Hoe zou het komen dat mensen in sommige onderdrukkende contexten toch zeggen dat ze er helemaal achter staan om in die context te zitten? Eerstejaarsstudenten bijvoorbeeld, die in een ontgroeningsprogramma zitten, dingen moeten doen en ondergaan die onderdrukkend zijn en soms zelfs mensonterend, en toch zelf rapporteren dat ze helemaal achter die ontgroening staan. Twee experimentele onderzoeken zijn in dit licht interessant.

Autonomie en controle

De zelfdeterminatieonderzoekers Amoura et al begonnen hun onderzoek met de vraag wat er gebeurt met de kwaliteit van motivatie van mensen als ze in een situatie verkeren waarin sprake is van zowel autonomie ondersteuning als control (beloning, straf, emotionele chantage).

Mix

De reden waarom ze hierin geïnteresseerd waren was, omdat ze onderkenden dat situaties zelden volledig autonomieondersteunend of volledig controlling zijn. Soms is een docent bijvoorbeeld zowel autonomieondersteunend (kies maar welke opgave je wilt maken vandaag) en controlling (als je nu niet stil bent stuur ik je de klas uit). Meer over de kwaliteit van motivatie vind je hier en hier.

Hypothesen

De onderzoekers deden in hun eerste studie een experiment, waarin vier experimentele condities zaten. Men had de volgende vier hypothesen:

  1. participanten in een hoge autonomie en lage control conditie hebben de hoogste situationele zelfgereguleerde motivatie
  2. participanten in een lage autonomie en hoge control conditie hebben de laagste situationele zelfgereguleerde motivatie
  3. participanten in een hoge autonomie en hoge control conditie hebben een matige situationele zelfgereguleerde motivatie
  4. participanten in een lage autonomie en lage control conditie hebben een matige situationele zelfgereguleerde motivatie

Voor een beschrijving van de experimentele condities, zie hier.

Resultaat

Het resultaat? Hypothese 1, 3 en 4 werden bevestigd door de resultaten. Dus, een hoge autonomieondersteuning en lage control leidt tot hoge kwaliteit van motivatie en autonome gedragsregulatie. Lage autonomie en hoge control heeft een tegenovergesteld effect en lage autonomie en lage control leidt tot matige zelfgereguleerde motivatie.

Maar hypothese 2 werd niet bevestigd. Dus een situatie van lage autonomieondersteuning en hoge control leidde tot hoge zelfgereguleerde motivatie. De onderzoekers vroegen zich af waarom dat was, zeker ook omdat vele andere onderzoeken dit soort resultaten niet geven.

Vrijwillige deelname

Het specifieke aan dit onderzoek was, dat de participanten expliciet vrijwillig deelnamen aan het experiment. Dus bij de start van het college werd hen gevraagd om deel te nemen en als ze niet wilden deelnemen konden ze weggaan. Er was geen sprake van beloning (studiepunten) of straf als men niet wilde deelnemen. De deelnemende studenten hadden de perceptie dat ze zelf hadden gekozen voor dit experiment. Nu werden ze geconfronteerd met een autoritaire onderzoeksbegeleider, die hen op een controlerende wijze tegemoet trad. Zou dit een effect hebben gehad op hun motivatie en zelfregulatie?

Committment

Om daar achter te komen deden de onderzoekers een tweede experiment. In dit experiment maakten de onderzoekers bewust gebruik van de committment procedure, dat wil zeggen dat de participanten de vrijheid hadden om al dan niet deel te nemen. Een van de hypotheses was dat er lagere situationele zelfgereguleerde motivatie zal te zien zijn in de lage autonomie-hoge control conditie zonder de commitment procedure.

Cognitieve dissonantie

Het bleek inderdaad dat de hoge zelfgereguleerde motivatie terwijl de onderzoeksbegeleider controlling is, komt door de vrijwillige deelname van de participanten. De onderzoekers zeggen: er ontstaat een cognitieve dissonantie, als je vrijwillig deelneemt en vervolgens op een autoritaire manier tegemoet wordt getreden. Je denkt ‘Ik heb hier voor gekozen’ maar dan word je op een autoritaire wijze behandeld, wat juist in mensen oproept ‘Ik wil dit niet zelf maar moet dit doen anders krijg ik straf’. De cognitieve dissonantie die zo ontstaat, los je op door tegen jezelf te zeggen dat je dit zelf zo wilt.

Zou dit mechanisme ook van toepassing zijn bij de studenten die nare dingen hebben meegemaakt in een ontgroening waarvoor ze vrijwillig hebben gekozen?

]