Sturen op nut in trainingen. Een deelnemer aan de training progressiegericht coachen stelde me de volgende vraag: ‘N.a.v. de nuttigheidsvraag podcast ben ik geïnteresseerd geraakt om de nuttigheidsvraag bij de start van een training te stellen. Ik ben alleen nog opzoek naar het ‘wat daarna’? De nuttigheidsvraag is gesteld. Trainees geven een antwoord en wat is dan de stap die ik daarna zet?’ Een interessante vraag en in deze bijdrage reik ik een paar invalshoeken aan.

Samen lachen geeft energie. Bij de start van onze trainingssessies geven we de deelnemers altijd gelegenheid om even te wandelen. Die wandeling geven we een progressiegerichte vraag of thema mee. Afgelopen week wisselden de deelnemers aan de opleiding progressiegericht leidinggeven een energiegevend moment van de afgelopen periode uit.

Door progressie te boeken kom je in flow. Flow is heel plezierig voor mensen. Als je helemaal opgaat in een activiteit vliegt de tijd voorbij. In wetenschappelijk onderzoek is flow een veelzijdig concept dat verschillende aspecten omvat, zoals concentratie, belonende gevoelens, samensmelting van gedachten en acties, geen besef van tijd, duidelijke focus op doelen, een gevoel van controle, niet bezig zijn met jezelf (een verlies van zelfbewustzijn), directe feedback en optimale uitdaging. Je kunt al die aspecten samenvoegen onder drie kernkenmerken: absorptie, het doen van de activiteit is een beloning in zichzelf (intrinsieke beloning) en moeiteloze concentratie.

Het risico van utopisch denken. Veel adviseurs en coaches laten teams of individuele cliënten dromen over de toekomst. Ze vragen dan bijvoorbeeld om je voor te stellen dat je een toverstafje hebt en dat alle problemen zijn opgelost. Is dat een effectieve manier om teams en individuen te helpen? Het dromen over een utopische toekomst kan prettig aanvoelen, maar onbedoeld inertie opwekken. Dromen over een geweldige toekomst waarin huidige problemen zijn opgelost gaat vaak samen met een afname van negatieve gevoelens. Je voelt je dan beter in het hier en nu. Maar tegelijkertijd laten diverse onderzoeken (hier en hier) zien dat je actiebereidheid en je intentie om acties te gaan ondernemen om de problemen op te lossen afnemen. Het voelt alsof die mooie toekomst er al is, je bent er al. En als je er al bent, dan hoef je niets meer te doen.

Effectieve beloning is vaak onzichtbare beloning. Financiële beloningen en vergoedingen zijn een essentieel onderdeel van het werkende leven, en het is daarom belangrijk om hun effecten te begrijpen. Regelmatig klinkt de roep om beloning expliciet in te zetten als motivatiemiddel. Het idee is dan om extrinsieke motivatie aan te jagen, zodat mensen harder gaan lopen op hun werk. Maar tegelijk met de toename van extrinsieke motivatie (in kwantitatieve zin), vindt er een vermindering van de intrinsieke motivatie plaats. Hier kun je meer lezen over het hoe en waarom daarvan. Welke praktische implicaties heeft dit inzicht voor het beloningsbeleid van organisaties?

Zichtbare (prestatie-)beloning ondermijnt intrinsieke motivatie bij complexe taken. Saini et al (2024) geven in dit onderzoeksartikel inzicht in de werking van (prestatie-)beloning op intrinsieke motivatie. Beloning is een belangrijk onderdeel van werk, omdat we ons levensonderhoud ermee financieren. Maar hoewel we beloond willen worden in ruil voor onze arbeid, wil dit niet automatisch zeggen dat beloning ook een positieve uitwerking heeft op onze intrinsieke motivatie om te werken. Twee kenmerken van beloning spelen hierbij een rol: de zichtbaarheid van de beloning en de prestatie-afhankelijkheid van de beloning.