Consensus neutraliseert conflict

Consensus neutraliseert conflict. Het blijkt dat we optimistisch kunnen zijn over de kracht van wetenschappelijke consensus en de invloed ervan op de overtuigingen van mensen. Van der Linden et al (2018) publiceerden in het Journal of Environmental Psychology een grootschalige replicatie van het gateway belief model.

Gateway belief model

Het Gateway Belief Model beschrijft beoordelingsprocessen en attitude-wijzigingen dat mensen kunnen doorlopen. De eerste fase in dit proces behelst het veranderen van foute overtuigingen door de wetenschappelijke consensus ten aanzien van een onderwerp te communiceren. Doordat de persoon de nieuwe informatie dat er wetenschappelijke consensus is ten aanzien van dat onderwerp krijgt, veranderen andere sleutelovertuigingen die de persoon heeft ten aanzien van dat onderwerp. De onderstaande figuur vat dit samen.

Indirect

Door kennis te nemen van de wetenschappelijke consensus verandert de persoon zijn initiele overtuiging ten aanzien van, in dit geval, klimaatverandering. Vervolgens ontstaat ook ondersteuning voor acties om klimaatverandering tegen te gaan. Er is sprake van een indirect effect van het kennis nemen van de wetenschappelijke consensus naar het ondersteunen van acties om klimaatverandering tegen te gaan. De boodschap dat er wetenschappelijke consensus is, is een vorm van communicatie die niet gericht is op overtuigen. De communicatie richt zich namelijk niet direct op het proberen de persoon ervan te overtuigen dat er acties tegen klimaatverandering moeten komen, maar communiceert alleen dat er sprake is van wetenschappelijke consensus over de menselijke invloed op klimaatverandering.

Consensus impliceert correctheid

Mensen zien consensus als een heuristiek voor een valide boodschap. Wanneer er consensus bestaat over een onderwerp en experts het met elkaar eens zijn, zijn mensen geneigd om de boodschap te geloven. In dit grootschalige replicatie-onderzoek werd opnieuw geen bewijs gevonden voor een boomerang of backfire-effect; geen bewijs voor polarisatie. In plaats daarvan bleek dat juist mensen die in een politieke hoek zaten waar niet werd geloofd in door mensen gecreëerde klimaatverandering, hun overtuigingen het sterkste bij te stellen nadat ze waren geïnformeerd over de wetenschappelijke consensus hieromtrent.

Consensus neutraliseert conflict

Decennia lang is er in bepaalde politieke hoeken nepnieuws verspreid over klimaatverandering, waardoor mensen die zich identificeren met die politieke stromingen veel onjuiste informatie hebben gekregen. In een poging om een gebalanceerd nieuwsitem te maken wordt regelmatig de wetenschappelijke consensus naast een mening van een niet-expert gepresenteerd, als ware beide simpelweg meningen van gelijke waarde. Dat er wetenschappelijke consensus bestaat over de menselijke invloed op klimaatverandering en het opwarmen van de aarde wordt vervolgens ervaren als nieuwe informatie die door experts gegeven wordt (en niet door iemand van een andere politieke kleur). In dit onderzoek bleek dat mensen open staan om hun foute overtuigingen bij te stellen op basis van de informatie over de wetenschappelijke consensus. Zo was er dus geen sprake van polarisatie, maar van depolarisatie. Dat stemt optimistisch!