Wat denk jij dat de groeimindset theorie is? Als je die theorie zou uitleggen aan iemand, wat zou je dan vertellen? Hier zijn zes misverstanden die ik vaak tegenkom over de groeimindset.

Misverstand 1: iedereen alles kan bereiken?!

Soms denken mensen dat de groeimindset theorie claimt dat iedereen alles kan bereiken als hij er maar in gelooft en hard genoeg werkt. Dit is niet wat de groeimindset theorie claimt. De theorie doet geen uitspraken over wat mensen al dan niet kunnen bereiken. In plaats daarvan zegt de groeimindset theorie dat iedereen, ongeacht waar die nu staat, beter kan worden, dat inspanning normaal en noodzakelijk is om beter te kunnen worden en dat de overtuiging dat verbetering mogelijk is een voorwaarde is om daadwerkelijk beter te worden.

Misverstand 2. overal beter in moeten worden

Soms denken mensen dat de groeimindset theorie iedereen verplicht om altijd te groeien en zich te richten op verbetering. De verzuchting is dan:”Mag het dan nooit eens goed genoeg zijn?” Dat mag zeker. De groeimindset theorie stelt niet dat verbetering en groei verplicht is. Daar doet de theorie helemaal geen uitspraken over. Iedereen mag zelf bepalen of verbetering gewenst of noodzakelijk is.

Wat er uit het groeimindset onderzoek blijkt is dat ALS verbetering gewenst of noodzakelijk is, het belangrijk wordt wat je gelooft over de mogelijkheid om te verbeteren. Wil of moet je ergens in verbeteren en geloof je dat het niet mogelijk is omdat je er geen talent voor hebt, dan heeft het geen zin je in te spannen en word je dus ook niet beter, wat je weer bevestigt in de overtuiging dat je het niet kan leren. Maar dat wil niet zeggen dat iedereen altijd overal beter in moet worden.

Misverstand 3. de aloude nature, nurture discussie

Oude wijn in nieuwe zakken, die groeimindset theorie. De groeimindset negeert de bepalende invloed van aanleg en genen en overschat de invloed van opvoeding en omgeving. Klopt het dat de groeimindset een uiting is van die discussie? Nee. In plaats van een uitspraak te doen over of er verschillen zijn in aanleg en genen die bepalend zijn voor wat je kunt bereiken in een bepaald domein, focust de groeimindset op wat het effect is van de ene of de andere overtuiging op leren, presteren en floreren.

Dat mensen verschillen van elkaar wordt door de groeimindset theorie niet ontkend, noch worden er door de groeimindset theorie verklaringen gegeven voor de verschillen tussen mensen. De groeimindset onderzoeken laten wel overduidelijk zien dat wat mensen geloven dat bepalend is voor wat ze kunnen bereiken een sterk effect heeft op of/hoe ze leren, wat ze bereiken en hun welbevinden.

Misverstand 4. Valse hoop

Tegen een VMBO leerling zeggen dat hij naar de universiteit kan is gewoon valse hoop creëren. Want ieder weldenkend mens weet dat een VMBO-er nooit een academicus kan worden. Dus de groeimindset geeft valse hoop en dat is onethisch.

Ook dit is niet waar de groeimindset voor staat. Met een groeimindset zou je nooit tegen een VMBO leerling zeggen dat hij zeker een academicus kan worden. De reden daarvan is dat groeimindset professionals de focus leggen op leren in plaats van op het prestatieniveau dat je wellicht ooit kunt bereiken.

Met een groeimindset leg je ook niemand vooraf al een plafond op. Je gaat ervan uit dat je niet kunt weten hoe ver iemand kan komen en dat het effectiever is je te richten op het goed begeleiden van het leerproces dan op iemand vastleggen met je (negatieve of positieve) labels en verwachtingen over wat hij is. De groeimindset zegt:”We weten niet precies wat iemand kan bereiken. We weten wel dat de overtuiging dat iemand altijd een beetje beter kan worden leidt tot een beter leerproces, betere prestaties en meer welbevinden. We zien wel waar die persoon uitkomt. Wie weet.”

Misverstand 5. Amerikaanse blaaskakerij

Bij sommige mensen roept alles wat uit Amerika komt automatisch weerstand op. Ze reageren daardoor niet meer op de inhoud van het groeimindset onderzoek, maar op hun eigen ergernissen ten aanzien van de Amerikaanse taaluitingen. Het klopt inderdaad dat het groeimindset onderzoek 40 jaar geleden is gestart door de Amerikaanse onderzoekster Carol Dweck. In de loop der jaren is het onderzoek gerepliceerd door allerlei onderzoekers, aan Stanford University en aan vele andere universiteiten in andere werelddelen. Daaruit blijkt dat het effect van een statische mindset of een groeimindset geen Amerikaans fenomeen is, maar een menselijk fenomeen.

Misverstand 6. Een statische mindset is ook wel eens goed

Soms is het beter om een statische mindset te hebben, want het geeft je rust. Dat is een zesde misverstand dat ik vaak hoor. Een statische mindset geeft echter geen rust, zo wijst mindset-onderzoek uit. Kinderen met een statische mindset gaan met angst door hun schooljaren in plaats van het rust en acceptatie. Een statische mindset heeft geen voordelen, omdat een statische mindset niet betekent dat je accepteert dat je ergens niet goed in gaat worden. Een statische mindset betekent dat je gelooft dat je niet beter kunt worden in een vaardigheid omdat je er geen aanleg voor hebt. Iemand kan geloven dat hij beter kan worden in voetballen (groeimindset) en toch zeker weten dat hij er niet beter in gaat worden omdat hij het geen interessante vaardigheid vindt om energie in te gaan steken. Dat heeft meer te maken met motivatie dan met mindset.

]