontwikkelingsstadia is de behoefte aan autonomie aanwezig. Er zijn twee vormen van autonoom functioneren. De eerste is gedreven door interesse in de activiteit of plezier dat de persoon ontleent aan het uitvoeren van de activiteit. De tweede is gedreven door de waarde die de persoon ziet in het gedrag en de activiteit (niet omdat iemand anders vindt dat de persoon het gedrag moet vertonen, maar omdat de persoon zelf de waarde van het gedrag inziet, ook al vindt de persoon het gedrag zelf niet zo interessant of leuk). Beide vormen van autonoom functioneren zijn belangrijk. Intrinsiek gemotiveerd zijn omdat je de activiteit of het gedrag interessant en plezierig vindt heeft veel voordelen, maar soms is de andere vorm van autonoom functioneren nog belangrijker. Namelijk in die situaties dat er iets moet gebeuren dat je niet inherent interessant vindt. Als je dan de waarde ervan inziet, ben je bereid om het gedrag toch te gaan vertonen omdat je het zelf wilt. Soms is die tweede vorm van autonome motivatie zelfs belangrijker dan intrinsieke motivatie. Zoals uit onderzoek van Knoester en Losier blijkt.

Pesten neemt af door autonomie-ondersteunend lesgeven. Cheon et al (2022) rapporteren in dit artikel hun onderzoeksresultaten naar pesten en klassenklimaat. Het blijkt dat autonomie-ondersteunend lesgeven het klassenklimaat verbetert en daarmee anti-sociaal gedrag vermindert.

Minder burnout door meer autonomie onder gezondheidszorgprofessionals, kan dat wel? Dat vroeg een manager in een gezondheidszorgorganisatie ons laatst. De manager stond voor de opdracht om de kosten te verlagen terwijl er meer patiënten behandeld moesten worden. De manager wilde daarbij voorkomen dat de zorgprofessionals burnout-klachten zouden krijgen. De gedachte van deze manager was dat dit noodzakelijkerwijze samen moest gaan met het opleggen van verplichtingen en het controleren van de zorgprofessionals. Zo wilde de manager de zorgprofessionals verplichten om deel te nemen aan bijeenkomsten die tot doel hadden kostenbesparingen te bereiken en ging de manager de manier waarop de zorgprofessionals hun werk deden inclusief wat ze uitgaven strak controleren. Hoewel ik best begrip heb voor deze redenering, vermoed ik dat deze niet klopt en dat de controlling aanpak een averechts effect zal hebben.

Autonomie en innovatie. Autonomie, in de zin van zelf beslissingen mogen nemen en je eigen keuzes mogen maken kun je op verschillende manieren vorm geven. In een onderzoek van Boss et al werd gekeken naar zelf mogen kiezen aan welk idee je werkt of zelf mogen kiezen met wie je werkt. Heeft autonomie ten aanzien van kiezen aan welk idee je werkt en/of kiezen met wie je werkt een verschillend effect op prestaties?

Hoe ziet autonomie in een liefdesrelatie eruit? In een artikel van Anderson maakt de onderzoeker onderscheid tussen verschillende vormen van autonomie.

Autonomie in een gezonde relatie is een interessante invalshoek die weinig aandacht krijgt in veel relatietherapieën. In een artikel van Anderson pleit de onderzoeker ervoor autonomie als een sleutel ingrediënt voor een gezonde relatie te gaan behandelen. Autonomie is hierbij trouwens niet het tegenovergestelde van gezamenlijkheid of saamhorigheid of verbinding. Autonomie is niet hetzelfde als individualisme en alleen maar je eigen zin willen doen. Anderson gaat eerst in op veilige hechting. In een gezonde relatie is namelijk sprake van veilige hechting.

Autonomieondersteuning bij mensen met beperkingen kan intuïtief verworpen worden als te moeilijk en niet mogelijk. Leerproblemen, sociaal-emotionele problemen en verstandelijke beperkingen lijken op gespannen voet te staan met autonoom functioneren. Nu is autonoom functioneren niet hetzelfde als onafhankelijk functioneren, maar problematisch gedrag kan worden gezien als aanleiding om de controle over te gaan nemen, te gaan straffen, belonen of psychologische druk te gaan inzetten.

In het boek Autonomy in adolescent development schrijven Pattal en Yang Hooper over keuzemogelijkheden en autonomie.

Drie concepten zijn relevant wanneer we het hebben over keuzemogelijkheden: het bieden van keuzes, het kiezen zelf en de subjectieve beleving van het hebben van keuzemogelijkheid.

In het boek Autonomy in adolescent development gaan Soenens et al in op onafhankelijkheid en autonomie. In psychologische theorieën over adolescentie is autonomie over het algemeen gedefinieerd als onafhankelijkheid of zelfstandigheid. Onafhankelijkheid gaat dan over de vraag in welke mate de adolescent beslissingen zelfstandig neemt, zijn eigen gedrag reguleert en voor zichzelf denkt.