Complimenteren
Complimenteren kan erg positief en prettig zijn. Maar welk compliment een positief effect heeft en leidt tot progressie vergt kennis.
Positieve effecten van complimenteren
Als mensen elkaar een compliment geven kan dat relatieversterkend werken, omdat de ene persoon erkenning geeft aan de andere persoon. Die positieve interactie wekt positieve emoties op, men vindt elkaar aardiger en gaat meer open staan voor elkaar. Ook kan een compliment informatie geven over wat belangrijk wordt gevonden, waardoor de aandacht daarnaar toe gaat. Tenslotte kan een compliment informatie geven over iets waarvan de persoon zich niet zo bewust was, waardoor hij dat effectieve gedrag bewuster ter beschikking krijgt.
Negatieve effecten van complimenteren
Een compliment kan neerbuigend overkomen. Complimenten voor simpele prestaties kunnen de boodschap geven dat er weinig van de persoon verwacht wordt. Een compliment kan als beloning worden ervaren, waardoor de autonome motivatie kan verminderen en een extrinsieke focus op het oordeel van degene die het compliment geeft kan ontstaan. Een compliment kan faalangst oproepen en vermijding om uitdagingen aan te gaan, omdat de persoon bang wordt door de mand te vallen.
Soorten complimenten
Persoonsgerichte complimenten gaan over de kenmerken van de persoon, zoals “jij bent een intelligent persoon” of “jij bent een chaotisch persoon”.
Procesgerichte complimenten gaan over de aanpak van de persoon in een specifieke situatie, zoals “jij hebt een slimme strategie gevolgd” of “jij hebt een goede presentatie gegeven”.
Directe complimenten zijn stellingen: “dat heb jij goed gedaan”
Indirecte complimenten zijn vragen: “hoe heb jij dat mooie resultaat weten te bereiken?”
Statische mindset
Een compliment dat zich richt op de kenmerken van de persoon roept een statische mindset op bij die persoon. Op het moment dat het compliment gegeven wordt reageert de ontvanger wellicht wel positief op het compliment, maar de reactie van de ontvanger op falen bij een vervolgtaak is dat hij de belangstelling voor de taak verliest, een vervolguitdaging uit de weg gaat, weinig interesse heeft in feedback wat hij fout deed en een negatief zelfbeeld overhoudt.
Groeimindset
Een compliment dat zich richt op de aanpak van de persoon in een specifieke situatie roept een groeimindset op bij die persoon. Op het moment dat het compliment gegeven wordt reageert de ontvanger positief op het compliment en de reactie van de ontvanger op falen bij een vervolgtaak is dat hij geïnteresseerd blijft in de taak, een vervolguitdaging aan wil gaan, interesse toont in feedback op wat hij fout deed en een positief zelfbeeld overhoudt.
Effectief complimenteren
- Procesgericht: focus op aanpak en gedrag in plaats van op persoonlijkheidskenmerken
- Subtiel: indirecte complimenten zijn meer autonomieversterkend. Directe complimenten moeten aansluiten bij het perspectief van de ander en niet overtuigend worden gebracht
- Visueel: gebruik levendige taal die het positieve gedrag en de aanpak visualiseert
- Concreet: vraag naar wat goed werkte in het gedrag of de aanpak of benoem wat jij zag dat goed werkte
- Waardeer: een compliment werkt vaak positieve emoties op, dat maakt mensen creatief en het werkt ook relatieversterkend als je elkaar waardeert
- Motiverend: zeker als mensen nog aan het begin staan in hun leerproces werken complimenten competentie- en motivatieversterkend. Als mensen al vrij ver zijn in hun leerproces kunnen complimenten juist badinerend overkomen of als niet relevant.
- Spaarzaam: blijf sensitief voor 1) wanneer je iemand complimenteert en 2)waarmee je iemand complimenteert, 3)of je mandaat hebt om iemand te complimenteren, 4) dat je blijft menen wat je zegt en je compliment geen vermomde manipulatie is om iemand iets te laten doen wat jij wilt dat hij doet zonder er eerlijk over te zijn.
]