Zelfeffectiviteit, of self-efficacy, is de perceptie dat je effectief kunt omgaan met een (lastige) en specifieke taak waar je voor staat. Hoe kunnen we de zelfeffectiveit in anderen versterken?

Zelfeffectiviteit

Je zelfeffectiviteit is niet iets dat je voortdurend met je meedraagt, zoals je algehele gevoel van zelfvertrouwen of je ervaren competentieniveau, maar heeft specifiek te maken met de taak waar je op dat moment mee te maken hebt. Ga je ervan uit dat je in staat bent om die taak succesvol te volbrengen?

Versterken

Waar komt een perceptie van zelfeffectiviteit vandaan? Het komt vanuit ons geheugen: om met vertrouwen de komende taak aan te pakken moet je in staat zijn om uit je geheugen voorbeelden op te halen waarin je in het verleden al eens effectief bent geweest met betrekking tot een dergelijke taak.

Vaardigheden en kennis

Daarbij herinner je je niet simpelweg dat je succesvol was, maar herinner je je de vaardigheden en kennis die je inzette in het voorbeeld toen je succesvol was. Het gemak waarmee je die onderliggende kennis en vaardigheden die je toen inzette weer paraat hebt bepaalt je zelfeffectiviteitsperceptie.

Versterken

We kunnen de perceptie van zelfeffectiviteit in anderen versterken door actieve leerstrategieën te kiezen en door slimme motivationele strategieën te kiezen.

Actieve leerstrategie

Een actieve leerstrategie is bijvoorbeeld om iemand in korte chunks heldere kennis bij te brengen, die gelinkt is aan wat de persoon al weet en waarbij zowel woorden als beelden tegelijkertijd worden gebruikt.

Als je iemand de taak waar jij nu voor staat succesvol ziet uitvoeren kan dat jouw zelfeffectiviteitsperceptie versterken, mits het niveauverschil tussen jou en de ander niet te groot is.

Uitleggen

Iemand uitleggen dat hij waarschijnlijk deze taak wel zal kunnen omdat de taak lijkt op iets dat hij al eens eerder heeft gedaan, alleen een beetje moeilijker, kan ook helpen om bij die persoon de zelfeffectiviteitsperceptie te versterken.

Eigenaar

Een slimme motivationele strategie is bijvoorbeeld om studenten eigenaar te laten worden van hun eigen werk, door ze iets te laten produceren. Dan ontstaat het Ikea-effect.

Personalisatie

Het werkt ook motiverend om studenten te zien als individuen met hun eigen interesses, voorkeuren en problemen en een studentengroep niet behandelen als 1 pot nat.

Inspanningsattributie

Zelfeffectiviteitsperceptie wordt ook gestimuleerd door studenten te helpen om gezonde attributies te maken. Bijvoorbeeld door succes te attribueren aan inspanning (ipv aan persoonlijkheidskenmerken en intelligentie). En dat betekent ook dat zelfondermijnende narratieven niet worden herhaald of gehonoreerd (ik ben waardeloos, ik kan nu eenmaal geen talen e.d.). 

Zelfvergelijking

Het werkt goed om studenten hun eigen huidige resultaten te laten vergelijken met hun eerdere resultaten, in plaats van met de resultaten van andere studenten. Dus voorkom competitie en ontmoedig sociale vergelijking.

Zelfeffectiviteit

We kunnen de zelfeffectiveit in anderen versterken door actieve leerstrategieën en slimme motivationele strategieën. Als de ander een  perceptie van zelfeffectiviteit krijgt groeit ook zijn zelfvertrouwen.

 

]