Begrijpen of beoordelen
Als je mensen vraagt wat ze ergens van vinden gaan ze antwoord geven in termen van hun mening en hun oordeel. Als mensen in een beoordelende modus komen, gebeuren er vaak een paar dingen. Ten eerste moeten ze kiezen of ze een positief of een negatief oordeel hebben. Mensen zijn gevoeliger voor negatieve dingen dan voor positieve dingen, hun aandacht gaat sneller en langer uit naar het negatieve en de negatieve aspecten van hun oordeel zullen dus gemakkelijker in hun gedachten schieten dan de positieve. Met het vragen naar het oordeel, is de kans dus niet denkbeeldig dat de ander een negatieve conclusie gaat trekken. Daarnaast hebben mensen de behoefte om consistent te zijn. Een negatief oordeel dat wordt uitgesproken wordt daarmee de waarheid waaraan vastgehouden moet worden. Mensen luisteren naar zichzelf als ze praten. Ze denken als ze naar hun eigen woorden luisteren:”Oh, dus zo denk ik erover”. En de behoefte om consistent te blijven maakt dat het later lastiger wordt om een negatief oordeel te veranderen in een open houding of een positief oordeel. Vroeg uitgesproken oordelen zet mensen vast in hun initiële mening.
Als mensen met nieuwe inzichten, ervaringen en informatie in aanraking komen kunnen ze er meer van leren als ze niet direct beoordelen wat ze ervan vinden maar zich richten op het begrijpen ervan. Als je mensen vraagt om de kern samen te vatten van een nieuw onderwerp waar ze net iets van hebben gehoord, dan trek je de aandacht naar begrijpen. Dan gebeuren er vaak een paar dingen. Door te focussen op het eruit filteren van de kern gaan mensen beter luisteren naar de nieuwe informatie. Ze gaan letten op het onthouden van de boodschap. Daarna moeten ze immers de kern van wat ze hebben gehoord samen vatten en dat kun je alleen als je echt goed oplet. In een uitlegrol zitten is ook een effectieve manier van leren. Uitleggen aan een ander is uitleggen aan jezelf. Je luistert mee met je eigen uitleg en je denkt:”Oh ja, dit werd er gezegd en bedoeld”. Door te focussen op begrijpen komt de persoon er ook achter waar hij iets nog niet zo goed begrijpt. Dat stimuleert om vragen te stellen en verder te gaan onderzoeken wat er bedoeld wordt. Een focus op willen begrijpen opent bij mensen een onderzoekende geïnteresseerde houding.
5 Reacties
Interessant Gwenda en goed toepasbaar in bijv. vergaderingen. Daar wordt vaak gevraagd naar ‘wat vind je ervan’, een beoordelende vraag dus. Ipv naar een ‘begrijpende vraag’. Dankjewel voor dit mooie inzicht.
Bedankt, Femke, leuk om te lezen!
Welke vraag zou je dan kunnen stellen tijdens een vergadering, na dat iemand bijvoorbeeld een nieuw idee gepresenteerd heeft?
als je de voorzitter/begeleider bent kun je vragen of de deelnemers aan de vergadering even willen nadenken over deze vragen:
1. wat is de kern van het nieuwe idee?
2. welke vragen heb je om het nieuwe idee goed te begrijpen?
Als je deelnemer bent aan de vergadering kun je vragen stellen als: wat is het voordeel van je nieuwe idee? wat zou het kunnen opleveren als we dit nieuwe idee gaan uitvoeren? wat is het belang wat jou betreft (de idee-inbrenger) van dit nieuwe idee? Hoe ben je op dit nieuwe idee gekomen? Waaraan zou je merken dat dit nieuwe idee goed werkt?
Ook interessant voor bemiddelingsgesprekken, bv bij Buurtbemiddeling, goed om te beseffen dat vragen ‘Wat vindt u ervan wat uw buurman vertelt?’ minder goed helpen dan vragen naar wat de ander begrepen heeft!