Vandaag las ik dat Bill Gates de control-alt-delete toetsencombinatie graag had willen terugdraaien. Of die toetsencombinatie voor onze computers beter niet in gebruik zou zijn genomen weet ik niet. Dat is niet mijn expertise. Maar een control-alt-delete knop voor onze onbruikbare gedachten en vooral voor gesprekken die de verkeerde kant op gaan zou misschien wel handig zijn.

Negativiteitsbias

Mensen hebben een natuurlijke neiging om negatieve dingen meer aandacht te geven dan positieve dingen (de negativity bias). Ze hebben ook de neiging om te zeggen of anderszins te laten merken wat ze denken. Geen wonder dat er nogal wat negatieve uitingen plaatsvinden in gesprekken en in sociale situaties.

Het vervelende is dat die negatieve uitingen een sterk effect hebben op de ontvanger van de negatieve uiting. Dat heeft ook te maken met de negativity bias; we hechten een wat zwaarder gewicht aan negatieve informatie dan aan positieve informatie. De ratio die vaak wordt genoemd willen negatieve en positieve dingen in balans zijn is 3:1. Dus tegenover 1 negatief ding moeten 3 positieve dingen staan wil de balans neutraal zijn.

Eerlijk?

Jammer genoeg gaan veel mensen er vanuit dat het eerlijk en authentiek is om de negatieve oordelen en gedachten die ze hebben, te uiten zoals ze die hebben. Lekker zeggen wat je dwars zit, kan je zelf een goed gevoel geven. Je hebt je punt mooi gemaakt. Helaas roept jouw authentieke negativiteit dezelfde respons op in de ander (reciprociteit). Die zal niet alleen negatief reageren, hij zal er ook nog eens een negatief schepje boven op willen doen. De pijn die jij de ander aandoet met je negatieve oordelen, schat je namelijk als minder heftig in dan de pijn die je voelt als een ander hetzelfde bij jou doet.

Zeggen wat er in je opkomt

Gesprekken waarin de negatieve gedachten en oordelen vrijelijk stromen, zijn niet de gesprekken waarin progressie wordt geboekt. Het zijn gesprekken waarin schade wordt berokkend, die later weer gerepareerd moet worden (als je tenminste met die persoon verder wil). Excuses maken, zeggen dat je het zo negatief niet bedoelde, of wat dan ook om de scherpe kantjes van het negatieve gesprek eraf te halen.

Progressie is altijd mogelijk

Het kan dan natuurlijk weer de goede kant op gaan; progressie is altijd mogelijk, hoe negatief jullie ook zijn geweest tegenover elkaar. Maar schade is er wel. De spijker is er dan misschien wel uit, maar het gaatje zit er vaak nog.

Authentiek

Het kan net zo authentiek zijn om je negatieve gedachten voor je te houden, erop te reflecteren, te onderzoeken welke negatieve concepten je zelf aan het construeren bent waardoor je die negatieve gedachten en oordelen nu hebt. Om vervolgens te bedenken wat je in de plaats wilt van het negatieve dat je nu ervaart. En om met het positieve waar je op uit bent in gesprek te gaan. Maak je die ombuiging in je eigen gedachten, dan komt er ook ruimte voor waardering voor de ander. Waarderen van wat de ander doet en wat zijn positieve intenties zijn, geeft een totaal ander klimaat in het gesprek. Een klimaat van waardering en creativiteit in plaats van op je quivive moeten zijn voor negatieve oordelen van de ander.

Ctr-alt-del

Het is best moeilijk voor mensen om hun eigen negativiteit te beteugelen. Soms hebben ze er zonder dat ze het eigenlijk wilden iets negatiefs uitgeflapt. Vaak vergeten ze de ander te waarderen en uiten ze alleen wat de ander beter moet doen of fout heeft gedaan. Een negatieve spiraal is zo snel in gang gezet. In zulke situaties zou een control-alt-delete toetsencombinatie goed uitkomen. System reset. Al die nare dingen zijn niet gezegd. We kunnen vanaf scratch beginnen met het voeren van een beter gesprek.

Ombuigen

Een control-alt-delete gespreksbutton is natuurlijk niet realistisch. Maar we kunnen onze gesprekken wel progressiegericht gaan voeren. Dit filmpje laat bijvoorbeeld zien hoe we in progressiegerichte gespreksvoering ombuigingen maken van min naar plus. In onze trainingen krijgen deelnemers allerlei praktische zinnetjes en reacties aangereikt om van stagnatiegesprekken, progressiegesprekken te maken. 

]