Verbonden of ontwricht. Burgers kunnen zich in verschillende mate verbonden met of ontwricht voelen van hun samenleving en land. Culturele waarden en doelen kunnen namelijk in meerdere of mindere mate onderschreven worden door de leden van die cultuur.

Verbondenheid

Alle mensen, ongeacht de cultuur waarin ze leven, hebben de basisbehoefte aan verbondenheid. De waarden, regels en doelen die door de autoriteiten in een land worden opgelegd aan de burgers kunnen in een verschillende mate worden onderschreven door die burgers. Wanneer de regels op een autoritaire en controlling wijze worden opgelegd gaat dit, in elke cultuur, gepaard met een lage kwaliteit van internalisatie en verlaagd welbevinden bij de burgers. Uit angst of een gevoel van schaamte en schuld houden burgers zich aan de opgelegde regels, maar hun gedrag is niet duurzaam. Fraude, sjoemelen, ontduiken van regels, opstand en rebellie zijn te zien in dergelijke samenlevingen.

Oppervlakte

Dus enerzijds is de kwaliteit van motivatie van burgers om zich te houden aan culturele waarden, regels en doelen bepalend voor de kwaliteit van hun gedrag en hun eigen welbevinden. Maar anderzijds leidt niet elke culturele norm automatisch tot positieve uitkomsten zo lang de burgers de culturele norm maar onderschrijven. Culturele waarden, regels en doelen die niet consistent zijn met de psychologische basisbehoeften (autonomie, competentie en verbondenheid) kunnen oppervlakkig gezien onderschreven worden door de burgers, maar gaan nog steeds ten koste van hun kwaliteit van motivatie en het welbevinden van die burgers.

Ontwricht

Sommige waarden, regels en doelen werken ontwrichtend. Doelen, regels en maatregelen die de autonomie, verbondenheid en competentie van burgers onder druk zetten kunnen op lange termijn ontwrichtend werken voor die samenleving. Wanneer mensen bijvoorbeeld geen keuzemogelijkheden ervaren, zich niet verbonden kunnen voelen en niet competent zijn om te doen wat er van hen verwacht wordt.

Harmonieus en stabiel

Hoe sterker er in een samenleving geïntegreerde internalisatie mogelijk gemaakt wordt bij de burgers, hoe harmonieuzer en stabieler die samenleving is. Die geïntegreerde internalisatie ontstaat wanneer de inhoud van de waarden, regels en doelen congruent is met de psychologische basisbehoeften én wanneer de burgers die ten aanzien van die waarden, regels en doelen op een behoeften-ondersteunende manier worden gesocialiseerd.

Verbonden of ontwricht

De huidige Lock down is, hoewel noodzakelijk, niet consistent met de psychologische basisbehoeften van mensen en daardoor niet op lange termijn houdbaar. Concreet betekent dit dat er juist in deze tijd nog meer aandacht nodig is voor:

  • aansluiten bij het perspectief van burgers en er op reageren
  • waar mogelijk laten participeren in besluitvorming
  • verhelderen van verwachtingen en zorgen voor consistentie in die verwachtingen
  • goed onderbouwde rationales voor die verwachtingen
  • keuzemogelijkheden bieden

Daarnaast is wat er onder de aandacht wordt gebracht mede bepalend voor hoe burgers kijken naar de samenleving en het gedrag van anderen. Voor elke persoon die zich niet aan de maatregelen houdt zijn er bijvoorbeeld 8 die dat juist wel doen, zo blijkt. Voor concrete aanbevelingen vanuit een ZDT studie naar de kwaliteit van motivatie onder (Belgische) burgers, zie hier.