Experience-taking verandert je

Experience-taking verandert je. In deze bijdrage kon je iets lezen over de eerste drie studies in het onderzoek van Kaufman en Libby naar experience-taking. Experience taking, ervaring-opdoen, houdt in dat een persoon de mindset en de persoonlijkheid van iemand anders ervaart als ware hij het zelf. Je kijkt naar een film of je leest een boek en je ervaart dat je zelf het fictieve karakter in het verhaal bent. Het is een spontaan en onbewust proces dat geen cognitieve inspanning kost.

Eerste persoon

Uit de laatste drie studies in hun onderzoek bleek dat het een verschil maakt of een verhaal geschreven is vanuit de eerste persoon of vanuit de derde persoon. Het verhaal ging over het al dan niet gaan stemmen door de hoofdpersoon. Wanneer een verhaal vanuit een eerste persoonsperspectief geschreven was, waren de proefpersonen meer geneigd om het verhaal te ervaren alsof ze het zelf waren (experience-taking). De effecten op gedrag waren dagen na het lezen van het verhaal nog te zien. De proefpersonen die een verhaal vanuit de eerste persoon hadden gelezen, ervoeren het verhaal alsof ze zelf de hoofdpersoon waren en waren meer geneigd om te gaan stemmen. Ze vermengden de subjectieve ervaringen van de hoofdpersoon met hun eigen ervaringen en hun eigen mindset en acties werden daardoor getransformeerd.

Outgroup

Maar een barrière  voor experience-taking bleek te zijn of de persoon in het verhaal behoorde tot dezelfde groep als de lezer, of juist tot een andere groep. Zelfs wanneer een verhaal was geschreven vanuit de eerste persoon bleek dat lezers de ervaringen van het fictieve karakter minder simuleerden wanneer dat fictieve karakter behoorde tot een andere groep dan zijzelf. Heteromannen die een verhaal lazen van een homoseksuele man bijvoorbeeld, of mensen met een lichte huidskleur die een verhaal lazen van een persoon met een donkerder huidskleur, scoorden lager op experience-taking en hadden meer stereotiepe oordelen over de fictieve karakters (ze beoordeelden het gedrag van de homoseksuele hoofdpersoon als meer vrouwelijk en emotioneel en het gedrag van de dondergekleurde hoofdpersoon als meer agressief).

Timing

Maar wanneer de achtergrond van het fictieve karakter pas later in een verhaal duidelijk werd, bleken lezers meer experience-taking te ervaren. Proefpersonen die laat in een verhaal te weten kwamen dat de hoofdpersoon homoseksueel was of een donkere huidskleur had bleken zich meer te identificeren met de fictieve karakters in het verhaal en bleken minder stereotiepe oordelen te hebben over het gedrag van de fictieve karakters.

Vooroordelen

De resultaten laten zien hoe experience-taking vroeg in een verhaal opgeroepen kan worden (eerste persoon, geen specifieke informatie vroeg in het verhaal over de groep waartoe de fictieve persoon in het verhaal behoort). De lezer die eenmaal experience-taking ervaart kan zich vervolgens meer identificeren met iemand die hij niet rekent tot zijn eigen sociale groep.

Experience-taking verandert je

Experience-taking kan wellicht strategisch worden getriggerd om niet-racistische en niet-vooringenomen attitudes ten opzichte van andere groepen mensen te stimuleren.