Positieve emoties: prettig en nuttig

Positieve emoties: prettig en nuttig. Evolutionair gezien is het ervaren van negatieve emoties logisch verklaarbaar. Boosheid en angst zetten je aan tot actie als je in gevaar bent en wordt bedreigd. Maar positieve emoties zetten niet aan tot een specifieke actie. Waarom hebben we die dan? Wat is de functie van positieve emoties? Die vraag stelde Barbara Fredrickson als een van de eerste onderzoekers naar positieve emoties.
Trainingen Progressiegericht Werken |
Negativiteitsbias
De meeste mensen zijn gevoeliger voor negatieve informatie dan voor positieve informatie. We zien negatieve informatie sneller, we worden er sterker emotioneel door beïnvloed en de informatie blijft langer hangen. Die negativiteitsbias is nuttig, want als we negatieve dingen snel oppikken kunnen we ook snel reageren en handelen. Negatieve emoties treden bijvoorbeeld op als we in gevaar zijn. Als we negatieve emoties ervaren wordt onze aandacht gefocust en versmald. We krijgen letterlijk een tunnelvisie. Zo kunnen we goed focussen op het onszelf weer in veiligheid brengen. Meer over de negativiteitsbias kun je hier vinden.
Positieve emoties openen ons
Barbara Fredrickson onderzocht als een van de eerste onderzoekers de functie van positieve emoties. Zij stelt dat in plaats van dat positieve emoties aanzetten tot een specifieke actie, deze deze emoties een effect hebben op onze gedachten en aandacht. Positieve emoties beïnvloeden onze gedachten en onze aandacht en openen ons, waardoor we flexibel en creatief gaan denken en innovatievere probleemoplossers worden. Daardoor worden onze psychologische, fysieke en sociale krachtbronnen gevoed en uitgebouwd. Deze versterkte krachtbronnen hielpen onze voorouders weer om te kunnen overleven, en daarmee hebben positieve emoties een evolutionair voordeel.
Trainingen Progressiegericht Werken |
Denk-actie tendens
Positieve emoties veroorzaken “denk-actie”-tendensen, zoals Fredrickson het noemt. Onze aandacht en gedachten worden verruimd en dat brengt cognitieve veranderingen met zich mee. Als we positieve emoties ervaren worden onze gedachten verruimd en nemen we meer globaal onze omgeving waar. We verwerken informatie als geheel, in plaats van in detail. Als we positieve emoties ervaren worden we ook trager in het verwerken van complexe informatie. We nemen meer perifere informatie op die onze aandacht afleidt van de complexe taak. Als we positieve emoties ervaren worden we creatiever en innovatiever. We zien meer mogelijkheden voor het inzetten van bestaande middelen en bedenken originele oplossingen voor problemen. We zijn ook meer bereid om nieuw gedrag te laten zien.
Verbondenheid
Positieve emoties helpen ons ook om andere mensen beter te begrijpen. We zien meer overeenkomsten tussen onszelf en de ander als we zelf positieve emoties ervaren. Daarnaast zien we ook meer overeenkomsten met mensen van een ander ras als we positieve emoties ervaren. De ervaren verschillen tussen rassen en sociale groepen worden verkleind en we stellen ons meer open voor anderen. Al met al zettten positieve emoties ons aan tot het nemen van beslissingen. En daarmee uiteindelijk ook tot het ondernemen van actie.
Leerzaam en nuttig
Die veranderde beslissingen en acties hebben een effect op langere termijn. Dat is het build-effect van Fredrickson’s theorie. Mensen die gedurende langere tijd positieve emoties ervaren komen op een pad van persoonlijke groei en welbevinden terecht. Ze accepteren zichzelf meer, zijn fysiek gezonder, bouwen hun competenties uit, bouwen betere relaties op met andere mensen en hebben het gevoel dat hun leven betekenis heeft. Deze mensen floreren. Ze zijn veerkrachtig en weten goed om te gaan met tegenslagen.
Buffer en tegenmaatregel
Positieve emoties neutraliseren de negatieve fysiologische effecten die negatieve gebeurtenissen zoals ziekte en verlies hebben. Ze herstellen daarmee onze fysiologische balans en geven ons hernieuwde energie, zodat we ons niet uitgeput voelen. We zetten daardoor meer door, zowel bij taken die we niet prettig vinden als bij fysieke activiteiten die we pijnlijk of moeilijk vinden. Positieve emoties zijn prettig op het moment dat we ze ervaren. Ze hebben ook een langere termijn functie.
Opbouw
Fredrickson formuleerde op basis van haar onderzoeksresultaten de hypothese dat positieve emoties uitgebouwd kunnen worden en zo tot een opwaardse spiraal kunnen ontwikkelen. De hypothesen waarvoor in vervolgonderzoek ondersteuning werd gevonden waren:
- Dat positieve (maar niet negatieve) emoties voorspellen dat er in de loop van de tijd verbeteringen optreden in het open kunnen denken en breed en creatief kunnen omgaan met problemen, een copingstrategie die uniek is gerelateerd aan creativiteit.
- Dat die open manier van denken en coping voorspelt dat er in de loop van de tijd verbeteringen optreden in positieve (maar niet negatieve) emoties.
- Dat initiële positieve emoties een voorspeller zijn van positieve emoties vijf weken later, deels door een toename in die brede manier van coping.
- Dat initiële open en brede coping een voorspeller is van die copingstijl vijf weken later, deels door toename in positieve emoties.
Positieve emoties: prettig en nuttig
Positieve emoties zijn niet alleen prettig om te ervaren, ze hebben ook een belangrijke functie. Ze helpen ons om beter en creatiever om te gaan met tegenslagen en problemen, ze vormen een tegenmaatregel tegen angst en onveiligheid en ze zorgen ervoor dat we ons meer verbonden voelen met elkaar. Zeker in deze dreigende tijden doen we er goed aan om regelmatig positieve emoties te creeren en de ruimte te geven. Bijvoorbeeld door progressiegericht te denken en communiceren.
Trainingen Progressiegericht Werken |
2 Reacties
Hallo Gwenda, even een vraag over de denk-actie tendens. Hierin geef je aan: “Als we positieve emoties ervaren worden onze gedachten verruimd en nemen we meer globaal onze omgeving waar. We verwerken informatie als geheel, in plaats van in detail. Als we positieve emoties ervaren worden we ook trager in het verwerken van complexe informatie. We nemen meer perifere informatie op die onze aandacht afleidt van de complexe taak.” Op basis van het eerste deel van de tekst zou ik verwachten dat je complexe taken sneller verwerkt, omdat je er meer globaal (en creatiever) naar kijkt. Maar je geeft aan dat dit juist trager is. Kun je dit nog iets meer toelichten?
Hallo Suzanne, natuurlijk. Negatieve emoties gaan gepaard met een focus op gevaar en problemen en zetten ons direct aan tot actie. In plaats van eerst rustig te kijken en onderzoeken of dat geritsel in het gras een konijntje is, zet de negativiteitsbias ons aan tot wegspringen zodat we onszelf in veiligheid brengen. Dat proces gaat snel. Als we positieve emoties ervaren blijkt dat samen te gaan met breder denken, creatiever denken, meer opties zien en exploreren, en dat proces is trager. We hebben immers geen direct actie nodig om ons in veiligheid te brengen, maar kunnen de tijd nemen om breed te denken en exploreren.