Laatst hoorde ik een gesprek tussen twee deelnemers aan de vervolgtraining progressiegericht werken. De ene deelnemer zei vol verbazing tegen de andere:”Ik heb jou al een hele tijd niet gezien, maar wat ben jij afgevallen zeg!” De andere deelnemer legde daarop uit hoe zij de progressiegerichte aanpak had benut het afgelopen jaar.  Die andere deelnemer is Tessa Faber van Making Sense. Dit vertelde Tessa:

1. Een jaar geleden was mijn doel om gezonder te leren eten en niet om een bepaald aantal kilo af te vallen. Ik heb dus een leerdoel gekozen in plaats van een prestatiedoel (lees hier over het voordeel van leerdoelen).
2. Toen ik aan het begin stond van het gezonder leren eten, heb ik me vooral geconcentreerd op de progressie die ik al aan het bereiken was. Op de weegschaal staan hoorde daar zo nu en dan, maar niet te vaak, bij. Dat gaf me motivatie om door te gaan en optimisme dat ik op de goede weg was.
3. Ik was tevreden met kleine stappen voorwaarts en als ik een kleine stap had gezet gaf me dat voldoening, ook als het maar om 100 gram eraf ging.
4. Ik gebruikte implementatie-intenties om voor de gezonde optie te kiezen als het moeilijk werd en om nieuwe gewoontes in te slijten (lees hier over implementatie-intenties).
5. Nu, na een jaar ben ik 13 kilo afgevallen, terwijl ik nooit de perceptie heb gehad dat ik met een moeizaam afvaldoel bezig was. Nu richt ik me vooral op wat ik nog wil bereiken de komende periode, in plaats van me teveel bezig te houden met wat ik al heb bereikt (Lees hier over de focus op te bereiken progressie voor achtergrondinformatie over de effectiviteit daarvan).
6. Ik heb het afgelopen jaar geleerd gezond te eten en ik heb het kiezen voor de gezonde optie geautomatiseerd, waardoor het nu een gewoonte is geworden en veel makkelijker is dan toen ik begon.

Haar voorbeeld vind ik inspirerend voor iedereen die gezonder wil gaan leven!

Een belangrijke manier waarop mensen hun leven betekenis geven is door persoonlijke doelen te stellen en te proberen die doelen te bereiken. De doelen die mensen nastreven kunnen worden ervaren als autonoom, dat wil zeggen dat mensen helemaal achter het nastreven van het doel staan en een volledige bereidwilligheid ervaren om het doel te bereiken. De doelen die mensen nastreven kunnen ook worden ervaren als verplicht, dat wil zeggen dat mensen druk en controle ervaren en vanwege die druk en controle het doel proberen te bereiken. Wat maakt het uit, denk je misschien, of een doel wordt nagestreefd omdat men het zelf wil of omdat men het moet. In beide gevallen streeft de persoon immers het doel na. Toch maakt het wel degelijk een verschil of iemand een autonoom doel of een gecontroleerd doel nastreeft.
Het eerste verschil gaat over het boeken van progressie. Mensen die een doel nastreven waarvan ze ervaren dat ze er helemaal achter staan, boeken meer en betere progressie dan mensen die een doel nastreven waarvan ze ervaren dat ze verplicht zijn het doel na te streven. Dit geldt ongeacht welke persoonlijkheid de persoon heeft, ongeacht hoe belangrijk het doel is, ongeacht hoe moeilijk het doel te bereiken is en ongeacht het commitment van de persoon om het doel te bereiken. Autonoom gekozen doelen worden beschermd door de persoon die vrijwillig het doel nastreeft. Als er afleidende doelen zijn pad kruizen of als hij moeilijkheden op zijn weg vindt, dan doet de persoon dingen die hem blijven focussen op het doel en negeert hij de dingen die hem afleiden van het boeken van progressie. Ook de implementatie-intenties blijken effectiever te werken wanneer je een autonoom gekozen doel nastreeft. Wil je meer lezen over implementatie-intenties, lees dan dit en dit en dit en dit. Iemand die graag kwalitatief en kwantitatief progressie wil boeken doet er goed aan te onderzoeken hoe hij de doelen die hij nastreeft zo autonoom mogelijk kan maken. Welke doelen vind je echt belangrijk? Welke doelen interesseren je? Welke doelen kloppen met je persoonlijke waarden en belangen?
Het tweede verschil gaat over welbevinden. Mensen die een autonoom gekozen doel nastreven ervaren meer positieve emoties, levensvoldoening, vitaliteit en minder negatieve emoties dan mensen die een doel nastreven waartoe ze zich verplicht voelen.
Door doelen te kiezen die belangrijk voor je zijn en je interesseren, ontstaat een opwaartse cirkel van progressie en welbevinden. Het boeken van de progressie stimuleert je namelijk om ook je vervolgkeuzes congruent te laten zijn met wat je echt wilt bereiken, wat ook weer je welbevinden verder versterkt.

“Ik word geleefd door mijn overvolle agenda”, zei iemand laatst tegen me (GSB): “Er komen telkens weer verzoeken voor afspraken bij en als ik dan terugkijk op mijn weken, heb ik niet het idee dat ik zelf kies hoe de tijd die ik leef eruit ziet. Hoe doe jij dat?”
Dit is mijn antwoord op die vraag. Ik gebruik leidende principes om dagelijkse kleine keuzes te maken. Ik denk geregeld na over de vraag “Wat is de komende periode betekenisvol voor mij?” of “Waar geloof ik in?” of “Wat is belangrijk voor me?” of “Wat is de afgelopen periode betekenisvol voor me geweest?”. De antwoorden op die vragen leveren principes op, die me helpen om te beslissen waar ik mijn tijd aan besteed. Welk werk ik wel en niet wil doen. Waar ik “ja” en “nee” op zeg. Wat ik kies wanneer er meerdere dingen van me worden gevraagd en ik moet kiezen waar mijn aandacht naartoe gaat.
Door deze principes te hebben, ontstaan implementatie-intenties: “Als dit gebeurt, doe ik dat”. Omdat ik helemaal achter deze implementatie-intenties sta, wordt het leven eenvoudiger. Je hoeft niet lang te dubben wat je zult kiezen, je hebt daar al eens grondig over nagedacht en als het moment daar is, is je brein rustig en doe je automatisch wat je je had voorgenomen. Dat geeft het idee dat je iets betekenisvols aan het doen bent.