Foto: Walter Schlundt Bodien

Activatie en richting zijn twee aspecten van motivatie, zo stelt Andrew Elliot in het recent verschenen boek Motivation Science. Elliot definieert motivatie als de activatie (waartoe) en de richting van gedrag (hoe).

Activatie

Activatie is de instigator van gedrag. Dat wil niet zeggen dat mensen eerst passief zijn en daarna actief worden. In plaats daarvan stelt Elliot dat mensen voortdurend actief zijn en Elliot ziet de instigator van gedrag als het verleggen van de aandacht en betrokkenheid van het ene naar het andere onderwerp. Activatie gaat over de vraag naar het waarom van ons gedrag. De reden achter ons gedrag. Vaak ervaren mensen die activatie als een behoefte, een wens, een interesse, een angst of een bezorgdheid. Mensen hebben motieven, waarden, temperamenten, overtuigingen over zichzelf en ervaren subjectieve en objectieve cues uit hun omgeving. Dat zijn allemaal concepten die horen bij activatie.

Richting

Richting is het tweede aspect van motivatie. Richting gaat over de kanalisering van gedrag in een bepaalde richting. Activatie oriënteert mensen in een algemene richting, maar geeft geen specifieke richting aan hoe je te gedragen. Richting gaat over hoe we ons gedragen om een geactiveerde wens, behoefte, interesse, angst of bezorgdheid te adresseren. Richting wordt vaak ervaren als doelgerichte actie.

Belang van beide

Zowel activatie als richting zijn beide even belangrijke componenten van motivatie. Wanneer een van beide concepten meer aandacht krijgt of genegeerd wordt ontstaat een incompleet of onjuist beeld. Wanneer beide componenten in ogenschouw worden genomen kunnen we zowel de vraag beantwoorden hoe een persoon zich gedraagt als waarom die persoon zich zo gedraagt. Activatie zonder richting leidt tot doelloos gedrag, terwijl activatie inclusief richting leidt tot doelgericht gedrag. In interactie met elkaar heten activatie en richting ‘doelcomplex’ of ‘intentiecomplex’ of ‘strategiecomplex’.

Specifiek doel teneinde…

Mensen kunnen specifieke doelen hebben (richting) teneinde bepaalde interesses, angsten, bezorgdheden en behoeften te adresseren (activatie). Een doelcomplex wordt gevormd wanneer activatie ertoe leidt dat er een specifiek doel wordt gekozen en dit doelcomplex in het geheugen wordt gerepresenteerd als een entiteit. Net zolang tot het doel is behaald of is losgelaten.

Eenzijdig

Elliot stelt dat bepaalde motivatietheorieën te eenzijdig aandacht besteden aan een van de twee aspecten van motivatie. Zelfdeterminatietheorie legt volgens Elliot te eenzijdig focus op activatie, en besteedt te weinig aandacht aan richting. Goal-setting theorie (Locke) focust volgens Elliot teveel op richting en te weinig op activatie. Wat is jouw gedachte over die specifieke kritiek?