Herkennen wanneer je eigen perspectief een rol speelt in je vragen
In de deliberate practice sessies met deelnemers in onze trainingen merken we steeds weer dat mensen het lastig vinden te herkennen wanneer hun eigen perspectief een rol speelt in hun vragen. Hier zijn een paar voorbeelden van reacties en vragen waarin het eigen perspectief van de vragensteller doorklinkt:
Jouw perspectief
- bla bla bla bla…..herken je dat?
- ik hoor je zeggen dat….
- ik zie dat het je raakt….
- ik hoor het in je stem….
- maar is het dan niet zo dat…..
- gaat het wel goed met je?
- ik maak me zorgen om je
Herken je dat?
Als je iemand vraagt ‘herken je dat?’ dan moet die persoon eerst in jouw frame van de situatie stappen om vervolgens te bedenken of hij dat frame aanneemt of verwerpt. Daarmee wordt hij gefocust op jouw perspectief, hij moet zijn perspectief binnen het kader van het jouwe verwoorden.
Ik hoor je zeggen dat
Als je zegt ‘Ik hoor je zeggen dat’, moet je gesprekspartner via jouw oren naar zichzelf gaan luisteren.
Ik zie en ik hoor
Als je zegt ‘Ik zie dat het je raakt’, moet hij door jouw ogen naar zichzelf gaan kijken. Als je zegt ‘Ik hoor het in je stem’, moet hij door jouw oren naar zijn eigen stem gaan luisteren. Dit heeft het effect dat je gesprekspartner zelfbewust wordt, iets wat vaak gepaard gaat met een negatieve zelfevaluatie (zie ook hier).
Maar…
Als je zegt ‘maar is het dan niet zo dat….’, dan laat je merken dat je het niet eens bent met je gesprekspartner en vraag je impliciet dat je gesprekspartner instemt met jouw perspectief.
Gaat het wel goed?
Als je vraagt ‘gaat het wel goed met je?’ impliceer je dat jij denkt dat het niet goed met hem gaat. Als je zegt ‘ik maak me zorgen om je’, dan draait het gesprek expliciet om jouw bezorgde perspectief.
Eerlijk
Bij progressiegerichte gespreksvoering ben je eerlijk. Als je een mening hebt, dan verpak je die niet als vraag, maar leg je uit wat je vindt en waarom dat wat jou betreft relevant en belangrijk is. Als je geen mening hebt of vindt dat je mening geen rol moet spelen in het gesprek, dan stel je progressiegerichte onderzoekende vragen, geen suggestieve.
Progressiegerichte onderzoekende vragen
Voorbeelden van progressiegerichte open vragen als iemand een probleem ervaart zijn:
- wat zou je willen bespreken wil het nuttig voor je zijn?
- wat wil je veranderen?
- hoe is deze situatie lastig voor je?
- wat wil je ervoor in de plaats?
- wat weet je al over wat voor je werkt om hiermee goed om te gaan?
- wanneer is het je al eens gelukt om naar je tevredenheid om te gaan met een dergelijke lastige situatie?
- is dit gesprek nuttig voor je (geweest)?
]
2 Reacties
Ha Gwenda, dank je wel weer voor deze nieuwsbrief!
Ik heb dit item en ook het item over negatieve emoties eens lopen overdenken. Het is toch zo dat het oproepen van een negatieve zelfevaluatie – het induceren van interne schaamte – iets anders is dan het oproepen van een negatieve evaluatie van de situatie? Juist die onvrede met de status quo – en dus niet zozeer die over je eigen aandeel daarin – kan aanzetten tot verandering. Binnen bijvoorbeeld motiverende gespreksvoering gaat het juist vaak om het vergroten van de discrepantie en soms ook om het explicieter maken van de lijdensdruk om juist urgentie voor een verandering te creëren die vervolgens progressiegericht te lijf kan worden gegaan. Of zie jij dat anders?
Beste Peter, ja het zijn twee verschillende dingen, negatieve zelfevaluatie en negatieve evaluatie van de situatie. In progressiegerichte coaching induceer je geen van beide. Als de cliënt een verbeterbehoefte heeft (ten aanzien van zijn situatie en/of ten aanzien van zichzelf) dan help je hem via progressiegerichte vragen. Je probeert hem geen probleem te ‘geven’ waarvan jij denkt dat hij heeft/zou moeten hebben via je vragen en interventies. Hoe dat in motivational interviewen gaat weet ik niet precies, daar ben ik geen expert in.