Negeren is erger dan incidenteel boos worden

Negeren is erger dan incidenteel boos worden. In deze bijdrage beschreef ik de uitkomsten van onderzoek van Huyghebaert-Zouaghi et al (2024). Dat onderzoek bestudeerde hoe medewerkers hun leidinggevende ervaren en wat de gevolgen van die ervaring zijn voor hun werkmotivatie, betrokkenheid en welbevinden.

Onverschillige leidinggevende

Medewerkers kunnen hun leidinggevende als onverschillig ervaren. De leidinggevende negeert dan de psychologische basisbehoeften van de medewerker. Dit kan zijn door geen duidelijke instructies te geven (autonomie), slecht georganiseerd te zijn of gewoonweg niet beschikbaar te zijn als dat nodig is (competentie), of door het welzijn van hun medewerkers te verwaarlozen en niet genoeg aandacht te besteden aan de relatie (verbondenheid). Maar liefst 18,10% van de medewerkers in het onderzoek ervoer hun leidinggevende als onverschillig.

Onverschilligheid is het ergst

Onverschillig gedrag ten aanzien van de behoeften van medewerkers kan een sterkere veroorzaker zijn van slecht welzijn en slecht functioneren dan leiderschapsgedrag dat behoeften frustreert, zo bleek uit het onderzoek. Medewerkers blijken best begrip te hebben voor incidenteel behoeften frustrerend gedrag van hun leidinggevende, als dat gedrag maar niet ook nog gepaard gaat met onverschilligheid.

Begrijpelijke reden

De positieve resultaten van een combinatie van behoefte-ondersteunend en behoefte-frustrerend gedrag (zoals in het algemeen gunstig en ondersteunend profiel), zonder onverschillig gedrag, suggereren dat medewerkers aannemen dat er een begrijpelijke reden moet zijn voor het incidenteel gebruik van behoefte-frustrerend gedrag door hun leidinggevende. In een crisissituatie, bijvoorbeeld, wordt autoritair gedrag van de leidinggevende sneller vergeven, zo lang de medewerker tenminste het behoefte-ondersteunende gedrag van de leidinggevende over het algemeen als sterker ervaart. Medewerkers kunnen omgaan met behoefte-frustrerend gedrag van hun leidinggevende, zolang behoefte-ondersteunend gedrag de overhand heeft en onverschillig gedrag ontbreekt.

Spelletjes doen

Onverschillig gedrag van de leidinggevende leidt tot een directe afname van motivatie, betrokkenheid en welbevinden van medewerkers. Medewerkers gaan tijdens hun werk net doen of ze aan de slag zijn, terwijl ze stiekem online spelletjes aan het doen zijn, online aan het shoppen zijn of andere dingen op hun computer doen die niets met het werk te maken hebben.

Gecombineerd met behoeftenfrustratie

Nog negatiever wordt het wanneer medewerkers hun leidinggevende als onverschillig, en tegelijkertijd als behoeften frustrerend ervaren. Dit bleek het profiel te zijn dat notabene het meest voorkwam in het onderzoek. Het gaat dan om een combinatie van gedrag dat behoeften frustreert en onverschillig gedrag (profiel 5: matig ongunstig: 38,71%).

Negeren is erger dan incidenteel boos worden

Medewerkers kunnen sporadisch autoritair gedrag van hun leidinggevende wel begrijpen en plaatsen, wanneer die leidinggevende over het algemeen behoeften ondersteunend leiding geeft. Maar als de leidinggevende hen negeert en zich onverschillig opstelt ten aanzien van hun psychologische basisbehoeften, dan keldert de werkervaring van de medewerker sterk. Dit laat opnieuw zien dat medewerkers niet verwachten dat hun leidinggevende perfect is. Als ze maar merken dat hun leidinggevende zijn best doet en betrokken is. Dit pleit er trouwens niet voor om autoritair gedrag bewust in te gaan zetten als motivatiemiddel. Dat is manipulatief en werkt juist averechts.