Negatieve gevoelens en negatieve uitingen van anderen zijn voor ons vaak onplezierig. Wanneer een leerling of collega zich negatief uit kunnen we van die negatieve uiting weg willen lopen of er tegen in willen gaan. Natuurlijk kan het effectief zijn om simpelweg je te onttrekken aan de situatie, maar in veel gevallen is er een effectievere manier van reageren.

 

Trainingen
Progressiegericht Werken

 

Informatie

Negatieve gevoelens kunnen we zien als een waardevolle informatiebron. Deze leerling of deze collega voelt zich negatief over iets, die negatieve uitingen en gevoelens komen ergens vandaan. Misschien voelt de leerling zich niet in staat om te doen wat er van hem gevraagd wordt in de les, of misschien ziet de collega het nut er niet van in om bij het overleg aanwezig te zijn. Negatieve gevoelens en uitingen zijn een signaal dat er iets mis gaat en dat er een progressiebehoefte is. Als de docent of leidinggevende de negatieve gevoelens ziet als waardevolle informatiebron kunnen obstakels onderzocht en verholpen gaan worden.

Erkennen, accepteren, samenwerken

Effectief reageren op negatieve gevoelens en negatieve uitingen begint met het erkennen dat deze gevoelens er zijn. De tweede stap in het effectief reageren is om deze negatieve gevoelens en uitingen te accepteren als valide. De derde stap in het effectief reageren is om de samenwerking te zoeken om de negatieve gevoelens te verhelpen. In het nieuwe boek van Reeve et al beschrijven de auteurs die drie elementen.

Leerling

Een leerling zegt bijvoorbeeld: ‘Ik vind deze opdracht stom, we hebben dit al zo vaak moeten oefenen.’ Een niet-effectieve reactie op een dergelijke negatieve uiting zou zijn om het bezwaar van tafel te vegen (niks mee te maken, aan het werk jij). Een andere niet-effectieve reactie zou zijn om net te doen alsof je de negatieve uiting niet hoort. De leerling concludeert in beide gevallen dat het de docent niet kan schelen hoe hij zich voelt. De docent vindt hem niet belangrijk, heeft niets voor hem over, wil hem niet helpen als hij zich naar voelt.

Effectief reageren

Een effectieve reactie, waarin de drie elementen van erkennen, accepteren en samenwerken zitten zou zijn: ‘Je vindt deze opdracht stom? Ik kan me best voorstellen dat je dat nu zo zegt, we hebben dit inderdaad al heel vaak geoefend. De reden om het zo vaak opnieuw te doen is dat frequent hetzelfde oefenen ertoe leidt dat je het de rest van je leven automatisch goed gaat doen. Je hoeft er dan nooit meer bij na te denken. Maar ik zal eens nadenken over hoe we de volgende keer dat we dit oefenen er wat variatie in kunnen brengen, zodat het wat interessanter kan worden om ermee bezig te zijn. Wil jij daar ook eens over nadenken en als je een ideetje hebt het me laten weten?’

Voordelen

Een dergelijke behoeftenondersteunende manier van reageren op negatieve uitingen heeft voordelen voor zowel degene die de negatieve gevoelens heeft als voor degene die erop reageert. In plaats van te blijven hangen in de negatieve gevoelens komt de persoon daar voorbij en verhoogt zijn kwaliteit van motivatie om te gaan doen wat er nodig is. En voor degene die effectief reageert is het voordeel dat hij waardevolle informatie verkrijgt waarmee hij obstakels kan helpen verwijderen en progressieverwachtingen kan verhelderen.

 

Trainingen
Progressiegericht Werken