Twee fundamentele overtuigingen. Een van de belangrijkste inzichten uit psychologisch onderzoek is dat de verwerking van informatie door mensen vaak bevooroordeeld is. Mensen overschatten bijvoorbeeld hoe vaak hun meningen en overtuigingen door anderen worden gedeeld, en ze passen verschillende standaarden toe bij de beoordeling van gedrag, afhankelijk van of het over een lid van hun eigen groep of een andere groep gaat. Oeberst et al (2024) stellen in dit artikel de hypothese voor dat heel veel van de verschillende vooroordelen (biases) die er zijn, terug te voeren zijn op dezelfde basisformule van beliefs (overtuigingen) plus overtuigingsconsistente informatieverwerking.

Overtuigingen 

De onderzoekers zien overtuigingen (beliefs) als hypothesen over een bepaald aspect van de wereld die gepaard gaan met het idee van nauwkeurigheid—ofwel omdat mensen de waarheid van deze overtuigingen onderzoeken, of omdat ze al een mening hebben over de juistheid ervan. Overtuigingen zeggen op zichzelf nog niets over of ze waar zijn of niet. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen gemakkelijk overtuigingen vormen over de wereld. Daarom zijn overtuigingen een onmisbaar onderdeel van het menselijk denken.

Overtuigingsconsistentie in informatieverwerking 

Overtuigingen dienen als uitgangspunt voor hoe mensen de wereld waarnemen en informatie daarover verwerken. Mensen neigen er bijvoorbeeld toe om de omgeving te scannen op kenmerken die overeenstemmen met hun overtuiging en minder te letten op kenmerken die niet overeenstemmen met hun overtuiging. Ze zijn geneigd om nieuwe informatie ten onrechte te zien als bevestiging van hun eerdere overtuigingen en om informatie die niet strookt met eerdere overtuigingen in diskrediet te brengen. Mensen houden vast aan hun overtuigingen, zelfs ondanks tegenstrijdig bewijs. Overtuigingsconsistentie in informatieverwerking lijkt een fundamenteel principe te zijn in menselijke informatieverwerking. Dit idee wordt ook weerspiegeld in het feit dat motivatie geen noodzakelijke voorwaarde is om overtuigingsconsistent te handelen: verschillende studies hebben aangetoond dat overtuigingsconsistentie ook voorkomt bij hypothesen waar mensen geen belang hebben bij de uitkomst.

Fundamenteel 

De onderzoekers stellen dat veel van de biases in principe kunnen worden begrepen als een gevolg van een fundamentele overtuiging plus overtuigingsconsistentie in informatieverwerking: ‘Mijn ervaring is een redelijke referentie’ en ‘Ik maak correcte inschattingen’.

1. Mijn ervaring is een redelijke referentie 

Mensen nemen hun eigen ervaring als standaard in de informatieverwerking. Met andere woorden, mensen beschouwen hun eigen ervaring—impliciet of expliciet—als een redelijke basis voor oordelen over anderen en passen hun oordeel niet voldoende aan. Er zijn veel verschillende biases die allemaal terug te voeren zijn op de confirmation bias: de bevestigingsbias, mijn ervaring is een redelijke referentie.

2. Ik maak correcte inschattingen 

Daarnaast stellen de onderzoekers dat mensen over het algemeen hun eigen inschattingen vertrouwen, maar datzelfde vertrouwen niet hebben in de inschattingen van anderen. Als gevolg hiervan zijn ze overmoedig en bevragen ze hun eigen oordeel niet zo systematisch als dat van anderen (bijv. wanneer ze met een andere mening worden geconfronteerd).

De basis van biases

Daarom stellen de onderzoekers dat veel biases gebaseerd zijn op dezelfde formule: overtuiging plus overtuigingsconsistente informatieverwerking. En daarnaast stellen ze dat deze twee biases gebaseerd zijn op dezelfde fundamentele overtuiging: de overtuiging van mensen dat zij zelf correcte inschattingen maken.

Overtuigingen 

De onderzoekers stellen daarmee dat het merendeel van alle biases die mensen hebben kunnen vallen onder de volgende fundamentele overtuigingen:

  1. Mijn ervaring is een redelijke referentie. 
  2. Ik maak correcte inschattingen van de wereld. 
  3. Ik ben goed. 
  4. Mijn groep is een redelijke referentie. 
  5. Mijn groep (leden) is (zijn) goed. 
  6. Eigenschappen van mensen (niet de context) bepalen de uitkomsten.