Foto: Walter Schlundt Bodien

Zelfleiderschap bevorderen. In deze meta-analyse focussen de onderzoekers op zelfleiderschap op het werk. Zelfleiderschap is het proces waarbij iemand zelf invloed uitoefent op zijn gedachten, gevoelens en gedrag op het werk. De persoon leidt zichzelf en motiveert zichzelf, in plaats van dat die afhankelijk is van een leider. Het is dus een interne bron, je stuurt jezelf aan om iets te bereiken. Er zijn drie zelfleiderschapsstrategieën die je kunt inzetten om die zelfsturing en zelfmotivatie te bereiken.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Gedragsgerichte strategieën

Je zet bepaald gedrag in om jezelf aan te sturen in je werk. Je kiest bijvoorbeeld welke doelen je wilt gaan bereiken, je monitort je eigen progressie om die doelen te bereiken en je stelt je gedrag bij als iets niet het gewenste resultaat oplevert. Je past zelfcorrigerende feedback toe, waarbij je bijvoorbeeld meer doet van wat werkt en stopt met wat niet werkt. Deze strategie helpt om effectieve dingen te doen in je werk.

Constructieve denkpatroonstrategieën

Je stuurt je eigen gedachten gericht om constructieve denkgewoonten te vormen. Je visualiseert bijvoorbeeld hoe je gewenste situatie eruit ziet en je evalueert je eigen overtuigingen en aannames. Je bent bereid om je eigen overtuigingen kritisch onder de loep te nemen en bij te stellen en je gebruikt positieve positieve zelfspraak. Deze strategie helpt om effectieve dingen te denken over je werk.

Natuurlijke beloningsstrategieën

Je stuurt je eigen werkinhoud zo aan dat je inherent plezierige activiteiten kunt doen op je werk. Doordat je zo je werk prettig en leuk kunt gaan vinden voel je je meer zelfsturend, competent en doelgericht. Deze strategie helpt om je werk interessant en prettig te gaan vinden om te doen en erachter te staan wat je aan het doen bent.

Persoonlijkheidskenmerken

Mensen die op persoonlijkheidstests hoger scoren op consciëntieusheid, openheid en extraversie blijken ook hoger te scoren op zelfleiderschap. De gedragingen die horen bij die persoonskenmerken passen goed bij de basisvermogens die Bandura in de Sociale Cognitieve Theorie beschrijft. Als je consciëntieus bent reguleer je je eigen gedrag beter en benut je zelfreflectie om doelgericht te volharden. Als je je open opstelt stimuleert dit constructieve denkstrategieën, zoals het visualiseren van je gewenste situatie en leren om je gedachten te sturen. Openheid blijkt een sterkere voorspeller van natuurlijke beloningsstrategieën te zijn dan extraversie. Met een open houding kun je beter vooruitzien en zorgen dat er plezierige aspecten in je werk ingepland worden. Extraversie helpt dan weer om die aspecten actief op te zoeken. Gezamenlijk ondersteunen deze drie dus de uitvoering van het volledige spectrum aan zelfleiderschapsstrategieën, zo beschrijven de onderzoekers.

 
Trainingen Progressiegericht Werken
 

Werkprestaties, effectiviteit en attitude

Mensen die zelfleiderschap vertonen blijken beter te presteren op hun werk en zich ook beter in staat te voelen om hun werk te doen. Ook voelen ze zich meer tevreden over hun werk en zijn ze meer betrokken bij hun werk. Uit het onderzoek bleek dat de natuurlijke beloningsstrategieën een sterke positieve invloed te hebben op werkprestaties. Als je goed vooruit denkt bij het plannen en uitvoeren van je werk, zodat je plezier in je werk kunt hebben, dan blijken je creatieve en innovatieve werkprestaties erop vooruit te gaan. Ook blijkt dat zelfregulatie en zelfreflectie je een tastbaar bewijs leveren dat je progressie aan het boeken bent richting je doelen, wat gevoelens van tevredenheid versterkt.

Positieve verwachting

Prestaties komen voort vanuit een proces waarin gedachten, gevoelens en gedragingen bijdragen aan de positieve verwachting dat je je doelen succesvol kunt bereiken. Zelfleiderschapsgedragingen kunnen worden omgezet in actie door het vertrouwen dat voortkomt uit zelfeffectiviteit. Het gaat hierbij trouwens niet om droom- of wensdenken, maar om het creëren van een positieve verwachting dat de gewenste toekomst via effectieve inspanning haalbaar is. Positieve toekomstverwachtingen.

Culturele invloed

Soms wordt gedacht dat zelfleiderschap alleen in Westerse culturen wordt gewaardeerd en dat in culturen met een grotere machtsafstand zelfleiderschap niet mogelijk is of niet wordt gewaardeerd. Maar de resultaten van dit onderzoek laten zien dat zelfleiderschap nog sterker samenhangt met positieve uitkomsten in culturen met een grote machtsafstand dan in culturen met een kleinere machtsafstand. Zelfleiderschap is dus niet zozeer beperkt in dergelijke culturen maat juist effectief in contexten met een grote machtsafstand. De context, zoals machtsafstand, kan de effectiviteit van zelfleiderschap versterken. Wellicht dat in culturen met een grote machtsafstand zelfleiderschap wordt geïnterpreteerd als verantwoordelijk gedrag gericht op persoonlijke productiviteit. Compenseer voor culturele tekortkomingen.

Training

Wat kunnen leidinggevenden doen om zelfleiderschap te bevorderen? Allereerst kunnen ze medewerkers de gelegenheid bieden om getraind te worden in zelfleiderschapsstrategieën. Want het blijkt dat training effectief kan zijn in het bevorderen van productieve cognities, attitudes en gedragingen bij werknemers. Daarnaast blijkt dat die training waarschijnlijk nog sterkere positieve effecten zal hebben in culturen met een grote machtsafstand. Daarnaast lijkt het nuttig om alle drie strategieën aandacht te geven tijdens de trainingen. Maar wellicht is het verstandig om in elk geval te focussen op het verbeteren van de overtuigingen rondom zelfeffectiviteit via constructieve denkstrategieën. Zelfeffectiviteit vormt immers een belangrijke schakel tussen zelfleiderschap en werkprestaties.

 
Trainingen Progressiegericht Werken